arch/ive/ief (2000 - 2005)

Waar staat het Belgische systeem van gezondheidszorg in verhouding tot andere Europese landen?

Rita Baeten: “Als je kijkt naar het pakket aan gezondheidszorgen dat verzekerd is en naar de kwaliteit en de toegankelijkheid, dan scoort de Belgische gezondheidszorg hoog. Er zijn heel veel medische behandelingen en geneesmiddelen terugbetaalbaar voor nagenoeg de gehele bevolking. Bovendien moet je zelden op een wachtlijst om behandeld te worden.
Als je de kosten voor de patiënt bekijkt, is het systeem echter minder sociaal. De eigen bijdrage is relatief hoog tegenover andere landen en is, vooral in de jaren ’90, verder gestegen. De laatste jaren probeert de overheid daar iets aan te doen, bijvoorbeeld door de invoering van de maximumfactuur.”

Europa wil steeds meer openbare diensten liberaliseren. Geldt dat ook voor de gezondheidszorg?

Rita Baeten: “Er zijn vanuit Europa momenteel geen rechtstreekse plannen om de gezondheidszorg te liberaliseren. Wel wil men de overheidsuitgaven onder controle houden en gezondheidszorg neemt daar een grote hap uit. Die hap dreigt steeds groter te worden, onder meer door de toenemende vergrijzing. De druk om maatregelen te nemen voor kostenbeheersing in deze sector is dus wel groot.
Zowel op het vlak van medische diensten als van geneesmiddelen hebben we in België te kampen met overaanbod en overproductie. Overheid, zorgverstrekkers, verzorgingsinstellingen en ziekenfondsen zouden moeten overeenkomen om de middelen van de ziekteverzekering aan te wenden om de wetenschappelijk meest verantwoorde behandelingswijzen tegen de beste prijs terug te betalen. Enkel op die manier blijft het systeem betaalbaar voor iedereen.
Alle andere alternatieven halen het sociale karakter van de gezondheidszorg onderuit. Ofwel blijf je gewoon voortdurend meer geld uitgeven, maar dan wordt het systeem op termijn onbetaalbaar en dreigt ongecontroleerde privatisering.
Ofwel verhaal je bijkomende kosten op de patiënt door de remgelden te verhogen of door nieuwe diensten en geneesmiddelen minder snel terugbetaalbaar te maken, maar zo wordt het systeem steeds minder betaalbaar voor veel mensen.
Ofwel beperk je het basispakket dat via het algemene bijdragensysteem verzekerd wordt. Voor de rest moet de patiënt dan een privé-verzekering afsluiten. Zo creëer je een minimaal bijstandssysteem voor de minder begoeden en een kwalitatieve, dure gezondheidszorg voor de rijken.”

Meer efficiëntie kan onze gezondheidszorg dus overeind houden in Europa?

Rita Baeten: “Dat is maar een deel van het verhaal. Europa pleit niet onomwonden voor de liberalisering van de gezondheidszorg, maar er dreigt wel een ander gevaar. Het vrije verkeer van goederen en diensten is een van de basisprincipes van de Europese Unie. En volgens het Europees Hof van Justitie moet dat ook in de gezondheidzorg toegepast worden.
Concreet betekent dat onder meer dat mensen, onder bepaalde voorwaarden, in een ander EU-land terecht moeten kunnen voor medische zorgen om die dan te laten terugbetalen door het eigen zorgstelsel. Een gevolg daarvan is bijvoorbeeld dat steeds meer Britten en Nederlanders zich in België laten behandelen om de wachtlijsten in eigen land te ontlopen.
Dat vrije verkeer kan nieuwe mogelijkheden creëren voor patiënten, maar kan ook asociale gevolgen hebben. Enerzijds zijn het de beter bemiddelde patiënten die het zich kunnen veroorloven om naar België te trekken. De rest blijft aangewezen op de wachtlijst. Anderzijds dreigen zij hier het systeem onder druk te zetten. Indien de buitenlandse patiënten of hun zorgfinanciers meer kunnen en willen betalen, zouden ze wel eens voorrang kunnen krijgen op de Belgische patiënten. En zo ontstaat een sluipende privatisering. Wie het meest kan betalen, wordt het eerst en het best behandeld.
Het is een evolutie waarvoor we waakzaam moeten blijven. Het is belangrijk dat de overheden van de betrokken landen een kader scheppen voor de verzorging van deze patiënten, met inbegrip van tariefafspraken met de buitenlandse zorgfinanciers.
Er zijn nog andere risico’s verbonden aan het geleidelijk meer en meer toepassen van Europese marktregels in de gezondheidssector. Het risico bestaat bijvoorbeeld dat het Hof niet akkoord zou gaan met de wijze waarop interne tariefafspraken worden gemaakt, bijvoorbeeld voor de huisartsen in ons land. Als men dat allemaal in vraag gaat stellen, bedreigt dat de fundamenten van onze gezondheidszorg.”

Wat Rita Baeten onder liberalisering en privatisering verstaat weet ik niet. Dat onze gezondheidssector voor minstens 80% privé is weet ik wel. Caritas domineert samen met de (h)orde der geneesheren en de farmaceutische industrie heel de sector. De weinige openbare initiatieven die er nog zijn worden nu reeds jaren afgebroken. Recent nog de OCMW ziekenhuizen van Antwerpen.

Dat wij een goede sociale zekerheid hebben komt door een strijdbare arbeidersbeweging die ze heeft afgedwongen. Eigenlijk is de afbraak reeds zo'n dikke 30 jaar bezig. Een in vele nonnenziekenhuizen kom je al jaren niet meer in zonder een voorschot te betalen dat stijgt naarmate je er minder "solvabel" uit ziet.
De Belgische politiek heeft Europa niet nodig om die sociale verworvenheden af te breken. Begin jaren zestig gaf vader Eyskens met de "eenheidswet" reesd het startsein hiervoor...Lang voordat er een europese commissie bestond. Van vrij verkeer worden enkel de rijke luizen beter, dat bewijs fiscale fraude en fiscale amnestie nog maar eens ten overvloede.
Dit leer je echter niet in de geschiedenisles op school, als ze al geschiedenis geven in plaats van feitjes vanbuitenblokken.