Einde ‘Copenicus’ of ... Verdeel en Heers over de Arena? by Peter Veltmans Friday September 12, 2003 at 01:27 PM |
sap-pos@tiscali.be 02/523.40.23 Plantinstraat 20, 1070 Brussel |
Beginnen september kondigde Marie Arena, de nieuwbakken minister voor ambtenarenzaken (PS) het definitieve einde aan van de ooit zo geroemde ‘Copernicus’-hervorming van het federaal openbaar ambt. Volgens haar had haar voorganger Luc Van den Bossche (SP) “al te veel illusies in de bekwaamheden van de privé-sector”. Ze schuift dan ook de selectieproeven voor topambtenaren opnieuw toe aan de interne selectiedienst Selor en maakt komaf met de inbreng van exorbitant dure private consultancy-bureau’s.
Ook zullen toekomstige topfunctionarissen niet meer kunnen rekenen op een extreem hoge verloning[2]. Op termijn wil ze de zogenaamde competentiemetingen van de federale ambtenaren ook ombuigen naar een systeem van gecertifieerde vormingen. Naar eigen zeggen wil Marie Arena opnieuw vertrouwen geven aan de ambtenaren zelf, want “men kan 80.000 personen geen doel opdringen dat ze zelf niet delen”[3].
Syndicaal plezier
De vakbonden, en dan vooral de socialistische overheidsvakbond ACOD, kunnen hun plezier niet op. Arena verkondigd immers min noch meer quasi identiek dezelfde standpunten als die welke (vooral) door de ACOD verdedigd werden tegenover Luc Van den Bossche. Arena doet er zelfs nog een schepje bovenop. Volgens haar heeft haar partij, de Parti Socialiste, “geweigerd zich in te schrijven in de logica van ‘Copernicus’[4]. Waarom de PS destijds dan toch het regeerakkoord onderschreef blijft uiteraard buiten beschouwing...
Etat PS ?
De Vlaamse ‘opiniemakers’ struikelen zowat over elkaar heen in hun unanieme veroordeling van deze ‘nieuwe’ politiek. Ze zien er het ultieme bewijs in van de perfide machtslogica van de ‘Etat PS’ die maar niet zou willen afstappen van het ‘aloude systeem van politieke benoemingen’, waarbij nauwelijks verhuld gesuggereerd wordt dat daar en nergens anders de oorzaak van de ‘Belgische ziekte’ van plantrekkerij en zelfs corruptie te vinden is[5]. Geen wonder dat premier Verhofstadt – de vader van het begrip ‘Modelstaat België’ – zich prompt uitsloofde om aan te tonen dat er eigenlijk niet zoveel verandert; dat ‘de geest van Copernicus behouden blijft’ en dergelijke meer[6].
Een overwinning?
Kunnen de vakbonden met recht en rede echter wel spreken over een overwinning ? Kunnen ze er zeker van zijn dat de geest van de neo-liberale hervorming van het federaal openbaar ambt nu definitief terug in de fles is ? Op het eerste gezicht lijkt het wel zo. Bij nader inzien lijkt één en ander toch iets ingewikkelder te zijn. Dat blijkt vooral als we de zaken in een wat breder kader bekijken.
Budgettaire beperkingen
Twee zaken zijn daarbij belangrijk. Enerzijds de budgettaire toestand en anderzijds de ingrijpende herstructurering van openbare bedrijven als het spoor, de Post en Belgacom. Zelfs indien er vandaag een ‘zuivere’ liberaal minister van ambtenarenzaken zou zijn, dan nog zou die niet om de vaststelling heen kunnen dat er doodeenvoudig geen middelen meer zijn om de ambitieuze doelstellingen van Copernicus te financieren. De economische neergang dwingt de regering dan ook om ‘realistisch’ te zijn en haar hooggestemde neo-liberale plannen enigszins terug te schroeven. De ‘toegeving’ van Arena is dan ook in de eerste plaats een geval van het zetten van ‘de nering naar de tering’. Vandaar de besparing in de kosten van de selectieproeven, in het inzetten van al te dure externe consultancy-bureau’s, in de exorbitante lonen van topambtenaren (lees : managers) e.d.m. Daar staat tegenover dat Arena géén enkel (maar dan ook géén énkel !) perspectief biedt inzake het tegemoetkomen aan de werkelijke problemen van het federaal openbaar ambt. Nergens is er sprake van een offensieve aanpak van het personeelstekort. Nergens biedt ze een (begin van) oplossing voor het nog veel schrijnender personeelstekort in de grote stedelijke centra[7]. En natuurlijk spreekt ze met geen woord over de nochtans dringend noodzakelijke herfinanciering van het geheel der openbare diensten.
Privatisering en banenverlies
Dat laatste kan ze ook moeilijk, aangezien ze beter dan wie ook weet dat de regering eerder het tegenovergestelde van plan is, meer bepaald bij de openbare bedrijven. Nog tijdens deze regeerperiode wil de regering haar aandeel in Belgacom (50% min één) verzilveren door toe te staan dat die aandelen verhandelbaar worden op de beurs. De discussie gaat daarbij al lang niet meer over dit principe van privatisering via de beurs. Enkel de gevolgen voor het personeel (vooral dan voor het pensioenfonds van Belgacom) moeten nog in een ‘begeleidende CAO’ gegoten worden. Het spoor staat voor een herstructureringsplan dat zomaar eventjes 10.000 banen dreigt te zullen kosten. Bij de Post staan dan weer 8.000 banen op de tocht. En waarom ? Omdat ‘ons land’ mee moet, niet in de vaart der volkeren, maar wel in de neo-liberale Europese liberaliseringsgolf.
‘Divide et impera’
De regering is als de dood voor een zogenaamd ‘Frans’ scenario, waarbij het voorspelbare verzet van het personeel der openbare bedrijven zou fungeren als de catalysator, die het wijdverspreide ongenoegen in het ganse openbaar ambt én in delen van de privé-sector zou kunnen doen uitbarsten in omvangrijk sociaal protest. Iedereen in politiek België weet wat de dynamiek van zo’n acties kan betekenen (denk maar aan de bittere winterstakingen van 1960-61, aan de ambtenarenstaking van september 1983 én aan de stakingen tegen het Globaal Plan in 1993). Voor de regering komt het er dan ook op aan om dit scenario al bij voorbaat onmogelijk te maken, door… het losweken van omvangrijke delen van de potentiële verzetscoalitie. Daarom geeft men het personeel van het federaal openbaar ambt nu een begrafenis ‘eerste klas’ van de Copernicushervorming, om daarna ongestoord dezelfde Copernicuslogica te kunnen toepassen op de openbare bedrijven. Mevrouw Arena weet maar al te goed (net als de rest van de regering) dat reeds in het oude Rome de spelen in de arena alleen maar konden blijven doorgaan als… de gladiatoren tegen elkaar konden opgezet worden…
Peter Veltmans, 5-9-2003
-----------------------------------------------------------
[1] Uit een interview in Le Soir dd. 3-9-2003
[2] Sommigen ‘verdienen’ bruto tot 182.000 € per jaar (= 7.341.862 BEF) !
[3] Le Soir, ibidem
[4] Le Soir, ibidem
[5] Zie o.m. het ‘Standpunt’ van Yves ‘Vlaams Geweten’ Desmet in De Morgen dd. 4-9-2003
[6] De Morgen dd. 4-9-2003
[7] Arena is nochtans ook bevoegd voor het grootstedelijk beleid en mag dus verondersteld worden zich bewust te zijn van de specifieke problemen van de openbare dienst in de grote steden.
Niet ingewikkeld by Piet van Regenmortel Friday September 12, 2003 at 02:06 PM |
Voor diegenen die slim genoeg zijn om overal het complot te vinden is het leven de eenvoud zelf.
Euhm wanneer wel? by ma'c Friday September 12, 2003 at 04:22 PM |
Wanneer is het dan wel goed?
Het invoeren van Copernicus was niet goed.
Het afvoeren van Copenicus is niet goed.
Ah deze regering kan niets goeds doen.
Het invoeren van een slechte maatregel of het afvoeren ervan maakt geen verschil: de sap veroordeelt
La fin de ‘Copernic’ ou… Diviser pour régner de Arena ? by Remy CHAMPENOIS. Tuesday September 16, 2003 at 04:27 PM |
La Fonction publique.
La fin de ‘Copernic’ ou… Diviser pour régner de Arena ?
Au début du mois de septembre 2003 le nouveau Ministre de la Fonction Publique, madame Marie Arena annonça la fin définitive des fameuses réformes coperniciennes pour la fonction publique.
Selon madame le Ministre son prédécesseur Luc Van den Bossche (SP) “avait trop d’espoirs dans les compétences du privé”[1]. Elle remet les épreuves de sélection à nouveau dans les mains du Selor et elle en fini avec les bureaux de consultation qui pratiquent des tarifs exorbitants. Les fonctionnaires de haute gamme ne doivent plus compter sur des traitements exorbitants.[2]. A terme elle veut transformer «les soit disant testes de compétences» vers un système de formations certifiées. Marie Arena veut donner de nouveau confiance à ses fonctionnaires même, parce que “on ne peut pas imposer un but à 80.000 personnes qui n’a y croient pas”[3].
Loisirs Syndicales.
Les syndicats, la CGSP en particulier, se régalent ! Arena approuve ni plus ni moins les mêmes points du vu de CCSP défendu contre Luc Van den Bossche. Arena ajoute encore un peu d’huile sur le feu. Selon elle son parti la PS “a refusé de suivre la logique du Copernic’[4]. Pourquoi le PS a souscrit dans le temps l’accord gouvernemental… elle reste sans réponse...
Etat PS ?
Les opinions flamandes trébuchent dans leurs desavouements unanimes de cette nouvelle culture politique. Elles y voient l’ultime preuve de la logique du pouvoir perfide de l’Etat PS, qui ne peut pas se passer du «vieux système des nominations politiques», dans lequel on suggère ni plus ni moins les causes de la « maladie belge » c.à.d tirer son plan et la corruption.[5]. Il ne faut pas s’étonner que le premier Verhofstadt – le père de la conception de ‘l Etat modèle Belge’ – se donnait tant de mal pour prouver que très peu changerait ; que ‘l’esprit de Copernic était sauf gardé’ et de suite[6].
Une victoire ?
Est-ce que les syndicats peuvent vraiment parler d’une victoire ? Est-ce que les syndicats peuvent vraiment croire que «le mauvais esprit néo-libérale des réformes de la fonction publique» est retourné pour de bon dans sa maudite bouteille ? A première vue on dirait que oui… mais si nous allons l’observer de plus prêt il semble que ça parait plus compliqué que prévu.
Restrictions budgétaires
Deux choses sont essentielles. D’une part la situation budgétaire et d’autre part la restructuration significative des entreprises publiques comme la SNCB, La Poste et Belgacom. Même s’il y a aujourd’hui un ministre de la fonction publique «pur libéral», il ne pourra pas se défaire du fait qu’en principe il n’y a plus les budgets nécessaires pour atteindre les buts de Copernic et de financier tout cela.
La spirale négative dans l’économie belge oblige notre gouvernement à un réalisme, qui réduit leurs plans neo-libéreaux orgueilleux à un petit niveau. La concession de Arena est dans un premier lieu commencer de gouverner sa bouche selon sa bourse.
De là la restriction dans les dépenses liées à des épreuves de sélection des bureaux de consultants trop chers, d’économiser dans les traitements exorbitants des fonctionnaires au sommet (lire managers !).
Par contre madame Arena n’a aucun (mais vraiment aucun) perspectif pour faire face aux besoins et aux vrais problèmes de la fonction publique. Il y à nulle part question d’une approche positive dans un manque d’effectif du personnel. Nulle part question, même pas un début d’une approche positive, pour remédier au manque désastreux des effectifs du personnel dans les grands centres.[7]. Et évidemment pas un mot sur le refinancement ultra urgente de l’ensemble des services publics.
Privatisation et pertes d’emplois.
Ici il vaut mieux de se taire, parce qu’elle sait très bien que ce gouvernement soit plutôt sensé au contraire, certainement dans les entreprises publiques. Encore pendant cette législature le gouvernement veux réduire sa part dans Belgacom en dessous des 50 % et vendre le reste de ses enchères en les proposant sur le marché public c.à.d. la Bourse. On ne discute plus à ce moment de la privatisation complète de Belgacom par la Bourse. Seuls les répercussions sur le personnel (surtout le fond des pensions de Belgacom) doivent encore être reprises dan une Convention Collective.
Le SNCB se trouve devant un plan de restructuration qui pourrait menacer environ 10.000 emplois. A La Poste 8.000 emplois sont menacés ! Et Pourquoi ? Parce que notre pays doit suivre le train d’enfer, pas celui des peuples, mais celui de la vague neo-libéralisme.
‘Divide et impera’
Le gouvernement tremble devant un scénario à la française où la résistance prédite du personnel dans les entreprises publiques pourra servir de catalyseur, qui pourront à son tour disperser ce mécontentement dans tout le secteur public aussi bien que dans tout le secteur privé et y exploser dans une énorme contestation sociale.
Chacun dans le monde politique belge sait que cette machination dynamique pourra amener (rappelez-vous les grandes grèves d’hiver de 60-61, les grandes manifestations de 1983 des fonctionnaires et aux grèves contre le Plan Global).
Pour le gouvernement il est évident d’éviter à tout prix ce scénario en essayant de diluer des parties importantes dans cette coalition de résistance. On a d’abord accordé un enterrement de première classe au personnel de la fonction publique dans la réformation Copernic, pour continuer après sans gène dans la logique copernicienne dans les entreprises. Madame Arena sait très bien que comme le reste du gouvernement, que déjà dans le temps de l’ancien Rome dans l’arène les gladiateurs qui étaient montés les uns contre les autres…
Peter Veltmans, 5-9-2003
[1] interview Le Soir dd. 3-9-2003 [2] Certains ‘gagnent’jusqu’à 182.000 € brut par an (= 7.341.862 BEF) ! [3] Le Soir, ibidem [4] Le Soir, ibidem [5] ‘Point de vu’ van Yves ‘Conscience Flamande’ Desmet in De Morgen dd. 4-9-2003 [6] De Morgen dd. 4-9-2003 [7] Arena est pourtant compétent en ce qui concerne les centre villes et nous pouvons considérer qu’elle est bien au courant des problèmes spécifiques des services publiques des grandes villes.
Traduction assurée par le réseau FININFORM.