arch/ive/ief (2000 - 2005)

Op 18 oktober vond de Britse politie de lijken van meneer en mevrouw Bates in hun huis in Tooting, Zuid-west Londen. George Bates, 89 jaar, zat in zijn zetel. Gertrude, zijn vrouw, 86 jaar, lag op de vloer aan zijn voeten. De wetsdokter stelde vast dat de twee op een natuurlijke wijze om het leven kwamen. George stierf aan onderkoeling en Gertrude kreeg een hartaanval. De wetsdokter wist ook nog te vertellen dat de uitgehongerde kat van het echtpaar stukken uit het lichaam van mevrouw Bates had gebeten. In het huis was het koud. British Gas had precies 13 weken eerder de gaskraan dichtgedraaid omdat het echtpaar een rekening van 200 euro niet had betaald.

64 jaar lang hadden ze hun rekening correct en op tijd betaald, maar om een voorlopig onverklaarbare reden waren ze daarmee in maart van dit jaar mee opgehouden. Aan geldgebrek lag het niet. De politie vond 1.400 pond cash geld in hun huis verstopt in een oude schoen. Het echtpaar had ook nog voor 19.000 pond aandelen in een bouwmaatschappij. Mr Bates was een gepensioneerde postbode en had zijn zaakjes blijkbaar goed geregeld.

De postbediende van het lokale postkantoor herinnert zich de heer Bates als zeer correct. “Als hij twee cent te kort kwam weigerde hij de aankoop op borg mee te nemen. Dan ging hij terug naar huis om wat extra geld op te halen.” In de plaatselijke kruidenierswinkel denken ze ook met plezier terug aan die oude meneer Bates die altijd grapjes maakte en goocheltruukjes uithaalde met de muntstukken.

Mish Tullar, woordvoerder van British Gas die in de pers regaeerde op de dood van het echtpaar lijkt zo uit een verhaal van Kafka te komen gestapt. “Tot tien jaar geleden waarschuwden wij de sociale diensten telkens wij ergens de gaskraan dichtdraaiden. Maar bij de komst van de Data Protection Act die de privacy beschermt, werd ons geadviseerd dat niet meer te doen.” British Gas legde verder uit dat ze na verschillende aanmaningen een controleur naar Tooting hadden gestuurd. Omdat er niemand opendeed, sloot de controleur het gas af. “Ik had hen nochtans door de postbus geroepen”, zei de controleur. De woordvoerder verzekerde wel dat British Gas nooit het gas afsluit tussen oktober en maart.

“Brandstofarm”
Het Metereologisch Instituut houdt ook wel van Kafka en kille bureaucratische cijfers. Zij berekenden dat er 8000 extra doden zijn voor iedere graad dat de temperatuur onder het gemiddelde zakt. En met een klimaat dat in onze contreien steeds grilliger wordt, belooft dat weinig goeds. De sociale diensten hebben zelfs een nieuwe term uitgevonden voor dit soort toestanden: 'brandstof armoede'. 'Brandstof arm' is iedereen die meer dan 10 % van zijn inkomen aan brandstof moet spenderen. Jaarlijks zouden er in Groot-Brittannië van Tony Blair tussen de 24.000 en 49.000 koudedoden vallen. De hoogte van dat cijfer hangt af van de hevigheid van de griepepidemie en het type winter.

Groot-Brittannië doet het daarmee proportioneel slechter dan Rusland en Finland. De Britse minister van gezondheid Stephen Ladyman weet waarom: “Wij laten ons elk jaar weer verrassen door de plotse koude.” Hij zei dat de regering al heel wat maatregelen genomen had: gratis griepspuitjes en warmtecheques. Maatregelen die het echtpaar Bates van weinig nut waren. Gertrude en George waren niet eens brandstofarm. Gewoon een beetje oud en eenzaam.

De Britse regering is al lang op de hoogte van de 'oversterfte' als gevolg van de kou. Dat de armen korter leven dan de rijken is ook al heel lang bekend. Ongelijkheid leidt tot extra doden, dat is meermalen bewezen. Maar de oplossing - herverdeling van inkomen en vermogens - ligt te gevoelig.

Het is een bewuste keuze van Blair om de oversterfte in stand te houden, hij begrijpt heel goed dat herverdeling en gelijkheid politiek onaanvaardbaar zijn. Hij is wel democratisch gekozen, twee keer. Doden of geen doden.

Leg maar uit... wat te doen met een democratisch gekozen regering, die mensen laat sterven?