Open brief aan de regering... over de Afghaanse hongerstaking

Open brief aan de regering, de politici & de mensen die in dit land wonen
Een pleidooi voor de zaak van de Afghaanse vluchtelingen: in de H. Kruiskerk in Elsene, in België en in Europa

Context van de hongerstaking in de H. Kruiskerk: de situatie in Afghanistan
Dat er onder het Talibanregime redenen waren om uit Afghanistan te vluchten zal wel niemand durven betwisten. Rapporten van de VN-secretaris-generaal over de situatie van vrouwen en meisjes in Afghanistan (14 jul. 1999), van Amnesty International (“Civil Society Destroyed” – 12 nov. 1999, en “Refugees From Afghanistan: the World’s Largest Single Refugee Group” – 16 nov. 1999) en van Human Rights Watch (“Refugee Crisis in Afghanistan” – 11 nov. 2000) bewijzen dat.

Vlak na de val van het Talibanregime in het najaar van 2001 was er een manifeste verbetering, die hoopvol stemde. Met name het akkoord dat op 5 december 2001 in Bonn werd afgesloten over de opbouw van een nieuw Afghanistan met respect voor de mensenrechten, wekte grote hoop. Deze hoop blijkt momenteel de bodem ingeslagen.
Nog geen jaar na Bonn titelt USA Today “ ‘Taliban mentality’ resurgent in Afghan life” (1 nov. 2002), en op 21 jan. 2003 en op 6 maa. 2003 berichten de International Herald Tribune en het persagentschap Reuters in dezelfde zin (resp. “Falling back to Taliban ways with women” en “Afghan women restricted despite Taliban demise”). In de feiten is het manifest zo dat de strategie van de VS en van de VN om bij de heropbouw van Afghanistan te steunen op de plaatselijke krijgsheren, voor een fiasco is gebleken. Het zijn precies deze krijgsheren die een fundamentalistische bocht richting Talibanmentaliteit hebben gemaakt in hun houding tgo. vrouwen en meisjes en/of die verantwoordelijk zijn voor de talrijke schendingen van de mensenrechten in hun gebied.
De officiële retoriek spreekt nog altijd van een nieuw en democratisch Afghanistan; de realiteit op vandaag is bedroevend anders.

Op 28 apr. 2003 noemt Amnesty International de gedwongen terugkeer van Afghaanse asielzoekers vanuit het Verenigd Koninklijk onaanvaardbaar en op 23 mei 2003 verklaart Human Rights Watch hetzelfde voor Australië (“Australia: Don’t send Afghans home to abuse”). Op 23 jun. 2003 herbevestigt Amnesty International nog eens deze conclusie: “Afghanistan: Still not safe enough”. De autoriteiten die Afghanistan veilig verklaren, weten ook dat de realiteit anders is, want zowel de VN als de Afghaanse autoriteiten sturen onderzoekscommissies op pad, met name naar West-Afghanistan (bericht van AFP op 19 jan. 2003: “UN delegation to study rights situation in western Afghanistan en op 16 maa. 2003: “Afghan rights body opens office in troubled western Herat”). Het meest sprekend zijn evenwel twee rapporten van Human Rights Watch. Het eerste telt 51 blz., werd uitgegeven op 5 november 2002, en slaat op West-Afghanistan, meer bepaald de provincie Herat. Titel: “All Our Hopes Are Crushed: Violence and Repression in Western-Afghanistan” - http://www.hrw.org/reports/2002/afghan3. Het tweede telt 101 blz., is gebaseerd op honderden interviews met gewone Afghanen, werd uitgegeven op 29 juli 2003, en gaat over Zuid-Oost-Afghanistan en Kabul-stad, allebei bij de meest dichtbevolkte gebieden van Afghanistan. Sprekende titel: “Killing You Is a Very Easy Thing for Us” – http://www.hrw.org/reports/2003/afghanistan0703. Het rapport heeft het over leger en politie die Afghanen ontvoeren tegen een te betalen losgeld en vasthouden in onofficiële gevangenissen; over inbraken in huizen en het beroven van families; verkrachting van vrouwen, meisjes en jongens; het afpersen van winkeliers en bus-, vrachtwagen en taxichauffeurs. Het rapport beschrijft ook hoe agenten van leger, politie en geheime diensten politiek actieven, journalisten en uitgevers met de dood bedreigen, arresteren en lastigvallen.

De reactie van Guy Verhofstadt en Patrick Dewael op de hongerstaking
Zij noemen de hongerstaking van de Afghaanse actievoerders in de H Kruiskerk “chantage” en schermen met (vertrouwen in) de rechtsgang binnen de rechtsstaat die België is.
Dat vertrouwen wordt gevraagd in een rechtsgang die dossiers tot asielaanvraag van Afghaanse onderdanen (her-)inleidt met de zinnen: “Sedert uw asielaanvraag is de situatie in Afghanistan grondig gewijzigd. Ik heb de beslissingsstop inzake Afghaanse dossiers opgeheven. Met het oog op de individuele behandeling van uw asielaanvraag wens ik te vernemen of U uw asielaanvraag wenst verder te zetten” (uit een brief van het Commissariaat-Generaal voor de vluchtelingen van 28 okt. 2002).
Dat vertrouwen wordt gevraagd in een Europese context waarin het de officiële politiek is van de EU van tot 100.000 Afghaanse asielzoekers naar hun land terug te sturen (Financial Times van 29 nov. 2002: “European Union ministers yesterday agreed a common programme to send up to 100,000 asylum seekers back to Afghanistan” – het artikel zegt verder dat de overeenkomst bedoeld is als steun voor een EU-repatriëringsplan voor Afghanistan, waarvoor 17 miljoen € - $ 16.89m - werd uitgetrokken en dat tot doel heeft vanaf april 2003 maandelijks ongeveer 1500 Afghanen vanuit Europa terug te sturen).

Pleidooi – in de hierboven geschetste omstandigheden – voor de onmiddellijke regularisatie
Kennen de heren Verhofstadt en Dewael de huidige situatie in Afghanistan niet? Lezen zij de officiële publicaties van de VN, de internationale pers en de rapporten van de mensenrechtenorganisaties op het terrein niet?
Beseffen zij niet dat er tussen hun officiële versie van een nieuw en democratisch Afghanistan en de realiteit een brede kloof gaapt?
Weten zij niet dat de Europese ministers vandaag – ondanks de mensenrechtensituatie in Afghanistan – uitvoering aan het geven zijn aan een officieel uitwijzingsprogramma van Afghaanse onderdanen à rato van 1500 mensen per maand?
Durven zij in deze context vertrouwen vragen en het woord “chantage” in de mond nemen?

Mij komt het voor dat deze hongerstaking eerder de wanhoop uitdrukt van mensen die tegenover officiële instanties die blind en doof blijven voor manifeste menselijke nood, geen enkel ander middel meer zien om voor hun rechten en welzijn op te komen. In de hier geschetste context van de realiteit in Afghanistan en van de officiële uitwijzingspolitiek is de eis van de Afghaanse vluchtelingen naar onmiddellijke regularisatie volgens mij verantwoord en menselijk. Zoals ik in een e-mail naar Patrick Dewael op 3 augustus jl. al schreef: “Bij deze vraag ik u dan ook om aan deze eis tegemoet te komen. Er staan immers levens op het spel”.

arch/ive/ief (2000 - 2005)