arch/ive/ief (2000 - 2005)

* Krijgshaftige covers: "VS stormen af op Bagdad"

Na de omroepen op woensdagavond hadden op donderdagochtend de kranten het 'nieuws' van de snelle Amerikaanse opmaak ook. "Rapide avancée vers Bagdad" coverde La Libre Belgique bovenaan een grote foto van twee Amerikaanse soldaten met een 'supergeweer' in de aanslag. "Bagdad est à portée de tir des forces américaines" titelde Le Soir, met daarboven een al even krijgshaftige Amerikaanse foto: een tank die door de woestijn raast en een wolk stof achter zich laat. "VS stormen af op Bagdad" verwoordde De Morgen de euforie in het Amerikaanse kamp; als illustratie had de krant een kleurrijk kaartje met troepenaanduidingen op zijn cover. De Standaard voegde een dreigend element toe aan de opmars: "Amerikanen binnen rode gordel rond Bagdad". U weet wel, "de lijn waarvan de Amerikaanse legerleiding heeft gewaarschuwd dat de Irakezen ze met chemische wapens zouden verdedigen", aldus DS. Dat die chemische wapens voor de Irakezen eigenlijk niet zo bruikbaar zijn, dat ze er misschien zelf nog het meest last van zouden hebben, zoals de militaire professor Luc De Vos op woensdagavond op Canvas stelde, dat vergeten de media er meestal bij te vertellen. Het Amerikaanse horroverhaal wordt telkens kritiekloos overgenomen. En dan de cover-illustratie van DS nog vermelden. Een van angst huilend Iraaks jongetje, een gewond Iraaks meisje ? Ga weg. Niet sentimenteel doen. Wel: een groep Amerikaanse tanks na de verovering van een brug over de Tigris.

1) La Libre Belgique: "l'horreur" (nu ook met clusterbom !) krijgt heel even een gezicht

La Libre wijdde zijn pagina's 2 tot en met 7 en het edito op pagina 18 aan de oorlog. Op pagina 2 kregen we "Spéculations sur Saddam" en onderaan een kort verslagje van de bevrijding van een vrouwelijke Amerikaanse soldaat. Op drie werd de "Rapide progression vers Bagdad" (met kaart) beschreven.

Op vier volgde: "L'horreur après les bombardements". Een artikel van Christophe Ayd, "correspondance particulière à Bagdad". Hier ook de eerste foto van een gewonde man in een hospitaal, met naast hem op de gang een aantal vrouwen. Ayd schreef over het Hilla-ziekenhuis dat de slachtoffers van bombardementen opvangt. Hij vermeldde ook dat het Internationale Rode Kruis spreekt van tientallen burgerdoden in de regio ("de 'dizaines' des morts civiles dans la région"). Onderaan het artikel bleek het om een overname te gaan uit de Franse krant Libération.

* Amerikanen beschoten Al Jazeera-kantoren in Basra

Op pagina vijf nog meer kritisch nieuws. Onderaan en in een tekening wordt toelichting gegeven bij de clusterbommen die de VS nu gebruiken: "Bombes à fragmentation, armes de la honte". Maar "Bagad garde le moral" stelt de titel boven een stuk waarin fotograaf Bruno Stevens getuigt over de toestand in de stad, waar de Amerikaanse bombardementen een enorme psychologische druk op uitoefenen.

Bovenaan pagina 5 vernemen we dat Al Jazeera kwaad is op de V.S. omdat het hotel Sheraton in Basra, waar de kantoren van Al Jazeera (het enige internationale medium nog in de stad) zich bevinden, vier maal door Amerikaans artilleriegeschut geraakt werden. Al Jazeera had nochtans al eerder aan de V.S. gevraagd de veiligheid van zijn reporters in Irak niet in gevaar te brengen. "En vain".

Op 6 informeert La Libre over de houding van de Belgische regering inzake de oorlog: "La drôle de guerre de la coalition belge" en over de komst van Colin Powell naar Brussel.

Op 7 volgt nog een 'gruwelfoto': "een kindje op een operatietafel, een wazig beeld overgenomen van Al Jazeera. Daarboven de titel: "La guerre des images bat son plein". Laurent Raphaël schrijft dat "les chaînes américains et arabes relayent la propagande de leurs 'camps' respectifs" en het resultaat is "une profusion d'images qui ne sert pas forcément à la vérité". Onderaan pagina 7 geeft Antoine Basbous zijn mening over de drie Arabische nieuwszenders ("en continu") die over de oorlog berichten: Abu Dhabi TV, Al Arabiya en Al Jazeera. Basbous "juge partiale la couverture du conflit par les télés arabes."

Totdaar de berichtgeving. Op de opiniepagina maakt Antony Todorov (professeur de sciences politique à Sofia) wel nog deze interessante opmerking: "S'opposer à la position officielle des Etats-Unis, c'est s'attirer le reproche d'être l'expression d'un néo-communisme nostalgique." De vier lezersbrieven die LLB afdrukt gaan alle vier over Irak en de Amerikanen.

Op pagina 46 volgt een promotie voor "La Libre Match" met een foto van een Amerikaans soldaat met een in het aangezicht gewond Iraaks meisje op de arm. De Amerikanen finaal weer als de redders ...

2. De Standaard: "achter de Amerikaanse frontlinie"

De Standaard wijdde de bovenste helft van zijn cover aan het nieuws van de oprukkende Amerikanen maar binnenin volgen slechts twee pagina's informatie én een pagina met foto's, betiteld "Achter de frontlijn". Copyright van de foto's: ap, epa en reuters. U kunt het dus al raden: het is achter de Amerikaanse frontlijn. Geen gruwelfoto's van in stukken gebombardeerde Irakezen, wel een Amerikaan die zijn voeten verzorgt, eentje die zich scheert en meer van dat.

* "Koortsachtige zoektocht naar 'smoking gun'"

Bovenaan pagina 9 brengt DS een groot artikel getiteld "Saddam doet Irakezen oorlog aan." Dat is de visie van de in Frankrijk wonende Iraaks-Koerdische activiste Bakhtiar Amin. Interviewster van dienst is Mia Doornaert. In een tussentitel wordt er gevraagd: "Waarom een tribunaal voor Milosevic en niet voor Saddam ?" Over een tribunaal voor Bush junior, geen sprake.

Nochtans zijn de Amerikanen Irak binnengevallen op basis van een beschuldiging die ze zelf nog altijd niet kunnen hard maken. Zo blijkt ook in De Standaard. "Koortsachtige zoektocht naar 'smoking gun'" staat er onderaan pagina 9 boven een artikel van 'ivd'. "De tien 'heetste tips' over de sites waar Saddam Hoessein massavernietingswapens zou verbergen, zijn doodgelopen" begint het artikel. "Ook op 90 andere plaatsen was niets te vinden. Op militaire briefings komt op vragen hierover een almaar stekeliger antwoord."

Nochtans - denken we er bij - moet het voor de V.S. een koud kunstje zijn om zelf wat 'massavernietings wapens' te gaan verstoppen en dan te vinden. Dat is een truuk die zowat alle politiediensten ter wereld onder de knie hebben. De Yankees niet ? Aan een voorraadje van die wapens, ontbreekt het hen ook niet.

* Israëlische "Wijsheid van Jenin, om Bagdad te veroveren"

Nog lastig nieuws voor de V.S. betreft het ook op p. 9 vermelde verdwijnen van een Frans-Belgische cameraman, die samen met anderen blijkbaar door Amerikaanse troepen beschoten werd.

Op pagina 10 brengt DS zijn kaartjes van Irak, een heel kort verslag van de soldate die door de mariniers bevrijdt werd en een stukje getiteld "Wijsheid van Jenin, om Bagdad te veroveren". Wijsheid van Jenin ? Het artikel van 'fvdp' stelt dat de slag om Bagdad nog maanden kan duren en dat de Israëli de V.S. de raad geven om de stad langzaam te veroveren en "eens de stad veroverd, er zich zo snel mogelijk uit terug te trekken" ...

Dieper in De Standaard (p 21) krijgen we nog twee berichten over de negatieve impact van de oorlog op de economie maar op de twee opinie-pagina's is er van opinie-artikels of lezersbrieven over Irak geen spoor meer.

3) Le Soir: niet alleen in Irak dreigt de dood ...

Een kritisch opiniestuk over de V.S. krijgen we wel van Le Soir: "Les USA développent un discours décodé comme anti-arabe" stelt de Palestijnse vertegenwoordiger Ilan Halévy die in een interview afgenomen door Baudouin Loos de politiek van Bush tegenover het Midden-Oosten bekritiseert. Onder dit artikel volgen twee lezersbrieven met betrekking tot de oorlog en de rol van Europa ook.

Inzake berichtgeving brengt Le Soir op 3 april artikels van zijn 'envoyés spécials' in Zuid-Irak (Philippe Deprez, nabij Nadjaf) waar de Amerikanen aan een "nettoyage" bezig zijn (geïllusteerd met een foto van een Amerikaan die een Irakees met zijn hoofd op de grond geduwd houdt) en Koerdistan (Eric Biegala) waar "Les Kurdes profitent du repli irakien". Pagina 8 schetst het oprukken van de Amerikanen op dag 14 (2 april) van de oorlog. Hier ook eindelijk eens een foto (van in de verte, een foto van het persbureau AP) van één van de duizenden Irakese soldaten die door de Amerikanen gedood werden. Kort wordt de redding van de Amerikaanse soldate ("la soldate Jessica") beschreven en de ervaring die de Britten aan ordehandhaving opdeden in Noord-Ierland en die ze nu in Zuid-Irak benutten. Naast nog een stukje over "les moyens et les buts de la stratégie irakienne" meldt LS dat volgens een opiniepeiling "25 % des Français pour l'Irak" zijn. 34 % is eerder voor Amerikanen en Britten. 78 % keurt de oorlog ("l'intervention de la coalition") af.

Op pagina 9 vernemen we dat "de 15" (Europa) alleen nog over de toekomst praten en dat ze dat vandaag kunnen doen met Colin Powell die naar Brussel komt. De 15 willen de V.N. weer in "het spel" ("le jeu") betrekken. In een tweede artikel waarschuwt LS-correspondente in New York, Nathalie Mttheiem voor dit: "Libertés civiles US en grand danger". "Une fois de plus, la loi contenu dans le 'Patriot Act II' allonge la liste des crimes passibles de peine de mort" !

Onderaan vernemen we tot slot iets over "l'arsenal pacifiste: ni McDo, ni Texaco, ni Marlboro". Waarna Le Soir nog een kadertje geeft met info over "Info ou intox ?" (enkele twijfelachtige berichten gewikt en gewogen, zoals bv. de Iraakse stelling dat de V.S. "moskeën schendt").

4) Met De Morgen van 's ochtends vroeg gedemotiveerd

De zelfverklaarde "progressiefste krant van Vlaanderen" (dixit Yves Desmet) pakte dus op zijn cover uit met de titel "VS stormen af op Bagdad" en daaronder een mooie kleurenkaart van het troepen- 'schaakspel'.

In het edito had Maarten Rabbaey het over de "heldhaftige redding" van 'private Jessica Lynch'. "Als de V.S. oorlog voeren, is Hollywood nooit veraf" schreef Rabbaey die zich echter ook zorgen maakte over ander mensen. Vandaar zijn titel: "Nu nog vijf miljoen burgers van Bagdad redden". "Het is te hopen dat de VS nu Bagdad zullen 'bevrijden' met evenveel efficiëntie als tentoongespreid tijdens Jessica's evacuatie." Wie nog twijfelde over welke kant De Morgen in het conflict kiest, weet het nu wel.

Dat je editorialen in De Morgen niet serieus moet nemen, bleek dan weer op pagina 3 die grotendeels gewijd was aan "Saving Private Ryan". Tja, zoiets kan De Morgen niet laten liggen. En dus krijgen we boven het verhaal ook nog eens drie grote kleurenfoto's. Want de 'story' van een vrouwelijke Amerikaanse soldaat die gered wordt, daar pak je als krant die het publiek wil bespelen, mee uit. VTM deed het woensdagavond al voor.

Voor de echte oorlogsinfo was het doorbladeren naar pagina 9. En ook hier een grote nietszeggende Amerikaanse foto met een artikel van Frank Schlömer over de goede raad van de Israëli's aan de Amerikanen: "Vergeet de helicopters even, stuur eerst de bulldozers". Tussendoor vernemen we in een kadertje nog hoe de V.S. Syrië afdreigen.

Iets meer info is er te vinden op pagina 10 met volgende artikels: "Minicoalitie gooit omstreden clusterbommen", "Folterkamer gevonden" (van de Baath-partij), "Saddams bunker bijna onverwoestbaar", "Anti-Britse slogans op oorlogsgraven" (in Frankrijk) en "Partij van Aznar scheurt door steun aan oorlog" (honderden leden en tientallen verkozenen van de Spaanse regeringspartij Partido Popular, stapten op). Tussen de artikels een foto van een Iraakse krijgsgevangene met 'uit veiligheidsoverwegingen' een zak over het hoofd, terwijl hij een jongetje troost).

En dat was het dan in De Morgen, amper twee pagina's echte berichtgeving (de show rond Jessica niet meegeteld). Op de opiniepagina volgt er wel nog een lezersbrief die het standpunt van de CD&V inzake de oorlog bekritiseert ("overal in Europa trekken de christendemocraten en conservatieven veeleer de kaart van Amerika") en na de sportpagina's, op de financiële bladzijden is er een fotootje van een boycotactie aan een benzinestation. De laatste regel van het foto-onderschrift luidt zo: "In eigen land keurde de ondernemersorganisatie Unizo" (moet dat niet zijn: "middenstandsorganisatie" ?)"de actie af, omdat zij weinig uithaalt tegen de multinational, maar in de eerste plaats de zelfstandige uitbaters treft." Voilà, de De Morgen-lezer is weer "geïnformeerd" én gedemotiveerd. Knap werk van de jongens en meiskes van De Persgroep, afdeling De Morgen.

Toekomstige geschiedenisstudenten zullen de kranten analyseren t.a.v. de feiten zoals ze achteraf gekend zullen zijn. Op unifs werden al in 2000 voorbeelden aangehaald uit de Morgen en hun reactionnair-racistische standpunten m.b.t. de "Oklahoma-bombing" dat volgens "desmet" enkel de daad van moslim-fundamentalisten kon zijn, dit voorzien van ee cartoon waar een zoon getooid met Arafat-sjalleken (keffieh) die zijn vader de bom-auto vroeg voor die avond. Ondertussen weten we dat de Oklahoma bombing de daad was van US-extreem rechts, enige rechtzetting? , neen daar is de Morgen (en de meeste media in het algemeen) te arrogant voor.
Laten we ondertussen, op de volgende betoging een krant van de Morgen verbranden

wie brengt er oude DM-kranten mee naar de anti-oorlogsbijeenkomst in Gent vanavond (19u, Zuid)?
Ik weiger al lang om er nog een cent aan uit te geven, dus ik heb er ook geen liggen. Ik vind die idee van krantenverbranding niet slecht! een signaal?!

"Wie nog twijfelde over welke kant De Morgen in het conflict kiest, weet het nu wel"

Is dit om te lachen? Of heeft jpe een andere editie van DM gelezen dan ik?
Vooral de aanval op Maarten Rabaey is het toppunt van intellectuele oneerlijkheid. In een licht ironiserende stijl bekritiseert Rabaey net het holywoodgehalte en de perverse VS-propagandadoeleinden van operatie 'saving private jessica'! Ik lees hier net het tegenovergestelde dan wat jpe er in ziet.
Wat is er verkeerd met grafieken en kaartjes? En wat is dat voor een geëmmer over die foto's? Effe willekeurig in de papiermand gedoken: Maandag opende DM met een foto van een halve pagina, met daarop de evacuatie van een gewond kindje. Onderschrift: "de zwaarste gevechten (..) moeten nog komen, maar aan menselijk leed is ook nu geen tekort. (..)" Donderdag 27 maart, p. 9: bloederige foto van een slachtoffer op de gebombardeerde markt in Bagdad.
Toegegeven, De Morgen is Solidair niet, en gelukkig maar. Want dat zou betekenen dat Vlaanderens enige linkse krant een propagandavodje zou zijn dat, niet gehinderd door enige nuance, objectiviteit of een autoritair communisme nastreeft. Niet echt mijn idee van degelijke berichtgeving.
Natuurlijk, om een editoriaal te kunnen schrijven én lezen, interpreteren en appreciëren, heb je een minimum dosis aan intelligentie nodig. Dat is niet iedereen gegeven. Sommigen uitten zich gemakkelijker door iets in de fik te steken...

Linkse groeten,
Bartmans

Ik vond de oorlogsartikels van vandaag in de morgen wél interessant.
Sorry hoor, maar elke dag een spectaculair fotootje van een gewond irakeesje is evenzeer manipulatie dan wat nu gedaan werd. Een krant moet informatie brengen, geen manipulatie.
Dat de troepen Bagdad naderen is informatie. Geen opinie.

Het artikel over de bulldozer-strategie was heel sterk, en bekritiseerde deze techniek sterk. Wie het artikel wél leest, zal zien dat er duidelijke verwijzingen naar burgerslachtoffers instaan.

BM, ik had wel degelijk de licht ironiserende stijl van Rabaey begrepen. Maar je snapt mijn kritiek niet: het straffe van de zaak zit er hem in dat De Morgen dan verdorie zelf even verder op Hollywood-achtige wijze dat verhaal van die Jessica brengt. Terwijl ander kranten dat niet doen, die wijden daar geen drie kleurfoto's en lang artikel aan.

Begrepen nu ??

En voor de rest, ach, als je DM nog "Vlaanderens enige linkse krant" noemt, dan vrees ik dat je nog lang DM zult lezen. Check eens wie die krant in handen heeft ? Je zult er zelf wat linkser van worden, hoop ik.

@ els :
krantenverbranding ??? je herinnert je hopelijk nog wie in de vorige eeuw het concept boekenverbranding in de praktijk gebracht heeft... een tip: initialen A.H.

Kben zo een geschiedenisstudent die zijn thesis doet over de vorige Golfoorlog. Kwil erbij opmerken dat ik dat onderzoek niet op basis van kranten voer. De eerste taak is checken hoe alles in zijn werk is gegaan, d.m.v. literatuur e.d., mn tweede taak is kijken hoe de kranten deze berichten brengen. Dus kijken bij wiens discours (VS, VN, EG, België, vredesbeweging,...) ze (ik onderzoek DS, DM en HLN)het dichtst aanleunen, indien ze dit al doen.
Hiermee wil ik enkel duidelijk maken dat niet sowieso aangenomen mag worden dat alle onderzoeken gebeuren op basis van gegevens die door de media verstrekt worden. Tot grote verbazing gebeurd dit wel in de pol en soc afdeling communicartie, maar zeker niet in de geschiedenis, waar de subjectieve en controversiële rol van de media een bekende factor is waar rekening mee moet gehouden worden.

Bij deze zou ik ook graag jullie hulp willen inroepen. Is er op deze site, of zijn er werken verschenen die handelen over de Vlaamse berichtgeving ten tijde van de Golfoorlog 1991? Alsook over de internationale media, Let me Know, merci!!!!!