Sterker biobeleid in Vlaanderen

Van 2 tot en met 8 juni organiseert het Vlaams Platform voor de Biologische Landbouw voor de vijfde maal de Week van de Biologische Landbouw. Het wordt een week om te proeven en te genieten, met biomarkten, bezoeken aan biobedrijven, winkels en boerderijen. Meer dan 40 biologische bedrijven openen de deuren voor alle geïnteresseerden, maar daarnaast zijn er nog tientallen info- en doe-activiteiten gepland, evenals een symposium in het Vlaams Parlement. Dit jaar wil de campagne detailhandel en consumenten aansporen om te kiezen voor bio dicht bij huis. De overheid moet extra maatregelen treffen om boeren vlot te kunnen laten omschakelen naar de bioteelt.

1. Sterker biobeleid nodig in Vlaanderen

Er bestaat een brede consensus over de maatschappelijke meerwaarde van de biologische landbouw en over de wenselijkheid van een stimulering van de sector. Het Vlaams Platform voor de Biologische Landbouw dat meer dan 175 middenveld- en sectororganisaties verenigt, ijvert in de campagne 10 op 10 voor de biologische landbouw voor een groei van de biosector in Vlaanderen tot 10% in 2010. Ook de Vlaamse regering nam deze doelstelling op in haar regeerakkoord.

Op het terrein moeten we vaststellen dat de omschakeling naar bio moeizaam verloopt. Op 5 jaar tijd is het aantal bioboeren verdubbeld. Maar ondanks deze groei palmt de biosector eind 2002 niet meer in dan 0,60% van het totale landbouwareaal. Het laatste jaar stagneerde het aantal bioboeren: eind 2002 waren er twee bioboeren minder dan eind 2001. Veel kandidaat-omschakelaars aarzelen, en enkele stopten met bio.
Daar zijn verschillende concrete oorzaken voor:

Afzetproblemen waardoor Vlaamse bioboeren hun producten maar moeizaam bij de consument krijgen (b.v. problemen met groenten en melk begin 2002).

Onduidelijkheid over steunmaatregelen voor omschakelende boeren (b.v. hectaresteun bio, mogelijkheden van begeleidingsmaatregelen bij omschakeling)

Onwetendheid over wat biologisch boeren in de praktijk inhoudt.

De gangbare landbouw in Vlaanderen is zeer intensief. Aangezien bio extensivering betekent, kunnen heel wat boeren dan geen kant meer uit door de zware investeringslasten die op hun bedrijven drukt. Omschakeling naar bio is dan duidelijk nog een stap te ver.

Paradoxaal genoeg kunnen we vaststellen dat de verkoop van bioproducten er steeds op vooruit gaat en het aandeel bioproductie zelfs ruim overstijgt: 2,2% van al het voedsel dat vorig jaar over de Belgische toonbanken ging, was biologisch. Natuurvoedingswinkels worden steeds professioneler. Het assortiment bio in de belangrijkste supermarktketens breidt uit. Beide distributiekanalen verkopen meer dan 80% van alle biologische producten. Ook de verkoop van biologische voeding via de korte keten steeg. Bij voedselteams, groenteabonnementen of rechtstreekse verkoop bij bioboeren is de band tussen klant en boer heel nauw en worden kostenopslorpende tussenschakels vermeden.

Het gat tussen het beperkte bio-aanbod en de ruime vraag naar bioproducten wordt dichtgereden door een aanzienlijke import. Dat vele bioproducten moeten worden ingevoerd, verhoogt in de eerste plaats de milieukost. Buitenlandse bioproducten invoeren betekent immers lange transportafstanden en extra milieuvervuiling. Ten tweede mist de Vlaamse biosector zo uitgelezen: de biologische landbouw kan zijn rol onvoldoende opnemen als duurzaam en perspectiefrijk alternatief voor de klassieke landbouw in Vlaanderen.

Met het jaarthema ‘Bio dicht bij huis’ wil het Vlaams Platform zelf de aandacht van de consument vestigen op streekeigen bioproducten en op de brede verscheidenheid van initiatieven rond rechtstreekse verkoop. Het Platform neemt allerlei initiatieven om streekeigen en rechtstreeks vermarkte bioproducten te promoten. Zo zijn er tijdens de bioweek opendeurdagen, biomarkten en info-activiteiten, of de nieuwe website waarop alle rechtstreekse bioverkooppunten verzameld zijn (meer info: zie bijgevoegd overzicht).

Naast aandacht voor de consumptie van bio, moet ook de productiezijde extra gestimuleerd worden. In Groot-Brittannië werd een succesvolle promotiecampagne voor Britse bioproducten gevoerd door de Britse overheid. Nu bestaat daar 35% van de bioconsumptie uit binnenlandse producten. En dat cijfer wil de Britse overheid optrekken tot 70%. Het Platform verwacht ook van de overheid dergelijke inspanningen.

De Vlaamse overheid moet een integraal beleid voeren om bio een nieuwe dynamiek te geven. Daarom formuleert het Vlaams Platform voor de Biologisch Landbouw naar aanleiding van de bioweek 2003 volgende beleidseisen zodat de Vlaamse landbouw meer kan profiteren van de marktkansen die zich steeds verder ontwikkelen:

Ketenmanagers zijn essentieel voor een goede afstemming tussen vraag en aanbod. De twee huidige personen zijn duidelijk te weinig. We dringen er op aan dat hiervoor bijkomende mensen en middelen voorzien worden. De concrete taakinvulling van deze bijkomende personen moet in overleg met de sector bekeken worden.

Een communicatiecampagne over bio naar de boeren moet uitgebouwd worden, ook via de bestaande gangbare boerenorganisaties. Zowel over de inhoud van bio, als over alles wat met ondersteunende maatregelen voor geïnteresseerde gangbare boeren te maken heeft.

Ook de consument mag niet vergeten worden. Veel consumenten kopen geen bioproducten omwille van de hoge prijs. Het Platform vraagt fiscale maatregelen om het prijsverschil tussen bio en gangbaar te verkleinen: afschaffen laag BTW-tarief voor kunstmest en pesticiden, lagere BTW voor bio-horeca en biotextiel, de helft van de controlekost gedragen door de overheid en een hogere afdracht voor pesticiden aan het grondstoffenfonds.

Buiten deze concrete eisen is het echter uiterst belangrijk dat alle andere bestaande maatregelen die nu in het Vlaams actieplan voor biologisch landbouw vermeld worden, ook onverkort uitgevoerd worden.

2. Voorstelling bioweek 2-8 juni ’03

Tijdens deze Week van de Biologische Landbouw wil het Vlaams Platform zoveel mogelijk mensen laten kennis maken met de voordelen van deze duurzame landbouwmethode. De tientallen activiteiten zijn gericht op het grote publiek, maar ook naar de beleidsverantwoordelijken; zij moeten immers de weg voor de biologische sector effenen door de productie en de afzet te ondersteunen.

Activiteitenkalender:

Maandag 2 juni: studienamiddag bio dicht bij huis
Tijdens het symposium wil het Platform aan de hand van enkele praktijkverhalen de knelpunten en mogelijke oplossingen in kaart brengen voor een verdere groei van bio in Vlaanderen. De oplossingen worden getoetst aan de mening van een panel van deskundigen en marktdeelnemers. Afspraak pers: 16u00 in het Vlaams Parlement, zaal de Schelp.

Woensdag 4 juni: biohappening Muntplein Brussel
Voor de tweede keer wordt de wekelijkse biomarkt op het Muntplein omgetoverd tot een ware biohappening met allerlei info-, verkoop- en degustatiestands. Er loopt eveneens een tombolawedstrijd voor de aanwezigen, met trekking om 13u30. Afspraak pers: 11u30 op het Muntplein, aan de Nederlandstalige infostand.

Zaterdag 7 - zondag 8 juni: opendeurdagen bij 40 biobedrijven in Vlaanderen
Veertig bioboeren of verwerkers van bioproducten openen de deuren tijdens het weekend. Iedereen is welkom om van nabij kennis te maken met de teeltwijze. Naast rondleidingen op de bedrijven zijn er meestal ook infostands, animatie en eet- en drinkgelegenheid. Afspraak pers: na afspraak of vrij bezoek - zie overzicht op http://www.bio10op10.be.

Lokale bio-activiteiten
Een 40-tal activiteiten verspreid over heel Vlaanderen - zie bijgevoegd overzicht - met onder andere:

Info-avonden of -activiteiten in Brugge, Tielt, Knokke-Heist, Wachtebeke, Gent, St.-Lievens Esse, Zomergem, Heist-op-den-Berg, Oud-Turnhout, Sint-Truiden, Lommel, Leuven, Brussel en Baal.

Biomarkten of -verkoopstanden in Tielt, St.-Niklaas, Heist-op-den-Berg, Brussel en Leuven.

Proeverijen en demonstraties in Veurne, Torhout, De Panne, Gent, Lokeren, Gierle, Schoten, Neeroeteren, Lennik, Leuven en Londerzeel.

Bio-picknicks in Gent en Leuven.

Afspraak pers: na afspraak of vrij bezoek

Acties:
Naast deze activiteiten lanceert het Vlaams Platform voor de Biologische Landbouw dit jaar nog heel wat nieuwe initiatieven.

Website http://www.biodichtbijhuis.be
In het kader van het jaarthema ‘bio dicht bij huis’ lanceert het Platform de website ‘bio dicht bij huis’. Verspreid over Vlaanderen bestaan talrijke lokale en regionale groenteabonnementen en andere biologische korteketen-initiatieven (thuisverkoop, markten ...). De website http://www.biodichtbijhuis.be bundelt al deze initiatieven en biedt de mogelijkheid tot rechtstreekse interactie met de initiatiefnemer. Op een overzichtskaart kan de surfer bijvoorbeeld een afhaalpunt van biogroenten in eigen streek zoeken en rechtstreeks doorklikken naar een invulformulier om een proefabonnement te bestellen. De verdere administratieve afhandeling en bevestiging gebeurt door het gekozen abonnementsysteem. De surfer kan via de site ook meer te weten komen over het aanbod en de producent van elk verkooppunt op de kaart.

Actie ‘Biofruit op school’
Scholen kunnen zich abonneren op een wekelijks stuk biofruit voor alle kinderen. Het Platform werkte samen met de sector een aanbodslijst van biofruit uit voor de scholen. In samenwerking met enkele Logo’s (Lokaal gezondheidsoverleg) wordt dit initiatief volgend schooljaar gepromoot bij de Vlaamse basisscholen.

Biobox
Dit is een nieuw initiatief van Velt. De Velt-lesgevers en bioschakels kunnen door een school uitgenodigd worden voor een les over biologische landbouw. Aan de hand van een koffer met een aantal producten kunnen allerlei verhalen rond bio verteld worden, o.a. over de teeltwijze, de wetgeving en de controle, maar ook over de thema’s die passen binnen het jaarthema ‘Bio dicht bij huis’: transportafstand en de tussenschakels tussen productie en verkoop. De inhoud van de koffer kan variëren naargelang de spreker, de klas of het seizoen. Deze actie richt zich tot de Vlaamse basisscholen.

Voor meer informatie:

Bioweek: Bond Beter Leefmilieu, Karen Hiergens, tel. 02 282.17.46 of Stefaan Claeys, tel.02 282.19.41, http://www.bio10op10.be, 10op10@bblv.be

arch/ive/ief (2000 - 2005)