arch/ive/ief (2000 - 2005)

1) VRT: pauze in de grondoorlog "van misschien wel weken"

Twaalf minuten Irak-nieuws dus in het VRT-avondjournaal en dat betrof dan nog grotendeels een herkauwen van het middagjournaal (zie watch 27). Vandaar de volgende korte weergave, waarna we uitgebreider het RTBF-nieuws brengen, met daarin heel wat nieuw 'nieuws'.

Als eerste punt in het VRT-journaal was er de bevestiging van het feit dat de Amerikanen nu toch ook een pauze in de grondoorlog moeten erkennen. "Een pauze van misschien wel weken" ! In de V.S. ligt defensieminister Rumsfeld daar zwaar voor onder vuur. Maar voor de camera's hield hij vol dat alles volgens plan verloopt ... Wat moet de gewone Amerikaan die tot voor kort kreeg voorgespiegeld dat het een snelle oorlog zou worden, daar nu van denken ?

Vervolgens kregen we een verslag uit Umm Qasr waar we beelden van plunderingen van zagen. Amerikanen en Britten zijn duidelijk vergeten te zorgen voor een nieuwe politiedienst.

Op de tiende minuut volgden kort wat beelden van het protest in de V.S. en op Cyprus waar het uit de hand liep. Ook van de 150.000 die vandaag betoogden in Rabat (Marokko). Waarom de VRT het protest op het eilandje Cyprus toonde en niet het veel omvangrijker protest in Pakistan (zie bij RTBF): Tony Mary mag het weten.

Na de 12 miinuten over Irak volgde de zelfmoordaanslag op zondag in Israël, een aanslag op "Landsdag", de dag dat de Palestijnen het verlies van hun land herdenken. Vervolgens kwam het binnenlands nieuws aan bod met eerst de liberalen die fel tegen de groenen uitvielen.

2) RTBF: kritiek op Amerikaanse leiding en oog voor Al Jazeera

De RTBF had vier hoofdpunten: "civils dans la guerre", "l'homme controversée" (Rumsfeld), "Le virus s'etend" (de longziekte in Azië) en de politieke barometer van La Libre. Maar beginnen deed het journaal met de zelfmoordaanslag in Israël, op de 'dag van het land'. Er vielen wel geen doden, alleen gewonden. Maar toch: terrorisme tegen Israël is nog altijd goed voor de '1' van veel Westerse journaals.

Daarna kwam dag 11 van de oorlog tegen Irak aan bod. Het eerste 'item' ging over vluchtelingen uit Basra (waarvan we later op de avond op BBC World hoorden, dat de mensen ook terugkeren naar de stad, nadat ze zich buiten bevoorraad hebben, wat het allemaal heel ingewikkeld maakt). De RTBF toonde beelden van stukgeschoten huizen.

Daarna maakte Fabienne Vande Meerscche de balans op van de oorlog tot nu toe. Die verliep eerst snel, maar viel dan stil door gebrek aan bevoorrading en het onverwachte verzet. De bombardementen gaan wel door op Bagdad en andere steden.

* De drie soorten verhaaltjes op de Amerikaanse persbriefings

William Heinzer, RTBF-correspondent in Doha (waar het Amerikaans hoofdkwartier is), gaf dan zijn visie op hoe de Amerikanen op hun persbriefings altijd dezelfde verhaaltjes vertellen:

1) Het is niet het gewone leger waar we tegen vechten, maar paramilitaire bendes die de burgers niet respecteren. Dat toont de vreselijke aard van het regime.

2) Wij respecteren de burgers ... (ook al bombarderen we hun steden).

3) De toekomst is stralend en zodra de bevolking zeker is van de val van Saddam, zal ze zich in de armen van de bevrijders gooien.

Uit het woordgebruik valt op te maken dat Heinzer er niet veel van gelooft. Hij meldde ook hoe een Amerikaans journalist vorige week al op een persbriefing die briefing nutteloos noemde waarna een applaus van de andere journalisten volgde. Zoiets krijgen we natuurlijk niet te zien op tv.

Daarna gaf de RTBF beelden van aanrukkende Amerikaanse versterkingen en vermelde men luchtaanvallen op drie steden: Nassaryiah, Bagdad en Kalak (waar de bombardementen slechts van ver gefilmd werden). Zondaavond viel er opnieuw een bom op een residentiële wijk van Bagdad.

Van France 3 kregen we een reportage over Koerdische Peshmerga's. Gemeld werd dat Amerikanen en Koerden in het noorden samen vochten tegen een islamitische groep die er een eigen territorium heeft/had; met op zijn minst 130 doden tot gevolg.

* Al Jazeera en zijn website

Daarna werd nogal wat aandacht besteed aan drie sterk in de hand gehouden vredesbetogingen in Peking, één van pacifisten, één van studenten en toeristen en een derde elders nog. Ook in Pakistan werd betoogd, met 300.000 betogers in Peshawar. In Rabat (Marokko) betoogden 150.000 mensen. Van Cyprus hier geen sprake.

Over naar Rumsfeld dan. In een New Yorks weekblad dat morgen verschijnt wordt Rumsfeld zwaar bekritiseerd. Maar de defensieminister praat er zich voor de camera's uit door het krijgsplan een uitstekend plan te noemen, waarvoor hij graag het auteurschap zou claimen, "maar het is een collectief plan vooral uitgewerkt door generaal Franks." Zo kaatst Donald de bal terug naar de militairen.

Tot slot besteedde RTBF aandacht aan Al Jazeera en zijn Engelstalige website. We kregen o.a. korte interviews met twee medewerkers van de zender die verklaren dat de site van Al Jazeera de eerste is in de Arabische wereld en één van de belangrijkste in de wereld. "Een succes ook in het westen", mede omdat men hier de eigen media niet meer vertrouwt. Wat niet inhoudt dat Al Jazeera neutraal zou zijn, want het is wel een Arabische zender. Piraten kraakten de voorbije week de site en de Amerikaanse provider zegde plots zijn contract op.

24 minuten ver zijn we dan als de RTBF overgaat naar de mysterieuze longziekte in vooral Azië die al 58 doden maakte. WAT ALS DIT IRAK BEREIKT ?, vroeg ik me meteen af; waar de bevolking door embargo en oorlog verzwakt is ...

Even verder signaleerde de RTBF de verkiezingsaffiche van het NV-A: "Elke dag betalen voor Wallonië". Een affiche die o.a. ook in Trends gepubliceerd wordt. In een fragment uit een RTBF-debatprogramma waarschuwde Laurette Onckelinckx ervoor dat er buiten NV-A nog zo'n mensen zijn die zo denken. Ze had het over VLD-'er Karel De Gucht wiens discours ze "anti Waals en anti-Brussels" noemde.

3) Britten gebruikten in 1920 gifgas tegen Iraakse opstandelingen

Op zondagavond ook naar een discussieprogramma op één van de Nederlandse zenders gekeken en daar wel wat opgestoken over de geschiedenis van Irak. Ik vat het even samen.

Irak werd gevormd door het samenvoegen door de Britten van drie provincies uit het na W.O.I ineengestuikte Ottomaanse Rijk. Het volk in dat gebied komt daar tegen in opstand en de Britten moeten in 1920 gifgas gebruiken (!!!) en de eerste terreurbombardementen tegen de bevolking uitvoeren, om de opstand er onder te krijgen. Ze installeren dan een koning maar het zijn de Britten die aan de touwtjes trekken. Dat leidt tot een serie opstanden tegen de Britten en tot grote betogingen en stakingen in o.a. 1953 (toen was er al sprake van 'de eerste intifada'). Tussen 1920 en 1958 kende het land niet minder dan 75 regeringswisselingen. Het aan de macht komen van de Baathpartij leidde tot meer stabiliteit én ... tot de dictatuur van Saddam Hoessein. Met de steun van het Westen zolang hij de belangen van dat Westen diende (met bv. de oorlog tegen Iran).

Deze korte historische terugblik op het ontstaan van Irak, leert in ieder geval waarom veel Iraki nu nog de Britten en in hun zog de Amerikanen (die de volksopstand van 1991 verraad hebben) niet vertrouwen.

4) Panorama: Saddam als ideale duivel ter motivatie van engel-mariniers in de Golf

De Panorama-uitzending van zondag ging over "de achterkant van operatie Desert Storm", de eerste Golfoorlog.

Het beeld van het Amerikaans buitenlands beleid dat daaruit naar voor kwam was dat de V.S. na de inval van Saddam in Koeweit - dat n.b. vroeger een onderdeel was van Irak en de inval kwam er maar nadat de Amerikaanse ambassadrice in Bagdad Saddam een soort 'groen licht' ("regel dat onder Arabieren") gegeven had - dat de V.S. dus alles in het werk stelden om een vreedzame oplossing te kelderen. Saddam wou onderhandelen over een terugtrekking uit Koeweit, maar de V.S. gaven hem die kans niet.

In de eerste Golfoorlog werden er zo'n 150.000 tot 200.000 Irakezen gedood - dag mythe van de schone oorlog. De Amerikanen bombardeerden ook doelbewust economische doelen. Ze vernielden doelbewust heel het Iraakse voedselsysteem. "Ze toonden hoe je een land kan vernietigen zonder er een voet aan de grond te zetten" stelde de reportage, waarin overigens bijna alleen maar Amerikanen (waarvan Scott Ritter de bekendste) en Europeanen aan het woord kwamen.

* Een volkerenmoord

De reportage onthulde ook hoe de Amerikaanse aanvallen in 1991 op de Iraakse troepen bliksemsnel gestaakt werden toen het Iraakse volk tegen Saddam in opstand kwam. De Amerikanen gaven Saddam alle kans om die opstand neer te slaan. Wellicht vanuit de redering (voeg ik er zelf aan toe) dat een angstaanjagende en in toom te houden dictator voor hen geschikter is dan een sterk democratisch Iraaks regime dat zijn olie- en andere reservens zelf in handen zou nemen.

Na de Golfoorlog werden dan de sancties opgelegd en die troffen niet het regime - integendeel, ze lieten Saddam toe om een kaste te vormen die hem trouw was. Maar de sancties troffen wel het overgrote deel van de bevolking. Een 'blanke' (vermeld ik er maar bij; het was geen Arabier) VN -verantwoordelijke voor Irak, stelde dat er een volkerenmoord gepleegd werd, een genocide. Het embargo leidde tot de dood van 1,5 miljoen Irakezen, waarvan ongeveer een derde kinderen.

Waarna een Arabisch iemand de vraag stelde waarom zelfs geneesmiddelen onder de sancties vallen. Allemaal uit vrees dat daar chemische wapens zouden mee gemaakt worden ? En waarom werd er zelfs moeilijk gedaan over de invoer van eieren ?

* "Olie is te belangrijk om aan de Arabieren over te laten"

In het Westen namen de media de stellingen van de V.S. over Irak over en men zweeg over de menselijke tol van het embargo. Madeleine Allbright, minister van Buitenlandse Zaken onder Clinton, liet zich zelfs ontvallen dat de 500.000 dode Iraakse kinderen, "de prijs waard waren". De prijs van wat ? Welk doel werd er bereikt met het laten creperen van een land ?

Elders wisten de V.S. zich veel efficiënter van schurken-staatsleiders te ontdoen (denk aan Noriega, die ze zelfs naar de V.S. ontvoerden).

Maar neen: Saddam was de ideale tegenstander waarmee de V.S. hun druk op de landen in de Golf konden opvoeren om er een massa troepen te stationeren; soldaten die over de olie (de energietoevoer) naar de V.S. moeten waken. Henry Kissinger stelde ooit: "olie is te belangrijk om aan de Arabieren over te laten"

* Begon Golfoorlog II met weer een Amerikaanse mediatruuk ?

Het voorgaande bracht me op de idee dat de berichten over de aanval bij het begin van Golfoorlog II op Saddam, misschien maar verhaaltjes waren, net zoals de geruchten over CIA-moordcommando's die Saddam proberen om te brengen. Willen de V.S. Saddam wel uitschakelen ? Ze hebben hem tot nu toe heel goed kunnen gebruiken om hun eigen optreden in de Golf te verantwoorden.

Andere vraag: kunnen Rumsfeld en Co echt zo dom geweest zijn, dat ze niet wisten dat Irak veroveren veel meer troepen zou vergen ? Is het niet zo dat dankzij de weerstand van de Irakezen, er nu meer Amerikaanse militairen dan ooit naar de Golfregio verscheept worden ? Er zullen her en der nieuwe basissen opgetrokken worden die ook na de oorlog, na het weer naar huis keren van het overgrote deel van de troepen, als nuttige verworvenheden zullen behouden blijven.