Med-TV/Koerdische media-activisten voor de rechter (deel 1)

Volgens de advocaten van de beschuldigden betekent het proces tegen Med-TV een regelrechte aanval op de persvrijheid. Het proces had daarom eigenlijk voor het Hof van Assisen moeten plaatsvinden. Maar de Belgische staat ziet dat anders. Volgens de openbare aanklager staan er Koerdische criminelen terecht en is een correctioneel proces voldoende.

Maar de staat heeft ongetwijfeld schrik van Assisen en teveel media-aandacht, omdat tijdens dit proces politieke onthullingen verwacht mogen worden. De affaire-Med-TV stinkt namelijk langs alle kanten.

Volksmedium

Med-TV was een gedurfd staal van media-activisme. De Koerdische beweging opteerde immers voor een hightech-strijdmedium, omdat een klassieke Koerdische krant onmogelijk was geworden vanwege de Turkse staatsterreur.

Ter herinnering, in 1994 worden 1500 Koerdische dorpen onder dwang geëvacueerd. Turkse doodseskaders ontzien niets of niemand. De Vereniging van Mensenrechten IHD somt voor 1994 volgende statistieken op: 328 verdwijningen tijdens gevangenschap, 292 verdachte moorden, 298 buitenrechtelijke executies en overlijdens in gevangenschap.

De terreur richt zich ook tegen journalisten. In 1994 zitten zo’n 100 journalisten en intellectuelen gevangen, in 1995 zijn het er 143. 34 progressieve journalisten worden vermoord. Op 3 december 1994 worden drie kantoren (in Ankara en Istanboel) van de krant Ozgür Ulke door bomaanslagen verwoest.

Massale giften

In dat klimaat van zwarte terreur maakt de Koerdische beweging in september ‘94 bekend dat ze met een satellietzender start. De Koerdische bevolking reageert met massaal enthoesiasme. Vanaf het begin steunt het project op miljoenen aan giften, uit de migrantengemeenschappen in Europa maar ook en vooral uit Koerdistan in Oost-Turkije.

Med-TV begint in april ‘95 met zijn uitzendingen. De satellietzender (met een Britse vergunning) werkt zoals de Vlaamse commerciële zender VT4 (die toen pas was opgericht): de programma’s worden door de firma Roj-TV opgenomen in een studio in Denderleeuw, maar het signaal vertrekt vanuit Londen. Daar zit ook de internationale directie van Med-TV. De Kurdish Foundation Trust zamelt geld in om het station te financieren. De satellietvergunning alleen al kost 30 miljoen frank per jaar.

Heel snel wordt Med-TV ontzettend populair. Miljoenen Koerden krijgen eindelijk informatie in hun taal vanuit hun perspectief. En Koerdische cultuur krijgt een bijzonder prominente plaats in de programmatie. Daarom stromen spontane giften toe.
De Turkse staat moet maatregelen nemen tegen de verkoop van satellietschotels. Maar op een gegeven moment bekennen zelfs Turkse journalisten in Dyarbakir in Oost-Turkije dat ze stiekem hun informatie van Med-TV halen.

De nieuwsredactie van Med-TV trekt internationaal journalisten aan, waaronder nogal wat politiek vluchtelingen. Zij drukken erop dat ze geen propaganda- maar een nieuwszender zijn die nieuwsfeiten brengt. Hun informatie moet kloppen.
Med-TV realiseert bij voorbeeld zodanig spraakmakende reportages over drugsbaron Baybasin dat zelfs de Turkse televisie ze overneemt.

Med-TV zet zich wel openlijk in voor de Koerdische zaak. Het station speelt daarom verscheidene politieke primeurs van formaat klaar. Zo gaan de drie Koerdische leiders Ocallan (van de PKK), Barzani en Talabani tijdens een live-uitzending van Med-TV met elkaar in discussie.

Turkse sabotage

De Turkse staat geeft niet op. Turkije zet druk op Duitsland, Frankrijk, Portugal en tenslotte ook Polen om aan Med-TV een satelliettransponder te weigeren. Volgens Turkije is Med-TV een “PKK-zender, en de PKK, dat zijn terroristen”. Maar vooral het economische argument slaat aan: wie niet kapt met Med-TV krijgt in Turkije geen contracten meer. Frankrijk buigt voor die rethoriek.

In Polen pakt Turkije het anders aan. Begin juli ‘96 gaat een Turkse delegatie er over Med-TV onderhandelen. Nadien raakt bekend dat Turkije er een pak geld voor over had om het Poolse contract met de satellietzender te doen verbreken.

In België tenslotte speelt Turkije de politie-kaart. Weken voor de rijkswachtinval bij Med-TV (september ‘96) sluit Turkije een geheim akkoord met toenmalig rijkswachtbaas Willy De Ridder. Ze gaan samen “tegen het terrorisme” vechten. De Ridder belooft plechtig een speciale inspanning tegen Med-TV te zullen doen !

(wordt vervolgd)

arch/ive/ief (2000 - 2005)