arch/ive/ief (2000 - 2005)

Bij de VRT blijven de beelden van gewonde of gedode Irakezen meestal beperkt tot een tiental seconden per journaal, uitzonderlijk eens 30 seconden of langer.

* Consequent is de VRT wel ...

Het begon zo al bij de start van de oorlog. In het VRT-ochtendjournaal van 21/03 antwoordde Peter Verlinden op een vraag naar de Iraakse burgerslachtoffers: "de Vlaamse dokters hebben ons minder dan een uur geleden gemeld dat er veel gewonden zouden zijn, maar ze zijn zelf nog niet in de ziekenhuizen geraakt. We krijgen geregeld beelden binnen van ziekenhuizen maar dat is heel onduidelijk van wanneer die dateren.Vandaar dat we daar tot nu toe geen gebruik van gemaakt hebben."

We stelden aan Verlinden kritische vragen bij die opmerkelijke verklaring waarop hij die in een email beantwoordde (zie DIOGENE(S) 45). Maar er veranderde niets. De VRT bleef de Vlaming het lijden van de Irakezen onthouden. Soms gebeurde dat erg duidelijk, zoals die keer toen de Vlaamse dokter Geert Van Moorter vanuit Bagdad, op een aangrijpende manier in het VRT-middagjournaal de gruwel in de Iraakse hospitalen uiteenzette. Voor het veel belangrijkere VRT-avondjournaal werd zijn uitleg drastisch ingekort.

* 9 seconden ...

Na op 2 april opgemerkt te hebben dat de VRT in het TV1-journaal die avond slechts 9 seconden (drie beelden) van Iraakse gewonde burgers toonde, bekeken we dit weekend een aantal opnames van oude en nieuwe journaals opnieuw. Ziehier de vaststelling:

- TV1-avondjournaal 27 maart: 20 seconden van gewonde Iraakse burgers, een 6-tal beelden;
- TV1-avondjournaal 28 maart: 15 seconden: 4 beelden gefilmd door Rudi Vranckx in een ziekenhuis in het Zuiden van Irak; geen beelden die avond van slachtoffers in Bagdad en dat net na de inslag van een kruisraket er met 51 doden en een onbekend aantal gewonden ...
- TV1-avondjournaal 2 april: de al vermelde 9 seconden; drie afstandelijke beelden;
- TV1-avondjournaal 5 april: 26 seconden beelden van gewonde Iraakse burgers; verdeeld over 5 'shots', waarvan 2 'long shots' (veraf opnamen) van eerst een man die een hospitaal inrent met een kind in de armen, en op het eind van een man die een ziekenhuis buitengereden wordt.
- TV1-avondjournaal 6 april: 3 beelden van bugerslachtoffers in een ziekenhuis (waarvan twee van zwaar gewonde kinderen); duur: 9 seconden;
- TV1-middagjournaal 7 april: 3 shots van een 10-tal seconden.

* "Toestand ziekenhuizen dramatisch" maar beeldmateriaal blijft beperkt

Het TV1-avondjournaal van 7 april opende met de titel "Ziekenhuizen overvol" als tweede hoofdpunt in de inleiding. Na 3,5 minuten over de krijgsverrichtingen en nadien beelden van een markt en pro- Saddam demonstrerende politie-agenten, volgden 18 seconden beelden van drie mannen wiens woonwijk gebombardeerd was.

In de studiHet Canvas-journaal nam op 7 april het 60 seconden durende TV1-'item' over het Iraakse ziekenhuis over, maar plaatste het helemaal achteraan de Irak-berichtgeving. Later in dat Canvas- journaal volgde een stukje over één of andere Belgische prins die gaat trouwen. De huwelijkslijst van deze kwibus kreeg van de hoogst ernstige VRT-redactie 1,5 minuut aandacht. Als ge dan geen ongelukken zoudt doen ...o meldde Martine Tanghe dat het niet duidelijk is hoeveel Irakezen het slachtoffer van de gevechten werden, maar "volgens het Rode Kruis is de toestand in de ziekenhuizen dramatisch". Na beelden van een Rode Kruis-wagen die een ziekenhuis bezocht, volgden 1 minuut beelden van Iraakse slachtoffers: zo'n 35 seconden gewonde mensen op ziekenhuisbedden en 25 seconden voor een vrouw die vertelde wat haar en haar dochter overkwam tijdens een bombardement.

Verderop in het journaal zat een item over "Chemische Ali", één van de meest gevreesde medewerkers van Saddam. Ali blijkt dood te zijn. Aan dat nieuws besteedden de TV1- middag- en avondjournaals van 7 april een 'carrière-overzicht' met 30 seconden gruwelbeelden van de vergassing van de Koerden in Halabja en Ali die gevangenen aan het schoppen was. Dertig seconden voor zulke archiefbeelden; als het om het discrediteren van het Saddam-regime gaat, mogen de beelden oud én al eens wat gruwelijker zijn.

Tot zover de Iraakse burgerslachtoffers. Iraakse soldaten die volgens de Amerikanen bij bosjes sneuvel(d)en, kregen we nog minder te zien.

* RTBF toont ook Palestijnse slachtoffers, Canvas zevert over prinselijke 'uitzet''

De RTBF besteedde op maandag 7 april in zijn half acht journaal, in afzondelijke items zo'n 25 seconden aan beelden van eerst een gewonde of dode Irakees die werd weggedragen en even later gewonden in een ziekenhuis. Die laatste beelden werden gemonteerd samen met een interview tot een 'item' van 1,5 minuut over de ziekenhuizen in Bagdad.

Anders dan TV1(en Canvas) had de RTBF ook een item over het protest in de wereld tegen de oorlog. Het ging om duizenden betogende Palestijnen. Ondertussen ging - zoals de RTBF ook liet zien - de afbraak van Palestijnse huizen door Israëlische troepen op maandaag 7/4 'gewoon' verder ...

Het Canvas-journaal van acht uur, bracht het 60 seconden durende 'item' over het Iraakse ziekenhuis helemaal achteraan de Irak-berichtgeving ... Later in het journaal volgde een stukje over één of andere Belgische prins die gaat trouwen. De huwelijkslijst van deze kwibus kreeg van de hoogst ernstige VRT- redactie 1,5 minuut aandacht. Als ge dan geen ongelukken zoudt begaan ...

* VTM gaf één keer het voorbeeld

Dat de VRT nu niet komt verklaren dat er binnen de ruimte van 10 tot 25 minuten oorlogsnieuws, niet meer 'tijd' voor de slachtoffers was. Denk aan al de militaire deskundigen in de studio (krijgsprofessor Luc De Vos wist in het TV1-avondjournaal van 7/04 meer dan 3 minuten aan de praat te blijven), de minutenlange correspondenties zonder beeld met Arnold Karstens in Bagdad ... In al die tijd had men veel beeldmateriaal van het burgerleed kunnen tonen, temeer omdat de technisch militaire uitleg in de studio, toch vaak maar op giswerk neerkwam.

Dat de VRT ook niet afkomt met het argument dat onlangs tijdens een debat op CNN gebruikt werd: dat men de kijker niet wil 'chockeren' met gruwelijke beelden. Van de gevangenis-opstand in Honduras toonde de VRT beelden die veel gruwelijker waren dan wat we tot nu toe doorgaans uit Irak te zien kregen. Maar ja, in Honduras waren het maar straatcriminelen die elkaar hadden afgeslacht.

Tot onze verbazing ontdekten we bij het visioneren van de opgenomen journaals dat net de commerciële zender VTM in zijn middag- en avondjournaals van 29 maart van al de journaals die we herbekeken, het langst én het duidelijkst het leed van de Iraakse burgergewonden in beeld bracht. Vooreerst was er de commentaar van de Belgische dokter Geert Van Moorter die het "onbeschrijfelijk gruwelijk" noemde wat hij er in de hospitalen - met dokters die werkten onder schok - te zien kreeg. VTM toonde daarbij gedurende 1,5 minuut zo'n 25-tal (!) beelden van gewonde kinderen, vrouwen en mannen. De oorlogsgruwel kreeg een gezicht.

Op maandag 7 april besteedde VTM in zijn avondjournaal dan weer 0,0 seconden aan slachtofferbeelden. Wel aandacht voor de paleizen van Saddam en voor de Zuid-Amerikanen die voor de V.S. vechten (de greencard-soldaten; de V.S. apen het Oude Rome - met zijn Germaanse troepen - echt in alles na). En in het verslagje van Peter Arnett (ondertiteld: "Dag 19 van 'Operatie Vrij Irak') meldde die wel dat er ook burgers gedood werden. Maar beelden: zero.

* VRT kan zich opmaken voor volgende VS -agressie; tegen Iran ?

De beelden van het Iraakse burgerleed zijn er. Zie ook de niet al te talrijke foto's in de kranten en tijdschriften. Dat de VRT aan zo'n beelden niet meer tijd besteedt, dat is op het randje van het misdadige af. Want met die beelden zou bijvoorbeeld de druk op de Belgische politici om te stoppen met het doorlaten van Amerikaanse wapens, veel groter worden. Wellicht juist daarom worden de slachtofferbeelden zo beperkt gehouden. Alsook om de sterke anti-Amerikaanse gevoelens van de Belgische bevolking niet nog groter te laten worden; iets waar het bedrijfsleven beducht voor is.

Slotsom: de echte oorlog, de miserie van de gedode en gewonde Irakezen, neen, die krijgen we nauwelijks te zien. En zo maken de omroepen de volgende slachting mee mogelijk. Want wat vernamen we op maandagavond ook nog even in Terzake ? Volgens professor Coolsaet wordt er in de V.S. al druk over 'het volgende land' gespeculeerd: na Afghanistan en Irak, zou Iran aan de beurt komen. Vraag is alleen of Bush & Co denken dat ze die 'klus' nog voor de presidentsverkiezingen van 2004 geklaard krijgen ...

DIOGENE(S) 47