arch/ive/ief (2000 - 2005)

De krant stelt het wel voor alsof LCR en LO nu voor het eerst een kartellijst maken, na jarenlange twisten die nu gestopt werden. Dat is eigenlijk twee keer onjuist, maar goed. De lijst LO-LCR behaalde in 1999 bij de Europese verkiezingen reeds méér dan vijf procent van de stemmen en vijf verkozenen. En ook vroeger waren er reeds gezamenlijke lijsten. Wel klopt het dat de twee partijen bij de jongste presidents- en parlementsverkiezingen gescheiden naar de kiezer stapten. Toen weigerde LO een kartel. LO meende immers met haar sterke kandidate Arlette Laguiller terug het monopolie over de uiterst-linkse stem te kunnen vestigen. Een foute gok zo bleek, want de jonge LCR-presidentskandidaat Olivier Besancenot haalde out of the blue méér dan 4 procent. Een fenomenale score in een land als Frankrijk. Dat laatste wijzigde de verhoudingen tussen LO en LCR grondig. Intussen nam de populariteit van Olivier Besancenot enorm toe, terwijl Arlette Laguiller, ondertussen reeds de zestig voorbij, stilaan eraan denkt om de fakkel door te geven.

De twee partijen wisten te groeien op basis van een radicalisering in de Franse arbeidersklasse, die het gevolg was van de grote stakingsbewegingen van de jaren negentig. De Gauche plurielle regering van sociaal-democraten, communisten en groenen brak helemaal niet met het neoliberale beleid en ging smadelijk ten onder tijdens de laatste nationale verkiezingen ten gunste van rechts en extreem-rechts. Maar tegelijkertijd zocht ook een groeiende groep aansluiting bij revolutionair links. Vandaag staat revolutionair links er dan ook sterker dan ooit, zowel op electoraal vlak als op het vlak van militante aanhang.

Het standpunt van de LCR is echter al jarenlang ongewijzigd: voor de éénheid van de antikapitalisten tijdens verkiezingscampagnes.Toch duurde het weer een hele tijd vol gehakketak eer LO besliste in te gaan op de uitgestoken hand van LCR. Vooral over de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen laaide de discussie hoog op. LO riep op thuis te blijven tijdens die ronde waarin het draaide tussen Le Pen en Chirac. LCR riep op om Le Pen te bekampen ‘op straat en via de urnes’. LCR legde het accent op het verzet op straat, vriend en vijand geven toe dat de LCR de actiefste politieke kracht was in de beweging op straat tegen Le Pen. Maar ze oordeelde zich niet te willen afsluiten van de brede lagen in de Franse samenleving die die afkeer van Le Pen ook in het stemhokje wilden laten blijken. LO vond die houding van LCR onvergeeflijk. Zelf riskeerde LO in de beweging tegen Le Pen echter geïsoleerd te geraken.

Dat debat werd nu nog eens overgedaan in de aanloop van dit kartel. LO ging zelfs zover om LCR af te schilderen als een ‘chiracien’-partij, een rechtse partij dus (sic). Het zag er dus lange tijd naar uit dat er niet meteen een kartellijst zou komen. LO weigerde immers ook bij de vorige verkiezingen een kartel. Dit maar om te zeggen dat de zaken alweer wat ingewikkelder in elkaar steken en dat de meningsverschillen tussen LO en LCR allerminst van de baan zijn.

Die meningsverschillen hebben dus kennelijk een akkoord niet in de weg gestaan en dat is goed nieuws. Samen zouden LO en LCR in de peilingen tot 20 procent van de kiezers kunnen bekoren en dat op basis van een klaar en duidelijk antikapitalistisch programma. De reformistische partijen reageren ondertussen onthutst op de peilingen en het kartel. Die partijen zitten in een lastig parket. Wat moet de sociaal-democratie immers doen, met de hete adem van revolutionair links in de nek? Radicaal kiezen voor een blairisme, een zacht-liberale koers, of net terug de socialistische uitgangspunten in de verf zetten. Ook voor de PCF dient zich een soortgelijk dilemma aan: méé met de sociaal-democraten de boot in uit angst om kopje onder te gaan, of radicaliseren en aansluiting zoeken bij revolutionair links, wat voor die partij allerminst een evidentie is. Het ziet er dus naar uit dat LO en LCR veel méér dan welke interne oppositie binnen deze reformistische partijen dan ook, enorm wegen op de koers van de hele linkerzijde in hun land.

Robert Hue, vroegere voorman van de PCF, noemde volgens De Morgen het kartel reeds “antilinks en extreem-gevaarlijk”. Dat is het natuurlijk niet. Het is eigenlijk wel grappig om te zien hoe de traditionele linkerzijde reageert wanneer het voor het eerst sinds lang terug een andere linkse politieke uitdrukking naast zich krijgt. De SAP hoopt uiteraard dat de kameraden van LCR en LO een zo hoog mogelijke uitslag behalen, al dienen we voorzichtigheid aan de dag te leggen ten aanzien van peilingen. Een stevige uitslag voor de Franse trotskisten zou van belang zijn voor de radicale linkerzijde in heel Europa en daarbuiten. De LCR toont hiermee in de praktijk aan dat een niet-sectaire politieke lijn en loyaal opbouwwerk in vakbonden en sociale bewegingen - feministische, antiracistische, ecologische, andersglobalistische, democratische bewegingen- op termijn loont. Anders kan je de blijvende toeloop van nieuwe leden onmogelijk verklaren.

David,

1. Het ontstaan van een middelgrote tot grote arbeiderspartij, die de belangen van de klasse verdedigt kan een <b>grote stap</b> vooruit betekenen in de strijd en het bewustzijn van de klasse.
De Franse arbeidersklasse beschikt immers momenteel over geen massa partij die haar belangen verdedidgt.

2. Ik denk dat het een misstap was van de LCR om op om te roepen voor de stembusgang in de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen.
Als marxisten zou men moeten weten dat de Franse heersende klasse vooral de macht van de straat vreest. "Le pouvoir est dans la rue" (Charles de Gaulle)
Ten tweede is het oproepen om tegen Le Pen te stemmen een indirecte steun aan Chirac. Le Pen wordt afgeschilderd als de boeman. Maar waarom haalt Le Pen bijna 20% van de stemmen?
Ik denk dat de sociale afbraak die in Frankrijk bedreven werd gedurende de laatse twintig jaar er voor iets tussen zit. M.a.w het oproepen voor de stembusslag kan aanzien worden als het creeren van een illusie in de burgerlijke partijen (met uitzondering van het FN).

3. Als dit project enige kans op slagen wil hebben, dan zal de LCR het pad van het opportunisme moeten verlaten.
Het oproepen voor een nieuwe partij en het in het verleden (al dan niet stilzwijgend) steunen van "la gauche plurielle", kortom schipperen (zoals het opvrijen van Agalev en Abou Jahjah in Vlaanderen) kan dodelijk zijn voor een nieuw project.

Met vriendelijke groet,

Hans

Het valt me op hoe in de argumentatie ivm politieke en electorale taktieken steeds het argument van het bewustzijn van de massa's naar voor wordt gebracht. Hier namelijk de idee dat oproepen om de strijd tegen Le Pen 'op de straat en in de urnes te voeren' zou leiden tot 'illusies' in Chirac bij de massa, zelfs als je tegelijk oproept tot strijd tegen de Chiraciens. Als de arbeidersklasse inderdaad zo'n rigide bewustzijn zou hebben, zou elke taktiek onmogelijk zijn, en zou je enkel een gauchistische ultracorrecte lijn mogen hebben, die u uiteraard isoleert. Welke illusies gaan de arbeiders en de mensen van de sociale bewegingen niet krijgen in de LO, een hypersektaire club, nu de LCR oproept voor een alliantie?
In elk geval, als ik de stakingsbeweging van mei 2003 bekijk, heb ik niet de indruk dat de Franse arbeidersklasse nu volledig in de illusie is dat Chirac verdedigd moet worden als haar beschermengel tegen het fascisme.
Voor de hardliners: Marx riep er ook al voor op om burgerlijke partijen te steunen in een concrete situatie (in een volkomen ander tijdgewricht natuurlijk). Hij had niet de vrees dat dit 'illusies' zou opwekken bij de arbeidersklasse. Alles hangt af van hoe je de zaak uitgelegd krijgt aan de massa.
Stel je voor dat we bij de rechtstreekse burgemeesterverkiezingen moeten kiezen tussen een liberaal en Dewinter. Denken dat je de keuze niet moet maken, en enkel via de straat moet vechten tegen het neoliberalisme als sociale basis van het fascisme (wat natuurlijk het geval is), is een fundamentele onderschatting van de eigenheid van het politieke. Het is eigenlijk een vorm van economisme (maar ik geef toe dat ik er zelf ook nog niet helemaal uit ben, het is dan ook een bijzonder ambetante en moeilijke kwestie).

Taktische keuzes maken is niet hetzelfde als opportunisme of 'schipperen'. In concrete gevallen kunnen we natuurlijk van mening verschillen.
Al jarenlang roept de LCR op voor een pôle de gauche, tegen het sociaal-liberalisme. Ik snap niet goed waar de stelling dat de LCR de gauche plurielle stilzwijgend zou hebben gesteund, vandaan komt.

In elk geval, wat er nu gebeurt in Frankrijk is bijzonder interessant, en we kunnen er enkel maar uit leren. Stel je voor dat LO-LCR inderdaad opnieuw een tiental procent uit de brand zou slepen (die 22 % van de peiling zal wel een illusie zijn)...

Matthias

Eén zaak moet toch even duidelijk zijn: mocht de LCR de gauche plurielle regering stilzwijgend goedgekeurd hebben, was ze natuurlijk nooit zo kunnen groeien. De LCR heeft net in die periode een campagne gevoerd LCR - 100% à gauche en lijsten gemaakt die open stonden voor niet leden die niet langer akkoord waren met regerend links. Het succes van die campagne maar ook van LO natuurlijk lijken vandaag een unieke situatie te creëren: reformistisch links wordt op haar eigen niveau uitgedaagd door revolutionair links. Er ontstaan dus twee polen, twee opties als je wil, in de Franse linkerzijde. Vermits de éne pool gevormd wordt door twee openlijk revolutionair-linkse partijen, kunnen we spreken van een echte ommekeer in de Europese context.

Twee. De houding van de LCR in de tweede ronde was er geen van 'oproepen om op Chirac te stemmen', integendeel. Er werd een gevecht gevoerd tegen elke stem voor Le Pen. Onthouden is bijvoorbeeld ook een manier om niet op Le Pen te stemmen, ongeldig stemmen ook etc. Nooit heeft de LCR de illusie gevoed dat Chirac een politiek zou voeren die op welke wijze dan ook de basis voor Le Pen zou verminderen. Het tegendeel was en is waar, de neoliberale politiek spreidt het bedje voor extreem-rechts.

Maar politiek is, zoals Matthias stelt, méér dan alleen maar een correct standpunt innemen. Je moet een relatie vinden tussen correcte eisen en de mobilisatie van "de massa's". De LCR stond vooraan in de strijd tegen Le Pen, maar ook vandaag nog steeds in de strijd tegen Chirac. Geen zinnig mens denkt dat LCR het stilzwijgend eens zou zijn met hem, komaan. Het enige wat LCR trachtte te vermijden was een breuk tussen henzelf en de brede lagen van de arbeidersklasse in Frankrijk (waarvan een aanzienlijk deel hun stem wilde gebruiken om Le Pen tegen te houden). Lenin stelde reeds dat het een moeilijke oefening is om in je eisen en opstelling een middenweg te vinden tussen opportunisme en gauchisme (=eisen verdedigen die niemand draagt en die dus onmogelijk de krachtsverhoudingen zullen kunnen wijzigen).

1. Het akkoord tussen LO en LCR, die nog door de LO-militanten moet worden aanvaard, betekent geen fusie tussen beide organisaties. In meeste strijden zijn militanten van beide organisaties te vinden, die in veel gevallen dezelfde standpunt verdedigen.
Nochtans hebben beide organisaties verschillende opties genomen in hun strijd om een partij te bouwen. LO gebruikt haar kleine krachten om zich zoveel naar de arbeiders te richten. LCR gebruikt de hare om aan de alterglobaliste en antifasciste bewegingen deel te nemen. Over welke optie de beste was, zullen we slechts in toekomstige massa strijden kunnen oordelen.

2. Dat de LCR niet heeft opgeroepen "noch voor Chirac noch voor Le Pen te stemmen", maar een onduidelijke zin heeft geuit is de resultaat van de druk van haar klein-burger milieu. Dat milieu heeft de druk van de pers gevolgd en gedacht dat er een kans was dat Le Pen zou worden gekozen. Er was daar toch geen kans van. Ongeveer 5 miljoen Fransen die niet voor extreemrechts hadden gestemd hadden in 1 week van mening moeten veranderen en voor LePen gaan stemmen....
De LCR was er bang voor dat haar klein-burger milieu met haar zou afbreken. Ik denk het beter is een milieu politiek op te leiden met duidelijke oproepen, en de tijd te nemen om ze uit te leggen. Dat doen we bij LO. Ook al het in het begin moeilijk was voor het klein-burger milieu van LO, hebben ze het goed begrepen, en voelen nu dat het de juiste beslissing was om niet voor Chirac te gaan stemmen.
Chirac met 55% van de stemmen en 50% onthoudingen had niet zo vrij gevoeld om zijn antiarbeiderspolitiek uit te voren dan nu met 82% van de stemmen.

Het arbeidersmilieu van LO heeft op een verschillende manier dan de klein regeageerd. De kameraden aan de deur van bedrijven tussen de twee rondes, hebben racties zoals "Ik hoop dat jullie er niet ook om oproepen om voor Chirac te stemmen" van arbeiders gekregen.

3. Dat een deel van de LCR liever op een lijst met de groenen of met de Gauche Plurielle ging was een van de redenen voor LO om geen kartellijst met de LCR voor de vorige parlementaire verkiezingen op te stellen. Voor de gewestelijke en Europese verkiezingen, denken wij dat meeste mensen die ontevreden zijn en voor extreemlinks zouden kunnen stemmen, thuis zullen blijven. We denken dat er een grote kans is dat de kartellijsten slechts 2 to 4% zullen halen. (zoals bij de parlementaire verkiezingen). De demoralisatie van de werknemers en werklozen zit voorlopig echt hoog. Als wij gescheiden naar de verkiezingen trokken en elk 1% kregen, zou het de kiezers van beide organisaties nog sterker kunnen demoraliseren. Het is dus belangrijk dat we over een verkiezingsprogramma akkord gaan.

Met vriendelijke groet,

Anne