NGO's unaniem: "Geneesmiddelenakkoord WTO is slecht akkoord voor derde wereld"

"Het probleem dat met dat akkoord moest opgelost worden, is dat landen uit de Derde Wereld geen toegang hebben tot goedkope geneesmiddelen. Ze kunnen zelf geen generische geneesmiddelen (geneesmiddelen zonder merk en dus goedkoop, cc) produceren en zijn daardoor totaal afhankelijk van de farmaceutische industrie. Tussen generische geneesmiddelen en dure merkenmedicijnen kunnen de verschillen enorm zijn. Voor AIDS-remmers is de verhouding bijvoorbeeld al één tot vier. Het akkoord moest er voor zorgen dat zo'n landen ook de mogelijkheid hebben om generische middelen in te voeren."

"Het zogenaamde TRIPS-akkoord of het verdrag op de intellectuele eigendom verplicht alle landen om patentrechten te verlenen aan ontwikkelaars van medicijnen. Daardoor kan een derde wereldland niet zomaar een medicijn goedkoper namaken. Aan het uitvoeren van generische middelen zijn nog meer strikte voorwaarden verbonden.
Tijdens de vorige top van de WTO in Doha werd besloten dat volksgezondheid voorrang moet hebben op dat TRIPS-akkoord. Het bleef echter bij die algemene beslissing. Hoe ze dat precies gingen aanpakken, moest uitgeklaard worden in een akkoord dat er voor het einde van 2002 moest komen. Het akkoord is er uiteindelijk met acht maanden vertraging gekomen omdat vooral de VS bleven dwars liggen. Zij wilden verhinderen dat hun farmaceutische industrie, die vorig jaar maar liefst 37 miljard dollar winst boekte, last zou ondervinden van het akkoord."

"De VS en de farmaceutische industrie hebben hun werk gedaan. Het akkoord zorgt er voor dat landen uit de derde wereld goedkope geneesmiddelen kunnen invoeren, maar er werden tegelijkertijd veel hindernissen ingebouwd. Wie generische geneesmiddelen wil invoeren, zal geconfronteerd worden met een zeer ingewikkelde administratieve kluwen. Bovendien komt de bewijslast te liggen bij de derde wereldlanden. Volksgezondheid primeert dus zogezegd boven de handel, maar het is wel aan de derde wereldlanden om te bewijzen dat er echt een probleem van volksgezondheid is. Zo wordt het onmogelijk om snel en soepel in te spelen op een noodsituatie."

Volgens Oxfam-Internationaal biedt het akkoord geen oplossing op lange termijn omdat de toekomst van de generische middelen zelf niet verzekerd is.

"Eigenlijk willen wij dat hele TRIPS-akkoord in vraag stellen. Onze kritiek gaat dus inderdaad verder dan wat opmerkingen bij het nu bereikte akkoord. In het TRIPS-akkoord staan de belangen van de farmaceutische multinationals tegenover die van de mensen die geneesmiddelen nodig hebben."

Wat moeten we dan denken van het enthousiasme van Louis Michel die zegt dat het akkoord bewijst dat "de ontwikkelingsdimensie van de wereldhandel geen droom is"?

"Daaraan zijn twee aspecten. Ten eerste klopt het dat de Afrikaanse landen vragende partij waren voor dit akkoord. Zij staan onder enorme druk en voor hen is dit akkoord in de gegeven omstandigheden rond de onderhandelingstafel het hoogst bereikbare.
Daarnaast is er het feit dat die hele discussie over de toegang tot medicijnen een symbooldossier geworden is. De voorbereidingen tot de top in Cancun verlopen heel moeizaam. In de meeste discussies staan de landen uit het Noorden en de landen uit het Zuiden tegenover elkaar. De rijke landen willen met alle middelen aantonen dat de WTO niet enkel voor hen voordelig is, dat er in de WTO ook plaats is voor ontwikkeling van derde wereldlanden. Nu hebben ze dit mager akkoord en dat moet nu met veel tamtam en bijhorende juichkreten bekend gemaakt worden. Nu kan de WTO zichzelf op de borst kloppen: "Kijk eens, hoe ver wij gaan." Zo kunnen ze verdoezelen dat alle andere dossiers muurvast zitten."

"Belgische NGO's hebben een reeks acties gepland. Op 7 september organiseren we iets rond het vertrek van de Belgische politieke delegatie naar Cancun en op 9 september is er een internationale actiedag."

"Ik merk dat de media toch al stilaan in meer geinteresseerd zijn dan louter in het officiele standpunt van de regering en de WTO zelf. Wat de mobilisatie betreft, denk ik dat er in Mexico toch wel wat volk op straat zal komen om te protesteren. Ik hoor dat men meer dan 100.000 betogers verwacht. Ook zie ik dat steeds meer verschillende sectoren aangesproken worden door deze problematiek: de landbouwsector, de culturele sector in Frankrijk, ... Iedereen begint de imapct van het internationale neoliberale model te voelen en dus krijgt ook de kritiek op organisaties als de WTO steeds meer gewicht."

arch/ive/ief (2000 - 2005)