arch/ive/ief (2000 - 2005)

Gisteren heeft uw partij een enorme opdoffer gekregen. Dat de verkiezingen pijnlijk zouden worden voor Agalev voelde bijna iedereen aan. Maar wie had kunnen voorspellen dat het zo drastisch zou uitlopen ?

Toen ik de resultaten op televisie zag, voelde ik me heel dubbel. Aan de ene kant vond ik het een verdiende loon, aan de andere kant vrees ik ervoor dat de minder sexy dossiers die uw partij wist te realiseren, zoals de vastlegging van de VEN-gebieden, stappen naar een integraal waterbeheer en een mogelijke uitstap uit kernenergie, nu wel eens onder druk zouden kunnen komen staan. Ook voelde het dubbel aan wat betreft de figuren in uw partij. Veel basismilitanten van Agalev zijn zeer idealistische en welmenende groenen. Hén wenste ik de nederlaag niet toe, maar des te meer aan de top die zich zo compleet heeft overgelaten aan de realpolitiek tegen de eigen achterban in.

Ik voel me met andere woorden zeker niet overheerlijk bij de uitslag. Het moet hard aangekomen zijn bij diegenen voor wie groen meer is dan enkel de geliefkoosde kleur voor de bekleding van een bureaustoel. Ik wil hierbij even op een rij zetten waar de uitslag volgens mij vandaan komt en hoe Agalev er uit kan geraken. Ik hoop dat de ‘interne democratie’ binnen uw partij er enkele conclusies uit wil trekken.

Een partijvernieuwing ‘back to basics’ lijkt me aan de orde, zeker gezien het feit dat er in 2004 Vlaamse verkiezingen zijn. Milieu is een Vlaamse kwestie, en daar zie ik toch liever iemand van Agalev in plaats van een VLD’er. Met een snelle en radicale herbronning kan Agalev het verlies van vandaag misschien omplooien tot een winst voor 2004.

Ik hoop dat u de partijtop niet zou willen geloven dat het allemaal de schuld is van Durant, de sneren van VLD en CD&V of het feit dat de kiezer niet wakker zou liggen van ‘groen’. Durant is van Ecolo en ik vind het persoonlijk weinig koosjer om iemand van een andere partij aan de schandpaal te nagelen om het eigen verlies goed te praten – zeker gezien het feit dat Ecolo zich beter rechthoudt dan Agalev. Als je je werk goed doet, is het ook logisch dat economische of conservatieve drukkingsgroepen van VLD en CD&V zich tegen jullie keren. Dat is in feite een compliment. En de kiezer ligt wél wakker van groen. Niet per sé steeds in de betekenis van bloemetjes en bijtjes, maar Anders Gaan Leven door minder gestresseerd te leven is volgens mij een échte trefkans.

Het punt ligt in de laatste zin : ‘Anders Gaan Leven’ veronderstelt dat u een radicaal andere visie voorstelt in plaats van meer van hetzelfde maar dan met een groenig kleurtje. Uw achterban is wellicht bij de meest kritische en best geïnformeerde. Ik geloof dat uw verlies voor 99% te verklaren is door het feit dat uw partij op de meest cruciale momenten een dolk in de rug heeft gestoken van de gevoeligheden van die achterban. Om een voorbeeld te geven, persoonlijk ben ik nog het kwaadst op Agalev wat betreft Aelvoet’s rol in de wapenleveringen naar Nepal. Niet dat ze die goedkeurde, maar het feit dat ze eerst deed alsof ze er niet bij was, en dat achteraf bleek dat ze zelfs vragen had gesteld, maakt me kwaad – het lijkt alsof ik voor de Agalev-top maar een domme kloot ben die alles slikt. Neen dus.

En wat met Mieke Vogels, die op ‘de Nationale Test’ met haar bekende alleswetende glimlach voor de camera’s beweert dat het ‘zeer goed gaat met het welzijn in Vlaanderen’ ? Nu, zover ik het zie is er steeds meer stress, verkeersagressie, een gevoel van onveiligheid (echt of aangewakkerd), en kent Vlaanderen de hoogste zelfmoordcijfers van Europa ! Hoe zit dat dan met ‘welzijn’ ? Is anders gaan leven voor Mieke Vogels de definitie van welzijn aanpassen in plaats van de achterliggende problematiek?

Op beide punten voel ik me verraden, en dit gaat niet eens over de inhoud van de dossiers die u al dan niet heeft gerealiseerd. Ik verwacht van een partij als Agalev méér dan gewoon een groenig afkooksel van de andere partijen.

Wat betreft radicaliteit besef ik dat in de huidige politieke realiteit het moeilijk is om je hele agenda te realiseren. Dat heet democratie en daar kan ik wel mee leven. Wat me echter wel stevig tegen de borst stuitte, was steeds weer die belofte : ‘we stappen uit de regering als Doel wordt afgebroken, de wapenleveringen doorgaan, de wapentransporten doorgaan,…’ – gevolgd door capitulatie en de opmerking dat Agalev nodig is IN de regering. Welnu, maak deze beloftes dan niet. Een beetje consequentie mag. Liever zie ik natuurlijk dat u de beloftes wél maakt en er dan voor 100% voor vecht. De meeste kiezers van ALLE partijen waren tégen de oorlog in Irak, een uitrede uit de regering had dus wellicht gisteren een enorme winst opgeleverd !

Het voelt vervolgens ook in het Doel-dossier enorm cynisch aan om te zien dat uw partij, die als enige democratische partij de kans in de schoot kreeg geworpen om er te staan voor ecologie boven economie, de Doelenaars liet staan met geen andere keuze dan het Vlaams Blok. In het arrondissement Beveren is deze laatste partij dan ook ondertussen de grootste. Het Deurganckdok ligt er nu, en een week voor de verkiezingen is de wat onhandige reactie van groen om een aantal boeren rond het dorp te onteigenen voor groen dat verloren was gegaan voor de aanleg van het dok! Dit klinkt als : éérst economie, dan vogels, en daarna (eventueel) de mensen. De verkiezingsuitslag in Beveren kon ik dan ook ver op voorhand voorspellen.

Er zijn zo nog een aantal voorbeelden. De publieke afstandsname van Peter Vanhoutte bijvoorbeeld, die als enige groene publiekelijk de poot probeerde stijf te houden tegen de wapentransporten. Deze wapentransporten voor een illegale oorlog waren écht een gigantische fout : geen kiezer die u zal vergeven dat u realpolitiek boven de levens van Iraki’s plaatst. Dat u dan die ene Agalev’er die publiekelijk de schade probeert te beperken even publiek laat zitten, is een garantie om de verkiezingen erna zwaar op de donder te krijgen. Dat dit allemaal een verrassing leek gisteren, is een les voor de toekomst.

En hoe mag die toekomst er dan wel uitzien ?

Mijn persoonlijk oordeel is dat u de lokroep naar de macht beter laat voor wat die is bij de formatie van de nieuwe regering. U hebt verloren, gelieve naar dit signaal te luisteren en op federaal vlak vier jaar de wonden te likken.

Dit is wel degelijk een enorme kans voor uw partij om intern te herbronnen. Ik las in lezersbrieven van Agalev-leden in de Humo en leerde uit een hoop persoonlijke verhalen van iemand die kortstondig in het partijbestuur van Agalev zat, dat het intern binnen Agalev heel wat droeverig is gesteld met de democratie dan dat er uiterlijk mag geweten zijn. Ondanks de schone schijn zijn het ook in Agalev tenoren als Mieke Vogels en Jos Geysels die het hoge woord voeren.

Als ik één raad mag geven : gelieve beide personen een trapje terug te halen, en vraag dan aan de achterban die u ondanks alles trouw blijft welke weg het verder moet. Ik durf te voorspellen dat die u zullen vertellen dat het een fout was om het andersglobalisme zo te verraden door hen in een paar cruciale dossiers in de steek te laten. Uw kiezers nemen uit overtuiging deel aan vredesbetogingen. Als u daar dan ook aanwezig bent, gelieve dit dan te doen met méér dan slechts lippendienst en camerawerk.

Het komende jaar kan u de meubels zoveel mogelijk proberen redden voor de Vlaamse verkiezingen. Maar dan moet u vandaag wel de problemen bij de wortels aanpakken en hard trekken om in daden – niet in communicatie zoals dat gisteren in verkiezingsshows allerhande werd verkondigd – een anderslevende Agalev-partij op te bouwen die vooral uitblinkt in consequentie en eerlijkheid. Daarvoor kan u enkel beloond worden.

Veel succes toegewenst.

Met vriendelijke groeten

Maarten Van Hove