arch/ive/ief (2000 - 2005)

"I think we have an uprising." De reporters van CNN werden er even opgewonden van toen ze het nieuws hoorden. Het was Sky News die als eerste het nieuws bracht over de vermeende opstand in Basra, de stad met 1,5 miljoen inwoners waarvan de grote meerderheid uit Sji'ieten bestaat. Het nieuws kwam als een opluchting. Daar zat de Amerikaanse en Britse krijgsheren al vanaf het eerste bombardement op Bagdad vorige week donderdagnacht op te wachten: een snelle inéénstorting van het regime en spontane volksopstanden in heel Irak. Vooral van Basra werd veel verwacht. Hier wonen de Sji'ieten die zich in 1991 al eens aan een opstand hadden gewaagd. Twee dagen voor het begin van de oorlog schreef de New York Times:

"Military and allied officials familiar with the planning of the upcoming campaign say they hope that a successful and 'benign' occupation of Basra that results in flag-waving crowds hugging British and American soldiers will create an immediate and positive image worldwide while also undermining Iraqi resistance elsewhere."

Maar het werd dus geen gewillige bezetting. Vrijdag claimde het Pentagon dat de 51ste brigade van het Iraakse leger dat instaat voor de verdediging van Basra zich had overgegeven en dat hun commandant krijgsgevangen was genomen. Het moest het bewijs zijn van de snelle inéénstorting van het Iraakse regime na de start van de oorlog de dag voordien. Maar zondag bracht Al Jazeera vanuit Basra een interview met Khaled Al-Hashemi, de commandant van de 51ste brigade levend en wel én vrij.

Zaterdag zei Generaal Franks nog dat de coalitiestrijdkrachten (die door Al Jazeera consequent "invasietroepen" worden genoemd) niet van plan waren om de tweede grootste stad van Irak binnen te trekken. "We would prefer to work with civilians who are welcoming the forces as they come in." Diezelfde zaterdag onderging Basra zware bombardementen waarbij volgens de Iraakse autoriteiten 77 doden vielen. De beelden gingen dankzij Al Jazeera de wereld rond en wekten grote woede op in de Arabische wereld.

Maandag waren er opnieuw zware gevechten. Hulporganisaties waarschuwden dat er een humanitaire ramp dreigde nadat de electriciteit vrijdag al uitgevallen was na de eerste bombardementen. Volgens de VN staat het leven van 100.000 kinderen op het spel in de belegerde stad. De Britten en Amerikanen konden steeds moeilijker het beeld ophouden dat dit een "gewillige bevrijding" was.

Het was het aanhoudend verzet van de Irakezen dat de Britten dwong om, in weerwil van de oorspronkelijke plannen van Franks, uiteindelijk toch slag te leveren om de stad. De Iraakse troepen in Basra zijn een gevaar voor de bevoorradingslijnen van de invasietroepen. Ze houden de Britten op die daardoor de Amerikaanse troepen rond Bagdad niet kunnen vervoegen en ze verhinderen dat de invasietroepen de controle kunnen verwerven over de zuidelijke olievelden.

Nu hadden de Britten wel nog een argument nodig om binnen te vallen. Maandag hadden ze nog humanitaire redens ingeroepen. Dinsdag was er dan plots de opstand.
Of toch niet? De Sji'itische 'Moslim Supreme Council for Islamic Revolution in Iraq' liet volgens Skynet weten dat er wel onrust was, maar geen revolte. Ook Al Jazeera dat een reporter heeft die zich in de stad bevindt, meldde dat er geen enkele aanwijzing van een opstand was. Zelfs enkele hooggeplaatste militairen in het hoofdkwartier van Qatar vielen uit de lucht. "We don't know anything about a Basra uprising." (aldus Reuters)

Ondanks die tegenberichten bleef Blair woensdag nog vasthouden aan het gerucht van de opstanden.

"Truthfully, the reports are confused, but we believe there was some limited form of uprising. What is absolutely clear is that once people know that Saddam's grip on power is being weakened, then there is no doubt at all that they wish to opt for freedom rather than repression."

Ofwel hebben ze dit helemaal verzonnen en blijven ze het tegen beter weten in verdedigen. Ofwel geloven de Britten en de Amerikanen hun eigen propaganda zoals ze al eens gedaan hebben in de eerste dagen van de oorlog.

Hoe kan dat nu allemaal? Waarom juichen de Irakezen de Britse en Amerikaanse troepen niet toe? De Amerikaanse en Britse autoriteiten mochten op zoek naar verklaringen. Paul Wolfowitz, vice-minister van defensie wijst de vinger naar Saddam die de inwoners van basra nog altijd angst aanjoeg.

"I think that when the people of Basra no longer feel the threat of that regime, you are going to see an explosion of joy and relief, but right now they're still under threat. Saddam is still maybe alive and his goons and his assassination squads are still there."

In en zeldzaam eerlijk artikel van de BBC ziet de correspondent Paul Reynolds twee andere oorzaken: de sancties en het groeiende nationalisme. Twaalf jaar sancties hebben het eens relatief welvarende land aan de rand van de afgrond gebracht. De Irakezen steken de schuld niet op het Irakese regime, maar wel op de Verenigde Staten. De tweede oorzaak, het nationalisme, is iets wat altijd weer onderschat wordt. Hoe verklaar je dat Sji'ieten willen sterven voor hun land dat nochtans geregeerd wordt door Soennieten? Hoe verklaar je dat een landloze boer in Vietnam zijn leven waagt voor zijn land?

Voor de Irakezen zijn de Amerikaanse en Britse invasietroepen nu de vijand. In hetzelfde artikel van de BBC staat daar een mooi voorbeeld van. Een chirurg in het ziekenhuis van Nasiriya, die beweert geen voorstander van Saddam te zijn, beschrijft zijn gevoelens toen twee dode Amerikanen werden binnengebracht: "When I saw the dead Americans I cheered in my heart."

Wie hier de waarheid zegt, is moeilijk uit te maken. Maar wanneer 1.5 miljoen mensen zonder drinkwater zitten, kan ik mij wel voorstellen dat heel wat mensen bijzonder snel oorlogsmoe worden.

Ik ga ervan uit dat de Amerikanen bewust de watervoorziening van deze miljoenenstad hebben verstoord. Men hoort daar heel weinig over. Maar misdadig is dit ongetwijfeld. Maar de berekening daarachter is ijskoud. Een reden te meer waarom ik tegen deze oorlog ben.

Christophe Callewaert schreef:
"Hoe verklaar je dat Sji'ieten willen sterven voor hun land dat nochtans geregeerd wordt door Soennieten?".

De nationalistische uitleg is er slechts één.
Als er zoiets bestaat als 'legerdienst' in Irak is het antwoord al simplistisch-eenvoudig: je dwingt gewoon elke "Irakees" om voor "het vaderland" ter oorlog te gaan.

Een leger armen en verschoppelingen die *toch* een kans krijgen (cf. SA/homo's; negers in VS leger)zich als "Irakees" te bewijzen én nog brood op de plank brengen voor hun familie... De klus is vlug geklaard.

Misschien vinden de shiieten die in wat nu Irak heet leven dat de shiietische leiders over de grens hen (nog) minder te bieden hebben dan Saddam & Co. De shia zijn immers per definitie een erg 'veelzijdige' groep: een Soenitische benadering van hun politiek is: ben je niet accoord met iemand, richt je eigen partij (= shia) op en (tracht) dat vervolgens te motiveren door de Islam aan je politiek aan te passen. (...).

Dat er in Irak meer soenieten dan shiieten zijn zou best kunnen maar te stellen dat "Irak nu geregeerd wordt door soenieten" zal veel moslims ernstig de wenkbrauwen doen frontsen.
Azzis profileert zich als christen en noch enkele "soenietische-" noch de Baath-regimes kunnen een onbezoedelde regeerwijze voorleggen. Inshallah heeft Saddam & Co berouw gekregen...

Het nationalisme als verklaring naar voren schuiven is m.i. al een even simplistische voorstelling van zaken als het nationalisme als een oplossing voor het kapitalisme naar voren te stellen.
"Imperialisme is de hoogste vorm van kapitalisme", zei kameraad Lenin ooit. Het kapitalisme heeft zich inderdaad diep in de meeste maatschappijen ingewerkt en alle staten zijn nu (potentieel) imperialistisch. Hooguit kan men stellen dat de ene er beter in slaagt dan de andere om op het imperialistisch strijdtoneel te scoren. Dat is geen redenen om mensen op te roepen kamp te kiezen voor de ene of voor het andere imperialistische kamp.

Bijlage 1: gecomprimeerde video: betogende inwonders van Irak die door Amerikaanse soldaten in bedwang worden gehouden. Geen warm welkom voor de Coalitie. Toch niet zoals de leaders het hun troepen hadden voorgespiegeld.
(TF-1 avond journaal). Frans commentaar. Geen ondertitteling. 1,71MB goed voor 28" video.

Bijlage 2: Word-document (zie ook website) m.b.t. de houding van moslims t.o.v. corrupte leiders.

Ibrahim Hublou