arch/ive/ief (2000 - 2005)

Bedenkingen na de federale parlementsverkiezingen van 18 mei 2003

Het Politiek Comité van Christenen voor het Socialisme (CvS) heeft de verkiezingsuitslag onderzocht en kwam daarbij tot de volgende vaststellingen.

1. Het meest spectaculaire nieuws is het verdwijnen van Agalev uit het Belgische parlement. Van 10,51% van de stemmen in 1999 valt zij terug op 3,85% en verliest zowel in de Kamer als in de Senaat al haar zetels. De Franstalige zusterpartij Ecolo gaat eveneens fors achteruit. In de Kamer behoudt zij 4 van haar 11 zetels en in de Senaat 2 van haar 6 zetels.
Enkele bedenkingen hierbij. Het homohuwelijk, het euthanasiedossier, de drugswet, de 'uitstap' uit de kernenergie, waren voor de Agalev-kiezers blijkbaar niet voldoende. Of wogen deze dossiers niet op tegen het niet realiseren van het stemrecht voor migranten, de Nepalblunder en de dubbelzinnige houding m.b.t. de oorlog in Irak en de wapentransporten langs de Antwerpse haven? Stellen dat de 'groene pacifist' daarom ontgoocheld is overgestapt naar SP.a-Spirit, lijk ons al te simpel en ook kras, want juist op al deze punten stelde SP.a-Spirit zich nog veel minder progressief op.

2. Het kartel SP.a-Spirit gaat 8,47% vooruit tegenover de SP in 1999 en verovert 23 zetels (+ 9) in de Kamer. Hoog van de toren roepen over deze spectaculaire 'vooruitgang' is echter misplaatst want die toename is zelfs kleiner dan de optelsom van de Spirit-kiezers en de overgestapte Agalev-kiezers. Wanneer je een vergelijking met 1999 in zetels maakt, dan zie je dat het 'linkse' kamp (voor zover je SP.a-Spirit en Agalev hiertoe rekent) er op achteruit is gegaan van 27 (SP:14; Agalev: 9 en Spirit: naar schatting 4 zetels uit de VU-ID-erfenis) naar 23 zetels (enkel SP.a-Spirit).

3. Deze vaststellingen dreigen nochtans het kernresultaat van deze verkiezingen te verbergen. 18 mei 2003 was geen succes voor 'links' maar integendeel een nieuwe stap in de verrechtsing van het politieke spectrum. Het Vlaams Blok gaat in de Kamer met 2,46% vooruit en komt uit op 17,86%. Het verovert 18 zetels (+ 3 tgo 1999). In de Senaat wint het Blok 2 zetels bij (van 6 naar 8). Ook in het Franstalig landsgedeelte gaat extreem-rechts vooruit, maar in veel mindere mate dan in Vlaanderen (1).
Maar het is niet alleen extreem-rechts dat vooruitgaat. Als je de resultaten van de rechtse partijen (Vlaams Blok + NV.A + Liberaal Appel + VLD + CD&V) in Vlaanderen samentelt kom je voor de Kamer aan 70%, goed voor 65 zetels, tegenover 64 zetels in 1999, en dat bij een daling van het aantal Nederlandstalige verkozenen van 91 in 1999 naar 88 zetels nu.
Aan Franstalige kant merken we een gelijkaardige evolutie, hoewel minder uitgesproken. Als je er bovendien van uitgaat dat de 9 verloren kamerzetels van Agalev (-9) naar SP.a-Spirit (+9) zijn gegaan, betekent dit dat ook het 'linkse kamp' naar rechts opschuift, want ook op sociaal-economisch gebied zijn de standpunten van Agalev progressiever dan die van de SP.a.

4. 18 mei 2003 was opnieuw een zwarte zondag. Zij werd voorafgegaan door een sterk gemediatiseerde campagne. Onder een speelse vorm straalde het politieke discours oppervlakkigheid en uniformiteit uit: iedereen heeft het over lastenverlaging, de neoliberale uitgangspunten staan niet ter discussie… De mensen zien nog nauwelijks het verschil tussen de partijen. Showeffect en populisme scheerden hoge toppen en trokken de aandacht weg van de machten die achter de schermen de feitelijke gang van zaken in onze samenleving en de wereld bepalen. Meer dan ooit was het medium de boodschap: 'perceptie', 'communicatie', 'charisma' werden belangrijker dan de inhoud.

Nieuw was ook het feit dat de VRT het Vlaams Blok benaderd heeft als een partij zoals een ander. De openbare omroep heeft bijgedragen tot de normalisering van deze extreem-rechtse partij en tot de banalisering van haar racistisch en fascistisch gedachtegoed. Tegelijk illustreert dit feit hoever de geesten en het algemene klimaat onder de Paars-Groene regering in rechtse zin geëvolueerd zijn.

5. De lijsten links van de SP.a-Spirit (PVDA, LSP, Maria, Resist...) blijven overal onder de één procent van de stemmen. Uit dit mager electoraal resultaat mag men niet de conclusie trekken dat deze lijsten niet zinvol zouden zijn. Zij geven het signaal dat er in onze maatschappij nog altijd mensen zijn die geloven dat een andere maatschappij, gebaseerd op rechtvaardigheid en niet op de macht van het kapitaal, mogelijk en noodzakelijk is. De kleine score mag ook niet tot de conclusie leiden dat er, buiten het electorale veld, links van SP.a-Spirit geen maatschappelijke dynamiek zou bestaan. Met de andersglobalistische beweging, de anti-oorlogsbeweging, e.a… is dat duidelijk wél het geval. Een nieuw fenomeen is de zelforganisatie van een jonge generatie afkomstig uit de migratie. Achtergestelde groepen die voor hun rechten opkomen en van daaruit een politieke dynamiek gaan ontwikkelen vinden wij een uitermate positief fenomeen dat alle kansen moet krijgen.
Dit neemt echter niet weg dat er zich binnen al deze kringen en klein links een grondige bezinning opdringt. Al te vaak blijft men versnipperd bezig en graaft men zich in eigen ideologische posities in. Hetgeen dan vaak een mogelijke samenwerking op concrete punten onnodig in de weg staat. Indien we ter linkerzijde tot een politieke factor van enige betekenis willen komen, zullen we het over een andere boeg moeten gooien. Daarom willen wij een pleidooi houden voor samenwerking. Laten we beginnen op pragmatische basis, daar waar mogelijk en voor de tijd dat het nodig is en zonder mekaar in deze samenwerking te willen overhalen naar het eigen gelijk. Een concreet voorbeeld van zo een samenwerking was bijvoorbeeld de lijst Resist met AEL en PVDA en losse individuen. Ook tijdens de acties tegen de oorlog in Irak hebben de beide platformen (anti-oorlogsplatform en stopUSA) bij momenten samengewerkt. We hopen dat er nog vele van die voorbeelden zullen volgen.

Christenen voor het Socialisme
19.05.03

(1) In de Kamer wint het Front National (FN) 0,53% (van 1,45 naar 1,98%) en behoudt het zijn zetel, en in de Senaat wint deze partij 0,75% (van 1,5 naar 2,25%) en doet ze haar intrede met 1 en misschien 2 zetels.

CvS schrijven : "Uit dit mager electoraal resultaat mag men niet de conclusie trekken dat deze lijsten niet zinvol zouden zijn. Zij geven het signaal dat er in onze maatschappij nog altijd mensen zijn die geloven dat een andere maatschappij, gebaseerd op rechtvaardigheid en niet op de macht van het kapitaal, mogelijk en noodzakelijk is. De kleine score mag ook niet tot de conclusie leiden dat er, buiten het electorale veld, links van SP.a-Spirit geen maatschappelijke dynamiek zou bestaan."

Ik ben blij dat er toch nog mensen zijn die een analyse maken zonder anderen te ridiculiseren. LSP en PVDA hebben tenminste de moed gehad om een stem tegen de neo-liberalisme te laten horen. De weg vooruit ligt niet in het ridiculiseren van dergelijke initiatieven maar door een constructieve discussie te voeren waarbij CvS aantoont dat er ook andere manieren zijn om ons resultaat te beoordelen.

Eindelijk, een analyse gebaseerd op feiten, vergeleken met 1999. Erg optimistisch is het misschien niet, maar wel erg waardevol.

CD&V zomaar in z'n geheel naar het rechtse kamp toeschuiven is misschien te gemakkelijk en niet helemaal correct. Nogal wat AVC- en KAB(Kristelijke Arbeidserbeweging)stemmen gaan naar CD&V ook al heeft deze partij er nogal wat aan gedaan om zichzelf te beschadigen en haar arbeidersachterban te demobiliseren. Het zou wel eens een cruciale vraag kunnen worden om het CD&V terug te linken naar deze arbeidersbasis en AGALEV aldus uit het kamp van de socialisten te houden want dat zou pas een ramp zijn. Het groene gedachtengoed vermalen door de antikalotenpartij en geen enkel arbeidersalternatief meer -alles in het midden of rechts. Ook de Non-profit zou grote schade door lijden. Dus is er werk aan de winkel voor de CD&V, de KAB en de Christenen voor het Socialisme die toch traditioneel mee de motor waren van de WKAP (Werkgroep Kristelijke Arbeidrspartij). Is nu niet het moment gekomen?

Na de publicatie van onze bedenkingen bij de verkiezingsuitslagen van 18 mei werd vanuit verschillende hoeken kritiek geuit op onze rangschikking van CD&V als rechtse politieke partij. Tot op zekere hoogte is die kritiek terecht. Door de huidige formulering wordt helemaal geen rekening gehouden met het feit dat in de CD&V nog steeds heel wat overtuigde ACW’ers actief zijn die zeker op sociaal-economisch vlak eerder aansluiten bij linkse opvattingen. Bovendien suggereert de opsomming van de rechtse politieke partijen dat wij geen verschil maken tussen CD&V en Vlaams Blok. En dat is natuurlijk niet juist. Tot op zekere hoogte geldt dit trouwens ook voor de VLD en de NVA. Het Vlaams Blok is een extreem-rechtse partij met uitgesproken racistische en neofascistische opvattingen. Deze omschrijving geldt zeker niet voor de CD&V. Maar globaal genomen blijft de CD&V zowel op sociaal-economisch als op ethisch vlak een overheersend conservatief-rechtse partij waarvan de opvattingen soms opvallend vlot aansluiten bij die van het Vlaams Blok en dat ondanks de aanwezigheid van heel wat hardwerkende en goedbedoelende ACW’ers. Het is trouwens vanuit de vaststelling dat de sterke aanwezigheid van het ACW in CVP en nu CD&V de overheersing van het conservatief-rechts gedachtengoed in deze partij niet heeft kunnen verhinderen, dat wij reeds van bij ons ontstaan in de jaren zeventig het ACW hebben opgeroepen om de CVP te verlaten en ofwel een nieuwe eigen christelijke arbeiderspartij op te richten of zich aan te sluiten bij een nieuwe sociaal-progressieve politieke formatie. Deze oproep blijft onverkort van kracht. De huidige verkiezingsuitslagen moeten het ACW ertoe aanzetten om zijn nog steeds nauwe banden met de CD&V verder af te bouwen en resoluut te kiezen voor een zelfstandige politieke opstelling als christelijke arbeidersbeweging die vanuit haar eigen visie en doelstellingen alle partijen op gelijke wijze behandelt en benadert