arch/ive/ief (2000 - 2005)

Kern van de zaak is dat we blijkbaar ergens in de geschiedenis zo dom zijn verklaard dat politiek uit onze handen werd genomen en gegeven aan advocaten en bedrijfsleiders. Die mochten dan onze meningen ‘vertegenwoordigen’, niets zo gevaarlijk als een democratie waarin het de mensen zelf zijn die hun eigen mening verdedigen, waar mensen zelf inspraak hebben...

Dat er meer meningen zijn dan enkel die van de klassieke partijen is duidelijk. Alleen al even naar de anarchisten kijken en je ziet dat elk van hen een andere mening heeft, maar dat geen van hen in de politiek een weerslag lijkt te hebben. Zelfde verhaal met communisten, al blijkt de individuele mening daar vaker ondergeschikt aan de partij en de mythe.

En wat dan met visies die wel politiek vertaald worden? Als ik mezelf even als voorbeeld neem: ik noem mezelf na twee jaar andersglobalisme nog steeds liberaal, met trots zelfs. Ook hier is mijn individuele geloof breder dan de mantelterm ‘liberalisme’, omdat ik ook gaan shoppen ben bij anarchisme, communisme, socialisme, realisme, science fiction, en boerenverstand. Maar de kern van de zaak blijft: elke mening heeft waarde, liever een botsende mening dan dat iedereen hetzelfde nabekt, je eigen vrijheid stopt waar die van de ander begint (dus geen inmenging in een jointje maar de figuurlijke galg voor machtsmisbruik ongeacht het mooie kostuum en de relaties), meer aandacht voor bescherming van de individuele mening tegen ‘het gezag’, ‘de gewoonte’, ‘de traditie’, ‘de cultuur’, enzovoort, een goed bestuur door uit te voeren wat we samen origineel weten uit te denken.

Maar wat krijg ik nu op mijn bord? Een ‘liberale’ VLD die zich moeit met dat jointje maar slechts lippendienst bewijst tegen de bedrijfsleider die de president overhaalt om een ander land binnen te vallen. Een ‘liberale’ VLD die zichzelf zelfs ‘rechts’ durft te noemen. Alsof liberale idealen als vrouwenstemrecht of vrijheid van meningsuiting niet de kern vormen van alle progressief-linkse evoluties in de maatschappij, met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens als summum van linkse ontwikkeling.

En wat met Agalev? Geen van hen vind het echt tof dat ze Doel moeten laten passeren, of hun mond houden rond wapenleveringen. Toch moeten ze het doen, anders liggen ze uit de regering. Want als regeringslid mag je niet tegenstemmen! Puur absurd, en zéér tragisch.

Dus kan ik enkel tot één conclusie komen, en dat is dat de politiek in het algemeen is verworden tot een grijze massa status quo die totaal is gedegenereerd van de eigen filosofie. Er wordt zwaar gevist in de grootste vijver, die van de ‘algemene Vlaming’, ook al is die Vlaming conservatief tot in de kist en steeds vaker onverdraagzaam. Geen probleem hoor, dan passen we ons politiek programma wel aan! Het gaat ons immers niet om die eigen filosofie maar wel om de stemmen en de zetels.

En zo verandert een liberale partij in een partij voor zelfstandigen (en niet de kleintjes!), zo verandert een politiek systeem in een verwaterde weergave van alle wat de norm is - met als uitgesloten bevolkingsgroepen al wie ook maar een beetje anders is of origineel probeert te denken en te doen.

Mijn analyse is dat bijna iedereen die zich in dit systeem engageert zwaar moet opletten om niet te veranderen in datgene wat we nu allemaal zo verafschuwen. Het is immers makkelijker om de demagogie te dienen dan de democratie in de ware zin van het woord. Bovendien is een partijstructuur (of groepsdynamica in het algemeen) van die aard dat iedereen binnen een bepaalde politieke groepering veronderstelt wordt om de partijlijn aan te hangen. Dit reproduceert op microschaal een systeem waar de meerderheidsmening beloond wordt en onafhankelijken moeten buigen of vertrekken. En durft men dan nog toe te geven dat men meent dat de meerderheid het bij het verkeerde eind heeft? Dat ik het bijvoorbeeld op deze site (want hier bestaat het ook) moeilijk heb met scheldpartijen en verdierlijking van iedereen, zelfs de meest verfoeilijke individuen zoals extreem-rechtsen of voor mijn part Bush en Sharon? Want meet men de meest democratische maatschappij niet af aan de manier waarop criminelen of verschoppelingen (deze laatsten vaak niet-begrepenen of andersdenkenden) worden behandeld? Verdient zelfs een Dutroux geen elementaire mensenrechten? Even om bij stil te staan. Het gebeurt overal.

Wat zie ik dan wel als alternatief? Sta me toe om te dromen. Hier komt hetgene ik ontleen aan de science fiction.

- Vooraleerst zie ik geen enkele reden waarom politici nu in een partij dienen te zetelen. Als ik in de politiek zou zitten dan zou dat als onafhankelijke zijn, apart of binnen een losse samenwerkingsstructuur. Mijn ideaal is dat elke mens pakweg 20.000 stemmen over heel Vlaanderen nodig heeft om een zetel te verdienen. Geen lijsttrekkers of cadeautjes meer aan de meest bekende TV-figuur. Bekendmaking van al deze onafhankelijken verdient een al even onafhankelijk politiek voorlichtingsorgaan dat middelen voorziet voor iedereen. Noem het voor mijn part een persoonlijke politieke subsidieaanvraag.
- 300 parlementairen hebben elk 20.000 stemmen gehaald en vertegenwoordigen nu 6 miljoen Vlamingen. Omdat ze geen partijlijn te volgen hebben kunnen ze hun persoonlijk onderbouwde visies verdedigen zonder water bij de wijn te moeten doen. Er is geen oppositie en geen meerderheid, hoogstens personen die elkaar vinden omdat ze ongeveer voor hetzelfde staan, zoals een vriendengroep. Daar mag het ook al eens botsen, daar hoef je niet voor te vertrekken. Deze 300 mensen verdedigen elk hun stellingen en proberen samen een zo democratisch mogelijk beleid op te bouwen. De groep streeft naar consensus en stemmingen worden tot een minimum gehouden. OK dat er daar zovelen tegen abortus zijn. Mag best. Met dit systeem wéét je dat je persoonlijke achterban je steunt om waar je voor staat, en kan je dus vrijuit gaan. Het is aan jou om de abortus-tegenhangers te overtuigen. Lukt dat niet, tant pis – dat is democratie. Je wil opleggen is uit den boze.

We kunnen ook nog een stapje verdergaan door het invoeren van de participatieve democratie.

- Om de participatie te verhogen tot op een werkelijk hoogstaand niveau is het belangrijk dat de persoonlijk belangrijkste beslissingen op een zo lokaal mogelijk niveau worden genomen. Gaat het om het belang van een provincie of van een land, dan kan de lokale overheid (30 mensen in een wijk van 9000 – 300 stemmen per persoon, 1 van elke wijk in een raad van 30 voor Gent, enzovoort…) de beslissing door delegeren. De lokale keuze gaat over het beleid in de wijk zelf en heeft dus voorrang op de beslissing van hogerhand.
- Knelpunten in de stad worden prioriteiten gegeven zoals in het Braziliaanse Porto Alegre. Het gemeentelijk budget wordt éérst gegeven aan die wijken die er het meest recht op hebben. Sociale woningen in de Brugse Poort zijn belangrijker dan een of ander megalomaan Flanders Expo-project dat enkel een klein clubje mensen dient en krijgen dus voorrang. Participatief budget heet dit, en het wérkt in de praktijk ook.

Door de aard van dit laatste systeem, dat je gerust kan extrapoleren tot op het wereldniveau, wordt het onmogelijk dat een individu in de Wereldbank een heel continent om zeep kan helpen. Immers: water liberaliseren is een beslissing van de wijk, hun leven hangt af van dat water. De bedrijfsleiders moeten zich dan maar bezighouden met écht zinvolle produktie in plaats van roofbouw.

In Porto Alegre gaat men met dit systeem ook resoluut in tegen de private sector als die zich onredelijk gedraagt. Wil een leverancier van schoolgerei absoluut de winstmarges niet verlagen om ook voor de armsten pen en papier te voorzien? Dan houdt niks de stad tegen om een alternatief circuit van kringloopcentra op te zetten of stadswinkels waar de kostprijs van die pennen 30% lager ligt. Gevolg is vraag en aanbod: het bedrijf heeft de keuze tussen de prijs verlagen of failliet gaan.

Dit zijn slechts enkele voorbeelden van hoe het wél kan gaan. Persoonlijk zie ik het tweede gedeelte als vrij onrealistisch in Vlaanderen, maar als men hier zomaar ongestraft een kieshervorming kan doorvoeren die de bekende gezichten in de kaart speelt, kan men even gemakkelijk het eerste systeem invoeren vind ik. Niet dat men dat wil: de macht werkt verslavend en wie die macht hamstert weet maar al te goed dat dit niet ‘democratisch’ is, ook al beweren ze zelf van wel.

Wie bewijst dat hij of zij ook binnen dit systeem achter deze principes staat, heeft mijn stem binnen het huidige systeem. Wie eerlijk zijn werk doet en zijn mening verdedigt zonder demagogie of popularisme heeft mijn aandacht. Als die mening dicht bij die van mij ligt mag die persoon misschien mijn stem hebben, ook al heb ik het liever zelf binnen een ander systeem. Maar ik zal nooit geloven in een democratie die is uitbesteed en waarbij een slecht bestuur van boven naar onder wordt opgedrongen aan mensen die zelf wel beter weten (bijvoorbeeld de Europese subsidies voor de boterberg, om maar iets te zeggen) maar die niks kunnen inbrengen.

In dit kader in ieder geval een dikke chapeau voor iemand als Vincent Decroly, die het toch maar probeerde om het alleen te doen, of de kleintjes als LEEF!, RESIST, LSP, Vivant en de NV-A die nu proberen om die fascistische 5% norm te overschrijden. Voor de laatsten het volgende: veel succes om de machtsblokken te doorbreken, en veel interne kracht om zelf niet te vervallen in anti-democratische spelletjes. Ik hou jullie in het oog en vergeet deze dingen nooit.

Op een andere wereld!

Beste mensen

Na twee dagen sinds het schrijven van dit artikel, heb ik drie reacties via email gekregen. Twee daarvan gingen over de bezwaarde term 'liberalisme'.

Of ik geen andere term zou willen zoeken.

Ik begrijp de kritiek. Maar dan mogen we meteen ook nieuwe termen zoeken voor neo-liberalisme, vrijhandel, anarchisme, communisme, democratie, rechts en links. Al deze termen zijn zo verzwaard dat mensen onmiddellijk beelden voor de neus zien verschijnen. Beste voorbeeld is hoe op de eerste zitting van het trainspotting-proces 40 flikken met metaaldetectoren de 25 anarchisten opwachtten. Het beeld van de allesvernietigende bommenleggers zit er nog steeds in.

Ik zou dus willen vragen aan iedereen die dit artikel leest om voorbij de beladen term te kijken en te lezen wat er staat.

Ik ga er hierna over zwijgen, maar erken aub dat de ideologie van liberalisme is gerecupereerd en verkracht door 'liberale' partijen om een simpel economisch gedachtengoed op te bouwen. Liberalisering en privatisering en alles aan de markt overlaten bijvoorbeeld. Hier ben ik voor 100% tegen. Het gaat me, zoals het bovenstaand artikel aantoonde, om die éne zin van John Stuart Mill van 1859:

'De samenleving is in staat haar eigen bevelen uit te oefenen, en zij doet dat ook. En zodra zij onrechtvaardige bevelen uitvaardigt in plaats van rechtvaardige, of wat voor bevelen dan ook over zaken waarmee zij zich niet hoort te bemoeien, oefent zij een sociale tirannie uit die veel harder is dan menige politieke onderdrukking; een tirannie die weliswaar niet steunt op zulke strenge straffen, maar die weinig ruimte laat voor ontsnapping, veel dieper doordringt in het dagelijks leven, en de ziel zelf tot slaaf maakt. Daarom is bescherming tegen de willekeur van de uitvoerende macht niet genoeg. Er is ook bescherming nodig tegen de druk van gangbare meningen en opvattingen, tegen de neiging van de maatschappij om, met andere middelen dan het strafrecht, haar eigen ideeën en gewoontes op te leggen aan mensen die daarvan afwijken.'

Via deze visie bekeken kan je met respect bijleren van andere visies. Het is als het ware een bouwsteen waarop je een hele eigen filosofie opbouwt. Laag na laag is bijgeshopt en toegevoegd, maar het beginprincipe blijft geldig.

Na dit te hebben gezegd, hoop ik dat mensen zich over de kern van het bovenstaand artikel zouden willen buigen, namelijk hoe kan je een deftig democratisch proces uitbouwen.

Dank je

Iemand geïnteresseerd in theorie? Ook al is het maar om het af te breken?????????????????????????

Teleurgestelde groetjes.

Ik zie directe democratie, of bindend referendum, als een zéér belangrijk punt op de agenda.En vrije meningsuiting hoort hier bij. Ieder heeft zijn mening, en moet vrij zijn deze te uiten. Het grootste gevaar voor een maatschappij is iemand die zijn overtuiging als de enige échte ziet, want dit zal leiden tot onderdrukking. Als voorbeeld voor directe democratie neem ik Zwitserland:in vele kantons is het bindend referendum op alle niveau's aanwezig: gevolg is dat de begroting in evenwicht is, het "bruto nationaal geluk" is er enkele procenten hoger en de laagste lonen zijn hoger dan in de andere kantons. En toevallig is het gemiddeld inkomen in deze kantons ook hoger. Het referendum heeft er ook voor gezorgd dat ze niet tot de Europese Unie zijn toegetreden,de meerderheid ziet de Unie namelijk als ondemocratisch, een waarheid als een koe. Men gaat er trouwens van uit moest dit op Europees niveau aanwezig zijn de lonen wéér zullen stijgen. Zwitserland moet nu namelijk ook rekening houden met de lonen in het buitenland...
Voor de geïnteresseerden: http://www.europeanreferendum.org wil het bindend referendum in de eventuele Europese Grondwet. Ik zie dit natuurlijk niet als "het ultieme",nee, het mag veel verregaander zijn maar ik zie meer evolutie als je op verschillende niveau's werkt.

Waarvoor dient een parlement?

Wel in de eerste plaats om de zaken die een ganse staat aangaan te regelen. De manier waarop de staten worden begrensd - de grenzen - zijn zelf een archaïsch overblijfsel uit duizenden jaren geschiedenissen en oorlogen en machtsstrijd.
Maar we gaan er dus van uit dat er zoiets is als een staat (want tenzij er op mondiaal vlak de wil zou bestaan om de staten af te schaffen zonder oorlogen en dergelijk meer, zijn we nu aangewezen op de staten).
Het parlement dient in de eerste plaats om de staat, en de machtsverhoudingen binnen die staat te handhaven. En Maarten, je maakt een juiste analyse wanneer je zegt dat het parlement niet een weergave is van de werkelijke bevolking en dat de bedrijfsleiders en onafhankelijke beroepen er oververtegenwoordigd zijn (voor de middenklasse heb je de meute leraars).

Een representatief parlement

Als we ervan uitgaan dat we de staat zoals die nu afgebakend is aanvaarden, dan moet er minstens een evenredige vertegenwoordiging moet zijn in het parlement (naar analogie met de evenredige participatie op de arbeidsmarkt). Een kamer met 150 vertegnwoordigers zou dus een weerspiegeling moeten zijn van de samenleving: zoveel procent werklozen, zoveel procent mannen, zoveel procent vrouwen, zoveel procent allochtone mannen, zoveel procent allochtone vrouwen, zoveel procent arbeiders, zoveel procent bedienden, zoveel procent kaders, zoveel procent bedrijfsleiders, zoveel procent "Vlamingen", "Walen", "Brusselaars" of "Duitstaligen", zoveel procent landbouwers, zoveel procent gesyndikeerden, zoveel procent gehandicapten, zoveel procent laaggeschoolden, zoveel procent hooggeschoolden, zoveel procent zeer hoog geschoolden, zoveel procent (functioneel) analfabeten, zoveel procent jongeren, zoveel procent uit een middengroep, zoveel procent ouderen, zoveel procent gepensioneerden, zoveel procent homoseksuelen, zoveel procent biseksuelen, zoveel procent heteroseksuelen, enz., enz. ...
Om enigszins representatief te zijn, moet het aantal kamerleden misschien wel naar omhoog...
Zo'n systeem van quota's is misschien heel verregaand, maar dit zou het meest representatieve zijn. Het parlement zou dan wel niet louter gevuld zijn met welbespraakte, welbestudeerde mensen. In het begin zal het wellicht een beetje zoeken zijn naar manieren om zoveel mogelijk het collectieve te dienen. Maar op termijn zou iedereen daar beter van kunnen worden, omdat de maatschappij er als geheel op vooruit zou kunnen gaan.
Natuurlijk moet elke vertegenwoordiger in zo'n parlement de kans krijgen om over die zaken mee te denken die hem of haar het meest interesseren...
Een tweekamersysteem mag voor mijn part blijven - maar enkel indien die tweede kamer (of het senaat) belast wordt met de controle op de uitvoerbaarheid en de uitvoering van de beslissingen van die eerste kamer.

Een utopie

Het parlement dat ik voor ogen heb, is natuurlijk een utopie. Maar sta me toe een beetje te dromen... Al die mensen die samen in het parlement zouden zitten, zouden verplicht zijn om in dialoog te treden met elkaar, om naar elkaar te luisteren. Besluitvorming zou misschien wel wat trager gaan, maar het zou wat meer doordacht zijn. Enz. Enz.
En ja, in zo'n systeem zouden er ook geen politieke partijen meer zijn of nodig zijn. (Hoewel ik ervan overtuigd ben dat de mensen toch altijd een soort "ideologie" zullen verkiezen boven andere - wat we denken, voelen, hoe solidair we zijn, enz. komt toch nog altijd voor een stuk door onze socialisatie en onze ervaring, en dat zal altijd (hopelijk) een beetje verschillen.)

Een parlement op alle niveaus

Zo'n systeem kan enkel steunen op een systeem waar de besluitvorming op een zo laag mogelijk niveau wordt genomen -- een verregaande doortrekking van de 'subsidiariteit' die op Europees niveau heerst. Het parlement zou een weerspiegeling zijn van de samenleving op het hoogste niveau. En verder zouden de gemeentes veel te zeggen hebben. De Gemeenschappen en Gewesten mogen voor mijn part worden afgeschaft, want deze zijn nooit een wezenlijke uiting geweest van wat de niet-politici voor ogen hadden. Wat belangrijk is, is dat elk kind (jongere) gratis onderwijs kan hebben. Dat elke inwoner mobiel kan zijn met openbaar vervoer. Dat elke inwoner recht heeft op kwalitatieve (en betaalbare) gezondheidszorgen. Dat elke inwoner recht heeft op deftige behuizing. Dat elke werknemer recht heeft op een humane job, met voldoende ontplooiingsmogelijkheden. Op welk niveau dat geregeld wordt, dat moet in samenspraak met de volledige bevolking gebeuren (referendum).

Ik kan nog lang doorgaan met dromen, maar ik wilde hier maar helpen om een alternatief te formuleren op het huidige systeem.

Beste Maarten,

Proficiat met jouw manifest!
In grote lijnen ben ik akkoord met jouw visie over politiek.
Maar mijn vrijheid (en die van de anderen) zijn niet beperkt door elkaar. Vrijheid neemt men en tolereert men. Ook als het machtsmisbruik of een andere ‘ingebeelde’ fout betreft. Iedereen kiest een koers en vaart volgens zijn opinie, ook als die beslist om een ander volk terug naar de Middeleeuwen te bombarderen. Waarschijnlijk zal die wel eens inzien dat hij hiermee niet zó gelukkig is en dat de hemel op Aarde toch ergens anders moet liggen.
Rechtse of linkse politiek is allebei oké. Het ene houdt het andere in evenwicht. Wat zouden wij aanvangen als men elke dag alles opnieuw moest poneren? En wat als we niet constant moesten aanpassen en vernieuwen?
En dat de leden van een coalitie door één gat schijten, dat is te vergelijken met werknemers die de hielen van hun werkgevers likken. ‘Om het smeer likt de kat den kandeleer!’
Zolang wij niet globaal afstand doen van dit onmogelijk en corrupt economisch systeem (en zijn rampzalige gevolgen) zullen de politiekers de slippendragers van de kapitalisten blijven en zelf alles in het werk stellen om hun portefeuille veilig te stellen.
Wat jouw partijloze politiek betreft: akkoord! (Hoewel ik het voorbeeld om abortustegenhangers te overtuiging erg onethisch vindt.) Het is verder een mooi voorstel om van de huidige hypocriete en corrupte politiek af te geraken.
Ook je voorstel voor participatieve democratie en het extrapoleren tot op het wereldniveau is een tof alternatief!
‘Heilige huisjes omgooien’ en ‘tegen bestaande machten ingaan’ mag dan op het eerste gezicht utopisch lijken, maar zonder verandering leefde wij nu nog in holen en kuilen lang de rivieren!
Maarten, voor mij zal je zeker nooit moeten kiezen (tijdens zulk een politieke verkiezing), want ik kies nu voor éénheid i.p.v. partijdigheid!
En of verdere verscheurdheid in splintergroepjes een oplossing kan bieden valt zeer te betwijfelen. Als wij dit land daar willen krijgen waar wij (niet alleen de middenmoot) het wensen, dan zullen wij wel aan één en hetzelfde zeel moeten trekken!

Joris Happaerts

Akkoord! Lansgrenzen zijn er in principe niet nodig. Evenmin als partijen en staten. En hebben wij überhaupt wel een regering nodig?
De vraag is: ’ Waar willen wij nu naartoe? Naar differentiatie of naar integratie. Beide zijn goed.
Willen wij ons losscheuren van Wallonië of ons integreren in de Verenigde Staten van Europa?

Veronderstel dat wij zouden kiezen om in een ideale staat te leven.
Tussen haakjes: Van zodra er een kritisch aantal mensen hiervoor kiezen zouden wij zulke staat realiseren.
In deze leefwereld doet iedereen wat zijn hart hem ingeeft. Wat men als zijn roeping ziet en wat men graag ( en dus goed) doet.
Gezien de grote verscheidenheid in goestingen en liefhebberijen, van de mensen, zal er ook een brede waaier van bezigheden zijn. Voor elke menselijke behoefte zal er wel een amateur zijn.

Iedereen doet dat wat met zijn levensdoel overeen komt.
In deze leefwereld is er geen regering. Wel wordt er beroep gedaan op wijzen: mensen met een brede ervaring; een hoge intelligentie; of universele inzichten.
Er is ook geen repressie en geen beloning boven op de arbeidsvreugde. Het plezier om iemand iets te geven of te gunnen, wat de andere graag heeft, is de grootste beloning.
Mocht iemand iets gepresteerd hebben wat blijkbaar niet zo prettig aanvoelt dan men dit graag herpakken met deugddoende acties.