Op wie stemmen op 18 mei ? (1) - Een genuanceerd - links

België: landje in het centrum van een Europese Unie die meer dan de helft van de binnenlandse wetgeving bepaalt. De jongste jaren bracht Europa's 'neoliberale' agenda ons: privatisering en afbouw van de openbare diensten (post, spoor ...), uitholling van de sociale zekerheid, het op de helling zetten van de rechten van werk'nemers', de ene hervorming na de andere van het onderwijs, een euro waar bijna niemand van houdt en nog veel meer.

"Dit Europa willen wij niet" hoorde je op de grote vakbonds- en anders/anti-globalistische betogingen eind 2001. Maar ondertussen walst de Europese machine verder, breidt de 'Unie' uit en draait de gewone burger op voor de kosten van de agenda van de Europese Ronde Tafel-industriëlen.

"First things first ?" Moet niet in eerste instantie verhinderd worden dat de Belgische liberalen nog eens de dans zouden kunnen leiden ? Verhinderen dat ze de grootste politieke groep in het land zouden worden. Om dat te realiseren kan men strategisch stemmen op ACW/MOC-kandidaten op CD&V/CDH-lijsten. Doel: bekomen dat de christendemocraten in het noorden haasje over kunnen spelen met VLD en in het zuiden de verkruimeling vermijden.

Een mooie denkoefening maar als je Stefaan De Clerck de groenen hoort aanvallen en het 'cordon sanitaire' in twijfel trekken ... Als je kijkt naar het naar separatisme neigende confederalisme van CD&V ... Naar het asociale programma dat het rechterdeel van de partij wil voeren en dat in Nederland door Balkenende's CDA in de praktijk gezet wordt ... "Christen-democraten" slagen er steeds weer in standpunten in te nemen en een politiek te voeren die haaks staan op de schone waarden waar de christendemocratie in woorden voor staat. Gelukkig neemt het ACV een uitgesproken Belgische houding aan inzake o.a. de sociale zekerheid. Stemmen voor vakbondsmensen op CD&V-CDH-lijsten is dus één optie, vooral een strategische. En misschien opent dit (ooit) wel de weg naar een "olijfboomcoalitie": CD&V/CDH met SPA/PS en Agalev/Ecolo.

* Wat wordt er van paars zonder groen ?

Tweede optie. Voor wie het milieu en de ecologische problemen de belangrijkste problematiek van onze tijd blijft vinden, is Agalev/Ecolo een mogelijkheid.

Alhoewel: midden maart nog maakten de vier Belgische milieukoepels brandhout van het milieubeleid van paars-'groen'. "Veel geblaat in het buitenland, weinig wol in eigen land" vatte De Morgen van 19 maart het samen. "Op enkele symbooldossiers - zoals de kernuitstap en de ecoboni - en wat groene 'accenten' na, heeft paars-groen weinig terechtgebracht van de veelbelovende intenties in het regeerakkoord." Zouden de groenen niet meer impact hebben vanuit de oppositie ?

En wat te denken van hun 'gedraai' in de kwestie van de wapens voor Nepal, de doortocht van Amerikaanse wapentransporten naar Irak ... Bij het vredelievende deel van hun achterban hebben de groenen het deskundig verkorven.

Staat daar bv. tegenover, wel wat 'verwezenlijkingen' in de zorgsector, wat Mieke Vogels deed besluiten dat de groenen meer dan SPA, diegenen zijn die nog een sociaal beleid willen (zie verder).

Deze vraag moet ook gesteld: wat zou het afkalven van Agalev/Ecolo betekenen voor het milieu- bewustzijn van de andere partijen ?

* Een duidelijke proteststem ?

Derde mogelijkheid: een principiële protesstem ter linkerzijde op één van de radicaal-linkse lijsten die zich her en der aandienen: LSP/MAS, Resist, Maria, PVDA/PTB, RDS-PC ... Over de haalbaarheid van de programma's van deze partijen kan men de grootste vragen hebben, maar men kan hen niet de verdienste ontkennen dat zij tenminste radicaal opkomen tegen het neoliberale beleid dat op Europees en wereldvlak (IMF, Wereldbank) georganiseerd wordt. Sommigen van deze partijen (waaronder LSP/MAS) voeren ook daadwerkelijk de stijd tegen het extreem-rechtse Blok.

Jozef Mampuys stelde dit in Kenteringen van mei: "Kleine linkse partijen kunnen een horzelfunctie vervullen, het knagend geweten zijn van de grote(re) linkse partijen die het geloof en de inzet voor een totaal andere, rechtvaardige samenleving al te zeer vervangen hebben door een politiek van het haalbare".

Vierde optie: gokken op een nieuwkomer zoals het links-liberale Vivant (met als belangrijkste eis: een basisinkomen voor iedereen). Maar net zoals Resist & Co maakt Vivant bitter weinig kans om over de kiesdrempel van 5 % te raken, met dat verschil dan wel dat een stem op een radicaal-linkse lijst tenminste een duidelijke proteststem is.

Als vijfde rad aan de wagen heb je de "socialisten" van SP.a en PS. Bij de PS kan je nog iemand vinden zoals Jean Cornil, die zopas een altermondialistisch boek schreef. Maar op wie zou een Belg met zijn geweten niet uitgeschakeld nog bij de SP.a-spiritisten kunnen stemmen ? We zetten de belangrijkste pro's en contra's SPA(/PS) even op een rij.

* Radikaal-links of toch SP.a/PS ?

In een reactie op het opiniestuk: "We zullen Resist niet steunen" (vanwege Kruithof, Goeman, Abicht, e.a.), schreven Jan Buelinckx, Tom van Hoey en Mieke Van den Broeck: als Resist niet in aanmerking komt, "op wie of wat moeten we dan in godsnaam stemmen op 18 mei? (...) Op traditioneel links, dat eigenlijk altijd een rechtse politiek voert? Stemmen op Agalev en SP.A, twee partijen die in de paarsgroene regering zaten en ondanks alle profileringsdrang cruciale dossiers niet naar hun hand konden zetten: Doel, wapenleveringen aan Nepal, failliet van Sabena, toename van bedrijfssluitingen, logistieke medeplichtigheid aan de oorlog tegen Irak. Op basis van deze nuchtere vaststellingen kunnen wij niet op deze partijen stemmen (ook niet kritisch, zoals de mensen van Vonk). Wij willen protesteren tegen het gevoerde beleid. Wij willen stemmen op een partij (of kartel) die het dichtst aansluit bij onze visie, bij onze principes, bij ons geweten, bij onze verlangens. Op dit moment komt enkel Resist daar voor in aanmerking."

Namens Vonk (een linkse beweging die aan 'entrisme' binnen de SP.a doet) verwoordden Mischa Van Herck en Wim Benda hun motivatie om toch SP.a te stemmen als volgt:

“Typische SP.a-thema’s vormen de topbekommernissen van de kiezer”, aldus de conclusie van De Standaard op basis van de Dimarsopeiling (DS 01/02/03). Sociale zekerheid, gezondheidszorg en werkgelegenheid komen voor de kiezer respectievelijk op nummer één, twee en vier. De meeste kiezers behoren immers tot de arbeidersklasse (loontrekkenden) en genoemde thema’s zijn nu eenmaal typische bekommernissen van arbeiders onder het kapitalisme. En zoals De Standaard concludeert, is de SP.a de historische vertolker van die verzuchtingen. Wat de partijleiding ook moge uitspoken, het lot van de partij blijft verbonden met de klasse die haar oprichtte. Als de ideeën van de top niet de gewenste resultaten (inzake sociale zekerheid enzovoort) oplevert voor de basis, zullen ze die top op een bepaald moment dumpen en zoeken naar een nieuwe leiding. Op dat proces moeten linksen inspelen. Niet door de zoveelste linkse partij op te richten en nog grotere verdeeldheid te brengen. Want na enkele decennia klein-linkse avonturen lijkt links in België meer dan ooit niet te bestaan naast SP.a en Agalev. Klein-links is vandaag politiek volledig gemarginaliseerd. De politieke kaste heeft daar met het invoeren van de kiesdrempel pijnlijk de nadruk op gelegd. Stem dus op de socialisten, zeggen wij. Maar met een uitermate kritische stem. Waarmee we bedoelen dat stemmen op zich onvoldoende is. Word actief en militeer voor een echt socialistisch programma. Sociale vooruitgang is iets wat we enkel bereiken door ervoor te vechten. Het stemhokje is slechts een hulpmiddel."

* De titel die NIET in De Morgen stond: "SP.A wil belastingsfraude aanpakken"

"Voor topmanagers miljoenen; voor u loonmatiging"; aldus de titel van een artikel in de nieuwsbrief van de Nederlandse (echt) Socialistische Partij van 9 mei. De tekst begon zo: "Topmanagers van de belangrijkste Nederlandse ondernemingen verdienen adembenemende bedragen. Vorig jaar 6,7 % meer dan het jaar daarvoor. Dat terwijl het met de economie steeds minder gaat. Hoe kan dat ?"

Nog op 9 mei had De Morgen in het groot deze titel op zijn cover kunnen zetten: "SP.A wil belastingsontduiking en ontwijking door bedrijfsleven eindelijk aanpakken".

In werkelijkheid titelde DM van 9 mei in het groot: "SP.A wil steuntrekkers strenger controleren".

Dat ook de "kleine man" de "staat oplicht" en dat dit alle mensen die met hard werken hun brood verdienen, ontmoedigt, valt niet te ontkennen. Evenmin als de weerslag van de kleine 'fraudeurs' op de staatskas. Wat de één de staat onttrekt, moet de ander betalen. In die zin valt het SP.A- standpunt te "begrijpen".

1) Wat is het ergste: de fraude door "de top" (de miljarden belastingontduiking en ontwijking door bv. de diamantsector) of die door "de basis" ? Die door de basis dient tenminste nog ergens voor: schaf ze af en velen belanden in de armoede. Concreet voorbeeld: gaat de SP.A werkloze moeders die wat te lang op den dop thuis blijven, er af gooien ? En wat dan, want jobs zijn er nu ook niet bepaald te veel ! In de documentaire "La raison du plus fort" (Patric Jean, 2003) blijkt hoe de Europese overheden niet de armoede maar de armen aan het bestrijden zijn, in een poging om de begrotingen in 'evenwicht' te krijgen. Maar de grote belastingsfraudeurs blijven buiten schot. Een vermogensbelasting, je hoort er de SP.A niet over. Een Tobin-taks ?

Erger nog: het maandblad 'Deng' onthulde in zijn nummer van mei dat de regering de "anti- corruptiedienst bewust laat verkommeren". Zulke berichten maken het verhaal van Frank Vandenbroucke dat de belastingen wel degelijk naar omlaag kunnen, als we de resterende belastingen maar degelijk innen (en dus ook de financiële fraude en corruptie bestrijden), erg ongeloofwaardig. De strijd tegen de belastingsfraude is al decennia in woorden een topprioriteit. In realiteit wordt er nog steeds een bewuste politiek gevoerd om die strijd niet te voeren.

2) Wat zegt dit besluit over de SP.A ? Dat het onder kroegbaas Stevaert - die ook voor belastingverlaging pleitte - een partij van middenstanders geworden is ? Hoe haalt een "socialistische" partij het in haar hoofd om een deel van haar kiespubliek, zo kort voor de verkiezingen zo voor het hoofd te stoten, te bedreigen ? Want beseffen we wel: van strengere controles worden vaak de sociaal zwaksten de eerste slachtoffers. Was het misschien de bedoeling van de SPA om het angstigen- legioen van het Vlaams Blok nog te versterken ? (zie hierover de citaten hieronder onder de titel "Rechts is volkser dan links").

Wie de overzichten in het weekblad Solidair volgt over hoe de alom (!) geprezen Frank Vandenbroucke stelselmatig op de sociale zekerheid beknibbelt, zal niet raar opkijken van het nieuwe SP.A-besluit. Onder het mom van een 'socialistisch' beleid, voert Vandenbroucke een beleid dat de verworvenheden die de socialisten vroeger opbouwden, weer afbouwt. Dat met als drogreden dat er geen geld zou zijn. Als je de belastingen niet deftig int, heeft de overheid inderdaad niet genoeg geld. Anders is dat er wel. "Het geld halen waar het zit", dat was nog eens een verkiezingsslogan met inhoud !

* Democratie draait om veel meer

Om af te ronden: al met al hebben we wel degelijk wat keuzemogelijkheden. En omdat het verkiezingen voor zowel Kamer als Senaat zijn, zijn gecombineerde keuzes mogelijk: strategisch stemmen voor Kamer en principieel voor Senaat bv. En omdat het uiteindelijk toch de mensen zijn die partijen maken, kan/mag ook onze sympathie voor één of andere lokale partijman/vrouw mee de doorslag geven. Zo lang we maar de 'linkerzijde' een stem sterker maken.

Dat in het besef dat stemmen alleen niet volstaat. Positief gesteld: dat er ook na de stembusgang veel gedaan kan en moet worden en dat ook "de straat" en het verenigingsleven mee voor veranderingen ten goede kunnen zorgen.

Democratie draait immers om veel meer dan alleen maar het aanduiden van vertegenwoordigers die namens ons mogen spreken. Binnen de andersglobalistische beweging wordt daarom aan alternatieven gewerkt voor de "liberale vertegenwoordigende demcratie". Denk aan de 'participatieve democratie' en andere basisdemocratische experimenten. Momenteel blijven deze nog op lokaal niveau steken, maar er is alvast een begin. En bv. de Zapatisten hebben er ons op gewezen dat macht niet gegrepen moet worden (door vertegenwoordigers), maar vooral gedecentraliseerd en herverdeeld onder de bevolking zelf.

Als het dus op 18 mei wat zou tegenvallen - te bruin, te weinig rood, te weing groen - probeer dan toch maar het hoofd hoog houden, want de strijd voor een betere wereld stopt nooit.

arch/ive/ief (2000 - 2005)