Op wie stemmen op 18 mei ? (2): Europese 'socialisten' zijn middenklassepartijen geworden

In het katholieke weekblad Tertio van 14 mei, schreef hoofdredacteur Bert Govaerts: "Eén en ander leert hoe sterk de technocratie - waardoor ook in de politiek het management belangrijker is geworden dan de achterliggende waarden - het ideëengoed van de Vlaamse partijen heeft aangetast. De VLD en CD&V mogen dan wel hopen de grootste Vlaamse partij te worden, een echte volkspartij is geen van beide meer. En dat geldt ook voor de SPA. Onderzoek leert dat een groot deel van de onderklasse van weleer nu voor extreem-rechts kiest. Die evolutie zet zich ook in de buurlanden door. 'Rechts is volkser dan links' besloot de Franse politicoloog Frédéric Sawicki recent nog."

Waar meteen de bedenking bij hoort dat rechts niet zozeer volkser IS maar zich wel volkser VOORDOET dan 'links'. Zoals Red Kitten op Indymedia eerder opmerkte: de leiders van Europees rechts - van Le Pen langs Berlusconi tot de top van het Blok - dat zijn allesbehalve arbeiders. De eerste twee zijn miljonairs die hun vermogen grotendeelds door malafide praktijken bijeengraaiden. En het Blok, dat onderhoudt uitstekende banden met bv. delen van de top van de Antwerpse zakenwereld.

* "Allemaal onvermijdelijk" ...

De uitdrukking van Sawicki, "Rechts is volkser dan links", leverde ook de titel voor een artikel van Rinke van den Brink in De Standaard van 3 mei over "de Europese sociaal-democratie die een enorme identiteitscrisis beleeft". Eén van de belangrijkste factoren daarbij is dat de sociale basis van de Europese socialisten en sociaal-democraten de jongste decennia sterk veranderde. Dat blijkt bv. heel duidelijk in Frankrijk waar in 1998 nog slechts 5 % van de leden van de PS arbeider was en 11 % bediende ! De Franse Parti Socialiste is dan ook een partij van de middenklasse geworden, niet van de "nieuwe onderklasse" die ook in Frankrijk voor een belangrijk deel overgelaten wordt aan extreem- rechts. Temeer omdat de 'linkse' PS in de feiten een rechts beleid voerde. Van den Brink schrijft: "Er is nooit eerder zoveel geprivatiseerd als door deze linkse regering. Jospin heeft daar geen enkele verklaring voor gegeven aan zijn kiezers."

Van den Brink citeert Jean-Yves Camus, één van de grootste kenners van extreem-rechts in Europa. Camus stelt: "Ideologisch zijn de sociaal-democraten, liberalen geworden. Centrum-linkse liberalen die hetzelfde perspectief hanteren als liberaal rechts. Hun optiek is het einde van de geschiedenis en het einde van de ideologieën. Alles wat buiten het kader valt van de sturing van het liberale kapitalisme, wijzen ze af. Links en rechts in Europa stigmatiseren iedereen die buiten de consensus staat. De tegenstanders van de globalisering vinden ze onredelijk. En ze schermen altijd met het woord 'onvermijdelijk'. De globalisering, de markteconomie, het liberalisme .... het is allemaal onvermijdelijk."

Dat leidt dan tot een opstand van de kiezers die in Frankrijk drie uitdrukkingsvormen vond: Le Pen (die zich net als een Chirac volkser opstelt dan 'professor' Jospin), niet stemmen en extreem-links.

* SPA koos voor gemakkelijkste weg

In eigen land lijkt vooral de PS van Di Rupo (die bv. naar Porto Alegre trok), de les uit Frankrijk begrepen te hebben. De PS zorgt er in ieder geval mee voor dat extreem-rechts in Franstalig België niet van de grond komt.

Aan Nederlandstalige kant heeft de SPA van Janssens en Stevaert gekozen voor de gemakkelijkste weg: die van een samengaan met het ook al "burgerlijke" Spirit én voor het afsnoepen van kiezers aan het evenmin erg volkse Agalev. Met als direct gevolg dat de aanhang van het Vlaams Blok ook bij de nakende verkiezingen weer zo'n 3 % groter zal worden. Maar ga dat maar eens uitleggen aan een reclamemaker en een belastingenverlagende kroegbaas wiens partij wel de thema's onveiligheid en de multiculturele problemen heeft ontdekt - dat was haar belangrijkste antwoord in het nevenartikeltje "Ondertussen in Vlaanderen" in de Standaard van 3 mei. Maar de SPA zwijgt wel (een sporadische utival naar Europa uitgezonderd) als vermoord over het neoliberale beleid dat ze mee realiseert.

* Een voorbeeld van een alternatief: MARIA

Tegen deze achtergrond is het positief dat er een initiatief is zoals de Brabantse lijst MARIA, rond vakbondsvrouw Maria Vindevoghel die eerst voorging in de strijd tegen het failliet van Sabena en nu in die tegen de privatisering van de overheidsbedrijven. De kandidatenlijst van MARIA bevat een hoog aantal werkende mensen: 62 % van de kandidaten zijn arbeiders/bedienden.

Sympathisanten beweren dat dit het hoogste percentage van alle partijen is. Moeilijk is dat niet. 'Terzake' meldde op 14 mei dat de Vlaamse partijen gemiddeld 2 % arbeiders op hun lijsten hebben. De SPA doet nog beter: 1 % arbeiders op de lijsten !!

In De Morgen (6/5) verklaarde Maria Vindevoghel dat zij wil voorkomen dat "de kwaadheid en frustraties" (van de ex-Sabeniens o.a.) naar het Vlaams Blok vloeien. Wij willen het positieve alternatief voor de klassieke partijen zijn en zo een dam opwerpen tegen het Blok. (...) Van het Blok hebben de mensen immers niets te verwachten. Die partij heeft geen antwoorden. Ze teert enkel op problemen en speelt mensen tegen elkaar uit." Van de klassieke partijen moet Vindevoghel evenmin weten omdat ze hen bezig zag in het Sabena-debacle. Vindevoghel: "Als ik minister van Overheidsbedrijven Rik Daems (VLD) hoor zeggen dat zijn grootste desillusies is dat de liberalisering van De Post nog niet ver genoeg is doorgevoerd, vrees ik dat er morgen duizenden banen op de tocht komen te staan. Als ik op markten kom, stel ik vast dat de mensen daarom zeer kwaad zijn. Ze zijn de politiek kotsbeu en verwachten er niets meer van. Veel meer dan op een lijst gaan staan en geld lenen om pamfletten te maken, kan ik niet doen, maar ik wil het wel gedaan hebben."

Nu is het me wel onduidelijk in hoeverre de PVDA het bij MARIA voor het zeggen heeft - De Morgen van 6 mei slaagde er in een stukje over MARIA te brengen zonder de PVDA te vermelden, maar in Solidair wordt de lijst wel heel sterk gepromoot - maar dan nog. Misschien is dit wel een voorbeeld van hoe de partij een stapje opzij zet voor initiatieven die echt door een basis gedragen worden. Zo'n lijst kan hoe dan ook een nieuwe dynamiek op gang brengen en een concreet perspectief voor de strijd tegen de verrechtsing.

arch/ive/ief (2000 - 2005)