arch/ive/ief (2000 - 2005)

Maandagmorgen werden wij wakker met het nieuws dat de WTO-onderhandelingen in Cancún op een mislukking zijn uitgedraaid. Wat is er verkeerd gelopen?

Onder impuls van de VS en de EU heeft de voorzitter van de conferentie een voorstel op tafel gelegd dat veel slechter was dan wat tijdens de voorbereidingen in Genève was afgesproken. Voor de derde wereld zou dit een slecht akkoord zijn op vlak van landbouw en een opening naar nieuwe liberaliseringen via de zogenaamde Singapore-onderwerpen die onder meer gaan over grensoverschrijdende investeringen en openbare aanbestedingen.

Dit voorstel heeft het niet gehaald?

Wat heel nieuw was in Cancún is dat de derdewereld zich georganiseerd hebben. Er was een groep van 90 landen die njet zei tegen de Singapore-voorstellen en er was vooral de G21 met India, China en Brazilie die zich gezamenlijk verzet hebben tegen de VS en de Europese Unie. En dus geheel in tegenstelling tot Doha waar de landen van de ACP het hoofd bogen voor Europa, hebben alle derdewereldlanden zich heel moedig verzet. Met als gevolg dat de conferentie mislukt is.

De NGO's zijn blijkbaar niet echt rouwig om die mislukking?

Als NGO zijn wij natuurlijk heel tevreden. Net als vele anderen zeggen wij: beter geen akkoord dan een slecht akkoord. Bovendien heeft de mislukking enkele zeer positieve gevolgen. Ten eerste komt er binnenkort een einde aan de clausule die landen verbiedt om andere landen die in de fout gaan op gebied van landbouw aan te klagen. De VS en Europa hadden er op aan gedrongen om de clausule te verlengen. Maar door de mislukking gaat dat feest nu niet door. Ten tweede komen er ook geen onderhandelingen over de Singapore-onderwerpen. Dat betekent voorlopig dus geen verdere liberalisering op die terreinen. Ten derde zijn er ook gevolgen voor de GATS, de akkoorden over de vrijmaking van de handel in diensten. Er lagen verregaande akkoorden op tafel over de liberalisering van ondermeer het onderwijs. En ook die kunnen de prullenmand in.

Hoe reageerden de derdewerelddelegaties en activisten in Cancún?

Er was grote vreugde bij alle delegaties. Er was ook fierheid. Ook bij de NGO's. In de stad is er zelfs een spontaan volksfeest uitgebarsten. Ik heb altijd gezegd dat de WTO een flinke crisis nodig heeft die alle landen aan het denken zet en nu het zo ver is kan ik alleen maar zeer content zijn.

In tegenstelling tot Seattle is er blijkbaar wel veel minder volk op straat gekomen?

De context was totaal anders. Dit is een uithoek van Mexico. Er waren ook de enorm veiligheidsmaatregelen die het conferentiecentrum hermetisch afsloten van de buitenwereld. Toch zijn er enkele belangrijke manifestaties geweest. Op een bepaald moment zijn er 15.000 mensen op straat gekomen waaronder heel veel Mexicaanse boeren.

In De Morgen noemde SP-a volksvertegenwoordiger Jan Van Duppen de betogingen pathetisch. Zit de antiglobaliseringsbeweging in een impasse?

Absoluut niet. Terwijl er in Doha nog heel wat wrijvingen waren tussen NGO's en de delegaties uit de Derde Wereld zag ik nu vooral warme contacten. Er werden nota's uitgewisseld en overlegd over te volgen strategieen. Steeds meer landen beseffen dat de raadgevers van de IMF en de Wereldbank waar ze gewoonlijk hun beroep op doen hun belangen niet dienen. Ze zien in dat het discours van de antiglobalisten meer aanleunt bij hun wensen en verzuchtingen. Dit heeft geleid tot deze fantastische overwinning. Ik heb de indruk dat een bepaalde klasse in Europa blijft uitgaan van de idee dat het oude continent superieur is. Het is die koloniale mentaliteit die er heel moeilijk uit te krijgen is. Het Europa dat lesjes wil geven, dat neerkijkt. Ik zou dat soort uitspraken in die hoek situeren.

Betekent dit nu het einde van de WTO?

Dat denk ik niet. Ik denk ook dat geen enkel land daar momenteel op aanstuurt. Het is nu het moment om de WTO te veranderen, niet om de WTO af te breken. Als het nu niet lukt, wordt het natuurlijk wel uitkijken naar iets anders.