Cuba in de vuurlijn.Ook op het Europees Sociaal Forum?

“De gebeurtenissen in Irak zijn een positief signaal en ze zijn een goed voorbeeld voor Cuba.” Dat zei Hans Hertell, VS-ambassadeur van de Dominicaanse Republiek enkele dagen na de verovering van Bagdad.

Sedert W. Bush een kleine drie jaar geleden een oorlogskabinet installeerde werd de veertig jaar oude agressie tegen Cuba sterk opgevoerd. De militaire en petroleumsector is niet alleen oververtegenwoordigd in de administratie van W., er zitten ook tientallen figuren afkomstig uit kringen van de maffia van Miami, die hetzij terroristische activiteiten tegen Cuba gepleegd hebben, hetzij dergelijke acties openlijk steunen.

Sedert 11 september is de oorlogsdreiging sterk toegenomen. In mei 2002 beschuldigt John Bolton, onderminister van Buitenlandse Zaken, Cuba van de aanmaak van massavernietigingswapens, met name op het gebied van de biotechnologie. Sinds Irak weten we ondertussen allemaal wat dergelijke aantijgingen waard zijn, maar ook dat ze voldoende zijn om een land te bombarderen en vervolgens te koloniseren. Het aantal uren contrarevolutionaire radio-uitzendingen tegen Cuba wordt opgetrokken tot meer dan 1200 zenduren per week (u leest het goed: 1200 zenduren, dat is ongeveer zoveel als het totale VRT en VTM-aanbod op vlak van radio en televisie). Deze zenduren worden gebruikt om een migratiecrisis uit te lokken, o.a. door middel van herhaalde boot- en vliegtuigkapingen. Een dergelijke vluchtelingencrisis zou dan aanleiding geven tot een militaire blokkade en dus tot een oorlog. Daarvoor zijn ze reeds aan het oefenen. Terwijl de Rambotroepen oprukten naar Bagdad oefenden paramilitaire groepen in Florida met zware wapens voor een eventuele invasie op Cuba. Ze werden daarbij geen strobreed in de weg gelegd. Het Witte Huis beschuldigde Havana onlangs van het steun verlenen aan het internationale terrorisme.

De provocatie gaat in stijgende lijn. Sinds september van vorig jaar verleent de VS openlijk steun aan zogenaamde politieke dissidenten en mengt ze zich openlijk met de uitbouw van politieke partijen. Dat gaat uiteraard in tegen alle diplomatieke regels en zoiets wordt in geen elk land geduld.

De Europese Unie wordt door Washington aangemaand om zelf ook de druk op te voeren. Voor poedel Blair en de andere schoothondjes uit Spanje, Italië en Nederland is daarvoor uiteraard geen druk nodig. Maar zelfs Duitsland en Frankrijk zwichten meer en meer. Op de site van het Duitse Ministerie van Buitenlandse Zaken worden toeristen afgeraden om naar Cuba te reizen. Dat is zelfs voor Turkije nooit gebeurd, ondanks de burgeroorlog in het Koerdische gebied en herhaalde bomaanslagen in de rest van het land. Je moet daarbij in acht houden dat toerisme op Cuba de voornaamste bron van inkomsten is. Frankrijk provoceert door de ‘dissidenten’ openlijk uit te nodigen voor de officiële feesten in de Franse ambassade.

De oorlogsdreiging is meer dan ooit reëel. We moeten daarbij beseffen dat in de VS tegenwoordig oorlogsvoering tot de mogelijke verkiezingsstunts behoren en dat de campagne stilaan op gang begint te komen.

De houding van het Europees Sociaal Forum

Oorlog wordt steeds vooraf gegaan door propaganda en diplomatieke isolatie. Washington doet er alles aan om het eiland zo veel mogelijk te diaboliseren en diplomatiek te isoleren. Aan de bondgenoten wordt gevraagd hetzelfde te doen. Naar de publieke opinie zijn sociale organisaties van groot belang: zij zijn de enigen die een geloofwaardige tegenstem kunnen bieden in de gemonopoliseerde berichtgeving. Van de VS en zijn vazallen hoeft Cuba niet veel te verwachten, maar hoe zit dat met de sociale organisaties?

Zoals gekend gaat binnenkort het Europees Sociaal Forum door in Parijs. De voorbereidingen zijn volop bezig. Op initiatief van Netzwerk Kuba, de Duitse koepel van solidariteitsorganisaties met Cuba, werd o.a. een seminarie met als titel “Cuba en de mondiale verdediging van de democratie tegen het neofascisme”. Daarbij werden enkele Cubanen uitgenodigd: een vertegenwoordiger van de UJC (communistische jongerenbeweging) en de vooraanstaand econoom Osvaldo Martínez. Deze laatste was in België verschillende keer gastspreker op de Cuba-dagen van de ‘Coördinatie tegen de blokkade’, die een 70-tal organisaties vertegenwoordigt. Maar blijkbaar wordt dit geplande seminarie nu geboycot op het ESF. Geen enkele Cubaanse ‘official’ is toegelaten, want elke ‘institutionele vertegenwoordiger’ wordt automatisch beschouwd als een vertegenwoordiger van de Cubaanse regering, aldus de motivatie voor de weigering.

Deze argumentatie is grotesk. Er zijn tientallen andere landen waar deze regel niet wordt toegepast en waar het met veel meer reden zou kunnen overwogen worden (als dat al wenselijk zou zijn tenminste). Het is duidelijk dat een rechtse lobby in de schoot van de andersglobalisten hier zijn slag heeft thuis gehaald. Zij die dachten dat het Wereld Sociaal Forum synoniem is voor pluralisme en democratie zullen hun romantische en idealistische visie wat moeten bijstellen. Zó heel ‘anders’ lijkt de andersglobaliseringsbeweging dan ook weer niet.

Maar er is meer. Welk oordeel je over de Cubaanse regering ook hebt, je kan niet anders dan besluiten dat hier een vuil spel wordt gespeeld, het spel van de geostrategische belangen. Kristine Karch van het Netzwerk Kuba: “We moeten met spijt vaststellen dat de vertegenwoordigers van de sociale beweging de tactiek van de VS en de EU ondersteunen”. Op het moment dat een invasie van Cuba of een complete isolatie dreigt en het land meer dan ooit de steun nodig heeft van de progressieve wereld is de houding van het ESF schandalig. Wij willen een ESF dat niet naar de pijpen danst van de belangen van grootmachten en het kapitaal.

Lula en Chávez geven het voorbeeld

Geheel andere geluiden zijn te horen in het Zuiden, met name in Latijns-Amerika. Deze week gaat Lula, president van Brazilië op bezoek naar Cuba. Een ware slag in het gezicht van het Witte Huis. De banden tussen het veruit grootste en belangrijkste land van Latijns-Amerika en het Caribisch eiland zijn meer dan hartelijk. Op zijn eerste presidentsdag nodigde Lula Fidel Castro uit voor het avondmaal. De vriendschap en politieke banden dateren uit het verleden. Lula bezocht Havana reeds in 1980 en onderhield sedertdien goede banden met Fidel.

De bedoeling van het bezoek is de economische banden tussen beide landen aan te halen en gemeenschappelijke strategieën te bespreken om de machtspolitiek van de VS t.a.v. het continent te counteren. Het gaat hier met name vooral over het gewraakte vrijhandelsverdrag (FTAA), dat geheel het Amerikaanse continent wil onderwerpen aan de VS-multinationals.

Met Chávez, de president van Venezuela heeft Cuba al even bevoorrechte relaties. Het is duidelijk dat zich in Latijns-Amerika zich een front aan het vormen is om de neoliberale machtsgreep ongedaan te maken. Daarin speelt Cuba meer dan een symbolische rol. Het land kent een groeiend prestige op het Latijns-Amerikaanse continent. Bij de overgrote meerderheid van de bevolking kan het land op zeer veel sympathie rekenen. Enkel de vazallen van de VS en de EU varen een vijandige koers t.a.v. Havana. Het is dan ook des te onbegrijpelijker dat het ESF vandaag de isolatiepolitiek mee ondersteunt. Is men reeds vergeten dat Lula een gevierde spreker was op een vorige bijkomst van het Wereld Sociaal Forum en dat ook Chávez een graag geziene gast was? Is men vergeten dat op beide bijeenkomsten van het WSF in Porto Allegre de delegatie van Cuba telkens kon rekenen op een minutenlange staande ovatie?

Europa is blijkbaar Latijns-Amerika niet. We blijven de zaken met een eurocentrische bril bekijken. Zou het kunnen dat na al die jaren onze koloniale reflexen nog steeds sterker spelen dan we zelf doorhebben? Het Europees Sociaal Forum dreigt inderdaad héél Europees te worden, helaas.

arch/ive/ief (2000 - 2005)