De Morgen voert de zoveelste charge uit op de weekendstaking bij de Antwerpse bibliotheken

De Morgen voert in haar editie van 13 december de zoveelste charge uit op de negen maanden oude weekendstaking bij de Antwerpse openbare bibliotheken. Dat daarbij een virulent antisyndicalisme de boventoon voert zal de ervaren lezer van De Morgen niet meer verbazen. Reeds jaren doet de krant haar best te bewijzen dat ze onafhankelijk is. Van de arbeidersbeweging wel te verstaan. Een onafhankelijke krant als deze dreigt elke rechtse pers ronduit overbodig te maken…

Deze keer is het Karl van den Broeck, ‘chef cultuur’ van de krant, die zowat uit zijn voegen barst van vakbondsnijd en daarbij standpunten inneemt die veel werknemers de wenkbrauwen zullen doen fronsen. We presenteren hieronder een bloemlezing van het gedachtegoed van deze chef van de antivakbondscultuur en dienen hem van antwoord.

"Het personeel van de bibliotheek staakt al negen maanden. Voor hooguit 50 euro en een Heilig Principe. En dat is niet minder dan een Nationale Schande."

Dit Heilig Principe – in de Newspeak van vandaag ook vaak ‘heilig huisje’, ‘dogma’, ‘verworven recht’ of ‘privilege’ genoemd – is inderdaad een belangrijk principe dat elk vakbondslid nauw aan het hart ligt. Namelijk dat werken op sociaal onvriendelijke uren hoger geprijsd moet worden door middel van shiftvergoedingen, premies voor nacht- en avondwerk, en dergelijke. Dat die consensus zich (nog) niet altijd weerspiegelt in gelijk welke cao in gelijk welk paritair comité doet aan die consensus geen afbreuk.

Essentieel is dat deze afspraak - en daar kan zelfs de grootste liberaal niet ongevoelig voor blijven - een marktprincipe weerspiegelt: werken op sociaal onvriendelijke uren eist zijn tol. Familie- en gezinsverbanden worden op de proef gesteld, ouders hebben minder tijd voor hun kinderen, kortom er wordt krediet genomen op de tijd die we sociaal kunnen besteden, op het sociale weefsel van de samenleving. De econoom die ons tot op cijfers na de komma zal berekenen hoeveel een aantasting van het sociale weefsel ons kost zal nog moeten geboren worden, net zoals diegene die ons de kostprijs van het broeikaseffect kan berekenen. Maar beide zijn reëel.

Een hogere prijs voor sociaal onvriendelijke uren drukt wellicht niet eens de werkelijke kostprijs ervan uit, maar zet wel een rem op het gebruik ervan. Als we de bibliotheken elke avond open willen houden is dat een optie, maar die kost geld. Gelukkig maar, want als het niet zo was, dan zou men de klant, die evengoed werknemer is, op gelijk welk ogenblik kunnen laten werken voor géén geld, zonder financiële gevolgen voor de werkgever.

There is no such thing as a free lunch, iemand betaalt altijd ergens de rekening, en uiteindelijk betalen we ze allemaal samen. De vraag is dus of al die vermeende klantvriendelijkheid wel zo klantvriendelijk is. Willen we elkaar in naam van de klantvriendelijkheid almaar verder over de kling jagen? Willen we dat de mens in dienst staat van de economie, of omgekeerd? Moeten we de bibliotheek 's nachts openen omdat de mensen overdag geen tijd meer hebben om ze te bezoeken, of moeten we ervoor zorgen dat ze overdag opnieuw tijd hebben?

De lezende Antwerpenaar kan trouwens nu reeds op elke dag van de werkweek op één of meer plaatsen terecht voor het ontlenen of terugbrengen van boeken tot 20 uur ’s avonds. Daar heeft het personeel nooit een probleem mee gehad. Integendeel was het het management dat het aantal avondopeningen de laatste jaren heeft gereduceerd om besparingsredenen. Laten die dames en heren dus alstublieft zwijgen over klantvriendelijkheid.

"Ondertussen versleet het stadsbestuur twee bemiddelaars in het conflict."

Nu ja, bemiddelaar(s) is veel gezegd, en verslijten ook. De eerste, Bart Canfyn, was inderdaad snel versleten want hij vertrok al na enkele weken naar Portugal om van daaruit de fado te promoten. Maar bemiddelaar kon hij bezwaarlijk worden genoemd, vermits hij de afgevaardigde was van de schepen van Cultuur, Eric Anthonis. Zo beschouwd is ACOD-secretaris Guy Lauwers bijvoorbeeld ook een bemiddelaar. De tweede, Roger Serbruyns, was wel degelijk een officiële bemiddelaar die naar Antwerpen werd gestuurd door minister Vandenbroucke. Hij werd echter niet versleten maar naar huis gestuurd. Door het college wel te verstaan, niet door de vakbonden. De grote fout van deze man was namelijk dat hij wel degelijk wou bemiddelen.

"De top van de vakbond, en dan vooral van de machtige socialistische bond, heeft weinig greep op de harde kern van vakbondsafgevaardigden in de bibliotheek. Guy Lauwers spreekt in de bibliotheek strijdlustige taal, maar doet er wel alles aan om het conflict klein en lokaal te houden. Insiders verwachten echter niet dat hij de stakers zal dwingen om hun actie te beëindigen."

Hier manifesteert zich het merkwaardige denken van Van den Broeck over democratie in het algemeen en vakbondsdemocratie in het bijzonder. De ideale vakbond volgens Van den Broeck is een vakbond die stakers dwingt om hun acties te beëindigen. Het soort vakbonden zoals het bestond en bestaat onder dictatoriale regimes. Niet een ‘harde kern van vakbondsafgevaardigden’ maar algemene ledenvergaderingen van ACOD en CCOD beslisten in november bijna unaniem om de actie verder te zetten. Democratie dachten wij. Neen, ‘de basis gijzelt de top’ volgens Van den Broeck. Is dit een grap of is het om mee te huilen?

"Volgend jaar in maart worden er immers sociale verkiezingen gehouden en elke vakbond wil zich nu profileren als de meest onbuigzame."

Schoenmaker blijf bij uw leest, in casu de cultuurpagina’s. In de openbare sector worden er geen sociale verkiezingen gehouden.

"Het stakingswapen is hét ultieme wapen van elke vakbond. Als je het negen maanden na elkaar hanteert, moet daar een hele goede reden voor zijn. Die ontgaat mij, en met mij vele duizenden Antwerpenaars en buitenstaanders, echter compleet."

Als de berichtgeving over het conflict van zo’n laag allooi blijft en de schrijvende pers enkel de spreekbuis wil zijn van het college dan zal daar weinig verandering in komen. Daar kunnen enkele duizenden pamfletten vanwege de ‘machtige vakbonden’ niet tegenop. Misschien verdient het aanbeveling om na negen maanden strijd ook de vakbondsafgevaardigden eens aan het woord te laten. Als dit door Van den Broeck niet als een gijzeling aangevoeld wordt natuurlijk…

arch/ive/ief (2000 - 2005)