arch/ive/ief (2000 - 2005)

Vrijdagmorgen 14 november van 9 tot 12, een reusachtige cinemazaal in 'Pathé' aan de oevers van de Seine: een seminarie over Religies, sociale strijd, andersglobalisering, bevrijdingstheologie, de Islam van het verzet in de totale wereldbeweging van het verzet. François Houtart zou modereren, maar daagt niet meer op... De zaal zit bomvol, (600 mensen?) zoals de meeste seminaries die ik tot nu meemaakte, de pers neemt massaal foto's van Tariq Ramadan, een van de panelleden en veelbesproken figuur uit de moslimwereld (zie art Christophe Callewaert)
Omeyya Seddik, initiatiefnemer van het debat, vertegenwoordiger van een beweging voor de moslimemancipatie in de buitenwijken (te vergelijken met met een AEL bij ons) geeft duidelijk de keuze aan van het debat: vandaag gaat het niet over het al of niet democratisch aspect van sociale strijdbewegingen, neen, we willen op zoek gaan naar de eventuele affiniteiten tussen enerzijds 'religies' en anderzijds 'les luttes sociales' (de sociale strijd).

'De Islam van de bevrijding' vertelt De Libanees Ali Fayyad is geen homogene stroming, het is erg heterogeen, afhankelijk van waar je woont als moslim in de wereld. Maar islam speelt een centrale rol in de eenheid van de moslimwereld. De Islam van de bevrijding ziet ook dat de wereld vandaag opgedeeld is in twee fronten: die van de onderdrukten en die van onderdrukkers, we moeten oproepen tot een multipolaire wereld, de mensenrechten moeten gehumaniseerd worden en niet gepolitiseerd.

Michael Löwy uit Brazilië vervolgt; hij is Jood, socioloog, bevrijdingstheoloog en marxist. We kunnen de sociale strijd niet begrijpen zonder de rol van de christenen daarin te zien. De Braziliaanse kerk is stichter geweest van het Wereldsociaal forum in Porto Alegre. Om de geest van bevrijdingstheologie te begrijpen vertelt hij het verhaal van Frei Betto die dominee was tijdens de militaire dictatuur en de verzetstrijders heeft geholpen. Hiervoor werd hij gestraft en gevangengezet. Tijdens zijn ondervraging vroeg men hem: U bent religieus, waarom ondersteunt u die mannen? Zijn antwoord was eenvoudig: het belangrijkste is niet gelovig of ongelovig te zijn, maar, wel wie de onderdrukkers zijn en wie de onderdrukten! De deelnemers aan het ESF en het WSF hebben dit gemeen: ze verwerpen de kapitalistische wereld, ze eisen: kwijtschelding van de schulden aan de derde wereld en verwerpen de oorlog tegen Irak en 3: ze delen een gemeenschappelijke utopie van een andere wereld is mogelijk.

Tariq Ramadan dankt de aanwezigen die niet 'geplooid zijn' voor de negatieve pers over hem. 'We moeten met elkaar in debat gaan en elkaar niet uitsluiten' Media moet zich interesseren in de fond van het debat en niet in de geruchten. Er is momenteel een grote bewustwording in de moslimwereld, men komt zowel tot een politieke als culturele bevrijding. In plaats van te zoeken naar de verschilpunten tussen de grote linkse bewegingen: marxisten,trotskisten... moeten we zoeken naar gemeenschappelijke punten. "Het begin van dialoog is het erkennen van de complexiteit van het universum van de andere" Hierbij moet je rekening houden dat het Culturele niet zomaar weg te denken valt. Dat we elk een eigen manier van Studie hebben. Dat we moeten terugkeren naar onze Bronnen, die belangrijke referentiepunten zijn. Tenslotte maken we allemaal belangrijke Evoluties door, dit is marxisme. Die lectuur is er, gebruik ze als instrumenten om je te verzetten tegen de politieke druk: "Vanaf mijn wortels en niet tegen mijn wortels in wil ik bevrijding" Religie bestaat nu eenmaal, je kunt ze in de discussies niet van tafel vegen als een 'detail', je moet in communicatie treden. Ook al is er vandaag een serieuze crisis én in de moslimwereld én in de westerse wereld om alternatieven aan te bieden, je mag niet ontkennen dat er wel Beweging groeit aan de basis: ze proberen, ze lezen hun bronnen. Tariq hamert op het herlezen van onze bronnen. Ik ben onder de indruk van zijn woorden en voel het aan als een regelrechte taak voor mij ook... We moeten elke uitsluiting vermijden door een economie die domineert en een cultuur die ons vanalles oplegt.

Miguel Benassayag, franse filosoof wijst er ons op dat we van een wereld die al zijn vertrouwen heeft gelegd in de rationaliteit beland zijn in de grootste onzekerheid: 'de la lumière dans l'obscurité'. We moeten duidelijk maken dat mensen geen 'utilisables cleenex' zijn... Het is niet zozeer vechten wat we nu moeten doen, maar de moed hebben om de complexiteit te vatten van deze wereld. Jongeren zitten vandaag met een enorm verlangen naar spiritualiteit, ze willen iets anders dan deze 'merde', ze zoeken andere wegen en dat is ook gezond. De gesluierde vrouwen, dat roept iets negatiefs bij ons op, hier in het Westen, we hebben daar moeite mee, maar kom mij niet vertellen dat 'United Colors of Benetton' een weerspiegeling is van het respecteren van verschillen hé...

Magida Shehadeh, een gesluierde jongedame van Attac Duitsland, leest met krachtige stem een schitterende tekst voor in vloeiend Engels over haar 'moslim' zijn en vergelijkt die met andere godsdiensten, 'mijn religie is niet passief' 'Angst mag het gedrag van mensen niet controleren.' We moeten terug naar de massa's gaan, hen organiseren. We moeten veel meer met oplossingen uit de moslimwereld durven werken.

Over homo's zegt Tariq Ramadan nog het volgende: In alle religies hoort de man en de vrouw samen, dat kunnen we niet ontkennen, maar daarom moeten we de homo's nog niet uitsluiten, 'opnieuw: hoe ga je om met je bronnen, lees ze bevrijdend, uitsluiting is geen oplossing.

De fundamenten zijn voor iedereen gelijk, maar daarnaast en daarna heb je de verschillende wegen om daarnaar toe te leven" Beleef je religie met gezond verstand, ipv gepassioneerde debatten te voeren die niet redelijk zijn. Religie is meer dan opium voor het volk, het is een product van en een verzet tegen kapitalisme.

Heel veel vragen uit de zaal, religie met sociale strijd zorgt duidelijk voor een 'dynamiek', polemiek, commotie...niet makkelijk om te
modereren, maar boeiend om mee te maken.