arch/ive/ief (2000 - 2005)

Cinema indeed. Het werd op alle zenders in de hele wereld als nieuws opgediend maar het bleef wel fictie op basis van een lang voordien geschreven scenario waarin iedere beweging, ieder woord en elk beeld vastlag. Vergelijk het met de knotsgekke film Being John Malkovich waarin een poppenspeler via een geheime ingang in het hoofd van de Amerikaanse acteur terechtkomt. Malkovich speelt zichzelf, maar het blijft wel fictie.

Het scenario dat de codenaam High-Value Target No. 1 meekreeg, werd uitgedokterd tijdens de zomer en kwam er nadat de aankondiging van de dood van Saddam Hoesseins zonen op grote scepsis onthaald was. Er lagen twee verschillende plannen klaar: eentje voor het geval Hoessein levend gevonden werd en het ander voor als de voormalige Iraakse president gedood zou worden tijdens de arrestatie. De scenario's werden bijééngepend door Gary Thatcher, een voormalige journalist die nu als directeur communicatie in dienst is van de Voorlopige Autoriteit in Irak. Bush zelf gaf zijn fiat.

"Dit is een Iraakse overwinning", zegt Thatcher in The New York Times en dus voorzag het scenario dat het nieuws hoedanook eerst door een Iraakse vertegenwoordiger moest bekend gemaakt worden. Jalal Talabani, leider van de Patriotische Unie van Koerdistan kreeg de eer. Drie uur later was er dan de persconferentie van Bremer. "We got him". De juichende Iraakse journalisten die na die triomfantelijke woorden opsprongen waren ook voorzien in het scenario. Ook zij moesten een Iraaks cachet geven aan het gebeuren.

"We moesten heel zorgzaam te werk gaan", legt Thatcher verder uit. "We wilden geen beeld van hem waarmee hij zich zo kunnen voordoen als martelaar of held." De Iraakse president moest afgebeeld worden als een normaal mens, een sterveling. Waar voel je je ooit sterfelijker en normaler dan op het matje bij de dokter terwijl die een houten spaan op je tong drukt, moet scenarist Thatcher gedacht hebben.

Knack
Het lot was de Amerikaanse spindoctors goed gezind. Saddam Hoessein die er anders altijd onberispelijk uitzag in zijn militaire pakken, droeg nu een lange vuile baard en zag er haveloos uit. Het leek wel alsof hij vanonder een brug langs de Seine in Parijs opgepikt was. "We hebben nooit durven dromen dat hij ons op die manier zou willen helpen", aldus Thatcher.

In Irak waren de beelden te zien op de nationale zender Al Iraqiya die ook al door de Amerikanen gecontroleerd wordt. Wereldwijd waren ze voorpaginanieuws en vulden ze de tv-journaals. Time en Newsweek beslisten in allerijl nog om hun editie aan te passen. Bij ons wordt het beeld van de gevangen Saddam foto van het jaar in het Knack-jaaroverzicht. Of Knack er ook nog enkele tienduizenden euro voor over heeft om de voorpagina te veranderen van hun jaaroverzicht in foto's zullen we volgende week zien. Feit blijft dat we ons allen vergaapt hebben aan beelden gedraaid én in scène gezet door het Pentagon. Een paar jaar geleden nog hartelijk om gelachen in de film Wag the Dog, vandaag op ons eigen tv-scherm. En o ja, in Wag the Dog wint de zittende president de verkiezingen.