arch/ive/ief (2000 - 2005)

Want toegegeven: het is toch erg gesteld met dé ‘moslimvrouw’. Telkens als ze in het straatbeeld ‘mag’ verschijnen lijkt ze moeizaam een kinderwagen naar voor te duwen en is haar controlerende echtgenoot nooit veraf. Ze kan met moeite lezen en schrijven, daar haar mannelijke voogden (vader, broers en echtgenoten) haar geen ‘emanciperende’ schoolcarrière hebben gegund. De weinige uitzonderingen die wel de kunst der Letteren beheersen en hun mannetje kunnen staan, hebben zich moeten losrukken uit de klauwen van hun mannelijke voogden. Neen, want het gaat slecht met de moslimvrouw: zij wordt o­nderdrukt.


Wat is het met deze fascinatie voor de vrouw, en vooral: de moslimvrouw? Iedereen is het volmondig eens om te zeggen dat de situatie van de ‘moslimminderheden’ slecht gesteld is, maar vooral de positie van hùn vrouwen baart iedereen zorgen. Haar situatie is blijkbaar zo dramatisch dat deze ‘Westerse Ridders’ het nodig lijken te vinden haar als ultieme voorwaarde in te stellen in de ‘steun’ die de emancipatie van de ‘moslimminderheden’ wordt verleend: wij steunen jullie op voorwaarde dat jullie vrouwen gelijke rechten krijgen. Zolang dit niet geschiedt zal ook een reële en verregaande inspanning voor gelijke sociale en politiek rechten een ‘wensdroom’ blijven. De vrouw geldt hier als ‘good-governance’ voorwaarde: zolang ‘moslimminderheden’ zich hieraan niet plooien, is er van effectieve o­ndersteuning geen sprake.


Wanneer de moslimvouw wordt opgevoerd in het breder kader van het ‘integratiedebat’, worden er eigenlijk twee discussies gevoerd die ogenschijnlijk samenvallen maar fundamenteel van elkaar verschillen en vooral van elkaar losgemaakt moeten worden. Het manifest debat lijkt over de positie van de moslimvrouw te gaan en wordt gekaderd in het feministisch emancipatiediscours. Het ‘belangrijkste’ debat gaat evenwel niet over de moslimvrouw. Voorhamme en De Gucht zullen misschien de positie van de vrouw belangrijk vinden, maar ze staan nu niet direct gekend als boegbeelden en steunpilaren van het Vrouwen Overleg Comité of de Nationale Vrouwen Raad. Wanneer De Gucht en Voorhamme zich opwinden, is het veeleer over het ‘anders-zijn’ van de moslims eerder dan over hun vrouwen. Het latent debat dat de kern vormt van iedere discussie over de moslimvrouw is een debat over ‘minderheden’ en de plaats die ze krijgen in deze samenleving. Het gaat over culturele verschillen en het behoud van de eigen ‘identiteit’. Het gaat over de ‘zelfdefinitie’ van het Vlaams karakter van Vlaanderen en wat haar ‘grenzen’ zijn van tolerantie.


De Egyptische auteur Leila Ahmed o­ntwikkelde in haar monumentaal boek ‘Women and Gender in Islam. Historical Roots of a Modern debate’ (1992) de zogenaamde culturele these rond de vrouw. Wanneer wordt gedebatteerd over de vrouw, is het eigenlijk de maatschappelijke identiteit die ter discussie gesteld wordt. Om de ‘roots’ van deze these te staven verwijst ze naar de periode van het kolonialisme. Het ‘beschavingsoffensief’ van het Westen dat haar imperialistische motieven trachtte te legitimeren maakte gretig gebruik van de zich toen o­ntwikkelende ideeën rond vrouwenemancipatie. Het resultaat was dat oer-conservatieve en vrouwonvriendelijke Victoriaanse regimes de Arabische mogendheden op hun vingers gingen tikken inzake de positie van hun vrouwen, en hierin een ruimte zagen om hun invloed te laten gelden. Het gevolg van dit koloniaal beleid is evenwel niet te o­nderschatten. Sindsdien wordt de vrouw vaak als ‘hoedster van de samenleving’ geportretteerd en wordt ze – ook nog altijd in de huidige ‘ontwikkelingsprogramma’s’ – als maat van de o­ntwikkeling van een bepaalde samenleving gezien. Dergelijke associaties zijn niet alleen vals – mannen zijn minstens even belangrijke maatschappelijke actoren als vrouwen – maar dergelijke ‘culturalisering’ van de vrouw zorgt er bovendien ook voor dat iedere wijziging van haar ‘positie’ als een ‘culturele verandering’ verschijnt. Emancipatie van de vrouw staat dan synoniem met ‘culturele verandering’, en meer zelfs: als een Verwestersing. Het Westen is bovendien heel sterk om te stellen dat ‘zij’ de vrouwenemancipatie hebben ‘ontdekt’ en dat ‘zij’ de weg zullen banen voor alle ‘onverlichte’ samenlevingen om de vrouw uit haar kooi te bevrijden – De Gucht en Voorhamme op kop. Emancipatie betekent dan ‘ontwikkeling’ met een welbepaald eindpunt voor ogen: het vrije ‘verlichte’ Westen.


Het is duidelijk dat dergelijk discours – dat in wezen teruggaat op een koloniale praktijk en een koloniaal denken – niet alleen de moslimvrouw verlamt maar ook de ganse moslimminderheden beledigt. Er wordt niet alleen gesteld dat de moslimvrouw ‘per definitie’ o­nderdrukt is, er wordt ook en vooral gesteld dat een ‘emancipatie’ volgens de eigen ‘culturele logica’ niet deugt, maar dat een ‘Westerse’ weg moet worden bewandeld – zo niet blijft zij o­nderdrukt. Of anders gezegd: laat jullie culturele identiteit achterwege en neem o­ns Westers beschavingsmodel over, gegarandeerd resultaat. Het gevolg van dit denken is de situatie zoals we ze nu kennen: duizenden moslimvrouwen die actief deelnemen aan het maatschappelijk gebeuren – al dan niet met hoofddoek – werken, studeren, het woord nemen… kortom: alle tekenen lijken te vertonen van o­nder emancipatie wordt begrepen. Maar toch… het ware zonder de Voorhammes en de De Guchten gerekend die koppig blijven vasthouden aan hun spookbeelden van de oververmoeide, uitgemergelde en verstopte moslimvrouw. Waarschijnlijk uit nostalgie naar het Oriëntalisme van weleer…

Ik volg al een tijdje jouw tussenkomsten.
Ik denk dat je het goed meent met de moslimvrouw, al wordt dat door de Indymediamensen doorgaans niet goed begrepen. Maar zou je zelf eens niet beginnen met wat huiswerk te maken: koop (of ontleen) en lees eens het boek van Leila Ahmed dat Nadia hier noemt: ‘Women and Gender in Islam. Historical Roots of a Modern debate’ (1992).

waar maakt iedereen zich nu tocch druk om, of nu een moslimvrouw (k dacht trouwens da die zo een dingen zelf mochten beslissen) e kapke draagt of al die bomma's of ne gabber een klak of nen alternativo ne crusher, zolang godsdiens zelf ma ondergeschikt blijft aan wereldlijke wetten is er toch geen probleem. pipo's die mensen puur op hun uitelijk beoordelen kunde best gewoon negeren en albanezen zijn voor het merendeel ook (opportunistiche) moslims en daar geld gewoon het recht van de oudste, dus hebde gij as vent toevallig een ouder zus,...

Geachte mevrouw Fadil,

Ik mis hier iets ? U verwijst naar Robert Vorrhamme en Karel De Gucht ivm een nieuw sociaal project « de moslimvrou ». Dit naar aanleiding van stellingen die zij verleden jaar hebben ingenomen. En U vindt hiervoor culturele denkpatronen die op zijn minst teruggaan tot in het Victoriaanse tijdperk, en die U beledigend vindt voor de ganse moslimminderheid.

1. In de interviews en teksten van Robert Voorhamme die ik heb kunnen nalezen, heb ik nergens een verwijzing gevonden naar de islam, maar ging het wel over praktijken die zich binnen bepaalde delen van de migrantengemeenschap afspelen.
2. Heb ik heel weinig uitspraken van Karel De Gucht over dit thema gevonden. En daar waar hij zich erover uitlaat, kan men hem inderdaad een gebrek aan nuancering verwijten, hetgeen beledigend kan overkomen.
3. Dus die twee samen onder de noemer « een nieuw sociaal project voor de moslimvrouw » te vernoemen, is niet correct. Karel De Gucht heeft zich nauwelijks over dit thema uitgelaten, en Robert Voorhamme heeft een veel genuanceerdere kijk, en volgens hetgeen ik heb kunnen vaststellen, hoedt hij er zich voor bepaalde praktijken binnen de migrantengemeenschap te linken aan « de islam ».
4.Maakt U zelf een karikatuur van « de moslimvrouw ». Evenals « de islam » niet bestaat, wat U trouwens zelf op het debat « Islam en beeldvorming » hebt aangehaald, bestaat ook « de moslimvrouw » niet. Naargelang de strekking binnen « de islam » en naargelang de toepassing van « de islam » in de verschillende islamitische landen, zal de positie van de « moslimvrouw » heel verschillend zijn.
5. Ook voor uw conclusie : “ Er wordt niet alleen gesteld dat de moslimvrouw ‘per definitie’ onderdrukt is, er wordt ook en vooral gesteld dat een ‘emancipatie’ volgens de eigen ‘culturele logica’ niet deugt, maar dat een ‘Westerse’ weg moet worden bewandeld – zo niet blijft zij onderdrukt.”, heb ik nergens, zeker niet bij Robert Voorhamme, een tekstueel bewijs gevonden.
6. Lijkt uw positie op de ontkenning van bepaalde problemen binnen de migrantengemeenschap. Duizenden moslimvrouwen werken, studeren, nemen het woord,etc… dus er is geen probleem, al de rest zijn spookbeelden ? Dit lijkt mij in tegenspraak met de ervaringen van mensen op het terrein, die te maken krijgen met gearrangeerde huwelijken, of jonge mannen en vrouwen die onder zware druk van hun omgeving staan, tot en met complete breuk met de familie, omdat zij niet met iemand uit hun eigen gemeenschap wensen te trouwen.
7.Voor een constructief debat is het noodzakelijk dat men problemen tot hun ware proporties herleidt, zonder er een karrikatuur van te maken, zowel in de ene richting als in de andere. Het ontkennen van problemen leidt tot een dovemansgesprek, en daar heeft niemand iets aan.


Groetjes,


Jan

Misschien moet je het boek "de zoontjesfabriek" van Ayaan Hirsi Ali eens lezen. Deze Somalische legt op een goede manier een aantal pijnpunten bloot van de man-vrouwverhouding in het Arabisch Islamisme. Zij is een van de belangrijkste bronnen waarop SP.A en VLD zich baseren op hun uitspraken over onderdrukking.
http://www.liberales.be/cgi-bin/show.pl?boek&alizoontjesfabriek
Of volgend interview met de vrouw:
http://www.liberales.be/cgi-bin/show.pl?interview&hirsialionderdrukkingvrouwen

1. aan de site-beheerders: voor de tweede keer: waar is nu weer die comment van Ria, waar ik op reageerde? en waarom wordt ook mijn 2de bijdrage verwijderd??
2. aan Tim: het gaat in deze discussie, dacht ik, niet zozeer om het dragen van hoofddoeken of "kapkes" maar om diepmenselijke drama's, zoals het niet vrij mogen kiezen van partners, soms met "ere"-moorden en verminking (zuur in het aangezicht) als gevolg. Hier moet toch over gediscussieerd kunnen worden op een "progressief" forum als Indymedia.