Politieke beroering rond aanklacht tegen Tommy Franks

Jan Fermon treedt op namens 19 burgers die op één of andere manier het slachtoffer werden van de oorlog in Irak. Zeventien van hen hebben de Iraakse nationaliteit. De twee aanklagers die de Jordaanse nationaliteit hebben zijn de echtgenote en de vader van de journalist van Al Jazeera die door een Amerikaanse raketaanval om het leven kwam.

Geen collateral damage, maar doelbewuste misdaden
Bij het opstellen van de aanklacht baseerde meester Fermon zich op de verschillende conventies van Génève en de recent gewijzigde Belgische genocidewet die de enige wet ter wereld is die het mogelijk maakt om dit soort misdaden aan te klagen. De aanklacht vermeldt 14 incidenten onverdeeld in 5 categorieën: bombardementen op burgerdoelwitten, aanvallen op de pers, het gebruik van clusterbommen in wijken waar burgers wonen, aanslagen op medisch personeel en het niet verhinderen van de plunderingen. Bij elke van deze incidenten stond Fermon voor de uitdaging om aan te tonen dat het niet ging om 'collateral damage', maar om een doelbewuste beslissing om systematisch ook burgerdoelwitten te treffen.

Schieten op alles wat beweegt
Als bewijsmateriaal gebruikt Fermon de videogetuigenissen die Geert Van Moorter en Colette Moulaert, de twee Belgische dokters die tijdens de oorlog in Bagdad werkten, uit Irak meebrachten, artikels uit de internationale pers en ooggetuigenissen. Bij het gebruik van clusterbommen op burgerwijken lijkt het evident dat de leiding van de Amerikaanse operaties in Irak daarvan op de hoogte was. Bij de twee aanvallen op Iraakse ambulances die in de aanklacht zijn opgenomen, is dat minder evident. Geert Van Moorter getuigde op de persconferentie dat de Amerikaanse soldaten tijdens de eerste dagen na de inname van Bagdad schoten op alles wat bewoog. Toen hij de soldaat aansprak die op de ambulance had gevuurd, antwoordde die: "De ambulance kon vol dynamiet zitten." Getuigenissen van journalisten bevestigen dat de soldaten blijkbaar het order hadden gekregen om ieder bewegend object als een legitiem doelwit te beschouwen. Dat order zou dan afkomstig moeten zijn van de Amerikaanse officier McCoy die de verovering van Bagdad leidde. Vandaar dat de aanklacht ook tegen hem gericht is.

Fermon: "Enkel in België is een onafhankelijk proces mogelijk"
Jan Fermon is er van overtuigd dat de aanklacht een goede kans maakt om niet te botsen op de recente wijzigingen in de genocidewet. "Er bestaan nogal wat misverstanden over die wijzigingen. Het is niet zo dat de slachtoffers een band moeten hebben met België om de klacht ontvankelijk te maken. Het is wel zo dat in dit geval waar de slachtoffers Irakezen zijn, de klacht terechtkomt bij de procureur-generaal die één maand tijd krijgt om te beslissen wat hij met de aanklacht doet. Hij kan de aanklacht afwijzen indien hij vaststelt dat het niet gaat om oorlogsmisdaden, als de daders genieten van een politieke immuniteit of als een andere rechtbank de klacht kan behandelen. In dit geval is enkel het laatste criterium een punt van discussie. Wij argumenteren dat deze aanklacht niet kan behandeld worden door het Internationaal Rechtshof in Den Haag aangezien de VS dit hof niet erkennen. Wij geloven ook niet dat er een fait proces mogelijk is in de VS daar de VS de bijkomende protocols van de Conventie van Genève nog niet getekend hebben. Deze slachtoffers hebben maar één kans op een onafhankelijk onderzoek en we hopen dan ook dat de procureur-generaal een onderzoeksrechter zal aanduiden."

Ducarme (MR): "Indieners klacht zijn imbecielen"
Op de conferentie meldde Jo Cottenier dat Stopusa de aanklacht tegen Franks ondersteunt. "Wij zullen campagne voeren rond deze aanklacht. We zien het als onze taak om op internationaal niveau alle details over het verloop van de procedure bekend te maken."
Dyab Abou Jahjah, mede-initiatiefnemer van Stopusa, stelde een internationale steunoproep van de klacht voor. Tot nu toe werd deze oproep al getekend door onder meer Ramsey Clark, Gretta Duisenberg en Ahmed Ben Bella. Zij vragen de Belgische regering om niet toe te geven aan de diplomatieke druk van de Amerikaanse regering en de gerechtelijke procedure niet in de weg te staan door dit dossier te verwijzen naar de Verenigde Staten.

De druk vanuit de VS is ongemeen groot. Enige tijd geleden riep Richard Boucher, woordvoerder van het Amerikaans ministerie van Buitenlandse Zaken, onze regering op om niet toe te staan dat het rechtssysteem misbruikt wordt voor politieke doeleinden. De Amerikaanse stafchef Richard Myers, die dinsdag in ons land was waarschuwde België dat de zaak ernstige gevolgen kan hebben voor de rol van België als thuishaven van de Navo. De eerste reacties uit politieke hoek beloven alvast weinig goeds. Daniël Ducarme, de voorzitter van de Franstlaige liberalen, bestempelde op de RTFB-radio de indieners van de aanklacht als "imbecielen". Eerder had kamervoorzitter De Croo de aanklacht een extreem schadelijke zaak voor België genoemd.

arch/ive/ief (2000 - 2005)