arch/ive/ief (2000 - 2005)

Het woord "Imazighen" was een doelbewuste keuze van de organisators, die zo willen ingaan tegen het denigrerende "Berbers" (afkomstig van het Griekse woord barbaros, barbaar) en erkenning vragen voor hun taal, het Tamazight.

De centrale vraag van het debat was tweevoudig:

- Is de huidige politiek zich bewust van een verschil binnen de "Marokkaanse gemeenschap"?

- In hoeverre houdt de huidige politiek rekening met de Imazighen als een aparte groep?

De panelleden van de VLD, NVA en SP.A hadden blijkbaar nog nooit van het woord "Imazighen" gehoord en hielden halsstarrig vast aan het met negatieve connotaties beladen "berbers". Ze kwamen dan ook niet tot een antwoord op de centrale vraagstelling. Fijn begin van een dialoog, die toch zou moeten uitgaan van wederzijds respect? Ook de organisatoren kunnen hier met de vinger worden gewezen: waarom was er in dit debat - dat toch gaat over de allochtone gemeenschap - geen afgevaardigde van AEL (Resist)? Waarom werd de context van het debat niet duidelijker geschetst?

Gwendolyn Rutten van de VLD hamerde maar op inburgering, wat erop neerkomt dat de allochtoon zich neerlegt bij "voor ONS -met de nadruk op ons- fundamentele principes: de scheiding tussen kerk en staat, de gelijkheid tussen man en vrouw en de democratie." Is het dan daar dat het schoentje knelt? Is de Islam (er wordt uiteraard naar de moslims verwezen) dan ondemocratisch en vrouwonvriendelijk? Is niet net het feit dat vele moslims de door de staat opgerichte Moslimexecutieven niet erkennen een duidelijk bewijs van scheiding van kerk (moskee) en staat?

Ook Bart De Wever van de NVA legde de schuld van "onze problematische samenleving" grotendeels bij de moslim gemeenschap. De allochtonen zien immers het verschil niet tussen de private (religie, eten en kleren) en de publieke cultuur (normen en waarden). Wie maakt hier een interpretatiefout? Sinds wanneer behoren waarden tot de "publieke cultuur"?

Bovendien krijgen burgers niet allemaal dezelfde rechten. De NVA maakt een duidelijk verschil tussen "autochtone minderheden" en "inwijkelingen". Een Fries in Nederland heeft recht op onderwijs in de eigen taal, maar een Marokkaan in België niet. Hoelang blijven Marokkanen nog inwijkelingen? Wanneer worden ze erkend als autochtone minderheden? Wanneer ze kapitaalkrachtig genoeg zijn geworden om hun rechten met geld af te dwingen?

Ach, er is volgens de NVA een duidelijk attitudeprobleem bij de allochtonen. "Wij willen tot dialoog komen, maar daar staan zij niet voor open", zuchtte een moedeloze De Wever. Meneer lijkt te vergeten dat dialoog berust op wederzijds respect en slechts kan beginnen vanuit een gelijke machtsbasis.

Fauzaya Talhaoui van AGALEV bevestigde haar naïviteit alweer. Zij vroeg zich verwonderd af waarom er zo weinig Vlamingen in de zaal zitten. "Spijtig, want zij zijn geïnteresseerd in wat er in onze Marokkaanse gemeenschap leeft." Was niet net de massale afwezigheid van de Vlamingen het bewijs van hun desinteresse? Waarom gebruikte Talhaoui bovendien Vlaamse termen als "Berber", terwijl ze zelf constateerde dat "Berber" denigrerend overkomt? Uit schrik voor de reactie van die twee Vlamingen in de zaal?

SP.A 'er Robert Voorhamme blunderde al in zijn eerste zin: "Ik spreek van Berbers, dat is het Vlaamse woord!" Vervolgens wees hij met de vinger naar "die Berbers" (en andere allochtonen): "De samenlevingsproblematiek groeit, omdat allochtone groepen vluchten in hun eigenheid." Het feit dat het allochtone publiek talrijk aanwezig was en hem in het Nederlands van repliek diende, spreekt die zogenaamde vlucht toch tegen? En wat is er negatief aan "eigenheid"? Geeft Voorhamme zichzelf het recht niet zijn Vlaamse eigenheid zonder scrupules te uiten door over "berbers" te spreken? In hoeverre is het socialistische punt "culturele vrijheid" dan een recht voor élke cultuur?

CD&V 'ster Nahima Lanjri kwam schijnbaar tegemoet aan de eisen van het publiek. Toegeeflijk gaf ze voorbeelden van de specifieke behandeling voor minderheden (in bepaalde gevallen) die de CD&V dankzij haar op de agenda heeft geplaatst. "Denk maar aan het promoten van onze cultuur tijdens het Moussem festival." Zijn muziek, eten en modeshows dan dé remedie tegen de uitsluiting van "haar" volk in het onderwijs en op de arbeids - en huisvestingsmarkt?

Het Tamazight mag aangeleerd worden aan de jongeren, maar dan bijvoorbeeld tijdens de middagpauze. "Net zoals lesjes extra muziek en tekenen." Is een taal - en daarbij een vorm van identiteitsbeleving - dan slechts een extra uurtje tijdens de boterhammenpauze waard?

Unaniem waren de panelleden het erover eens dat het debat (alweer) niet had geleid tot een open dialoog. Hadden ze dan verwacht dat het Imazighen publiek de veroordelingen en minachting zouden slikken? Had een aantal van de panelleden zich niet beter wat (meer) geïnformeerd over het Imazighen volk? Waren ze verbaasd op een muur te botsen telkens de allochtone gemeenschap werd verweten zich niet open te stellen voor "integratie"? En waar was de stem van een groot aantal van de jongeren in de zaal? Waarom zat er geen afgevaardigde van AEL (Resist) op het podium? Hoelang nog alvorens AEL als een volwaardige gesprekspartner wordt beschouwd? Hoelang nog totdat de allochtonen hun éigen emancipatiestrijd mogen strijden, en niet langer het lijdend voorwerp zijn van politici die enkel uit zijn op stemmenjacht?

DIOGENE(S) 50 / mediadoc.diva@skynet.be