arch/ive/ief (2000 - 2005)

1) La Libre: "un tournant du conflit" ?

"Révolte de la population chiite à Bassorah" titelde La Libre Belgique met daaronder een 'lead' die stelde dat "à Bassorah, le soulèvement des habitants chiites contre les forces spéciales de Saddam Hoessein pourrait constituer un tournant du conflit". "Pourrait" ... In het eigenlijke artikel vernamen we verder alleen maar dat Basra het "theater" was van een volksopstand tegen de Republikeinse Garde.

Op pagina 2 volgde dan een artikel over "La bataille de Bassorah", een artikel dat vooral over het gevecht om Nasiriyah ging en dat aan het einde volgend titeltje bracht: "Soulèvement à Bassorah ?" Let op het vraagteken. Gérald Papy meldde hoe het bericht over de opstand op dinsdag de wereld werd ingezonden en dat er in Basra op maandag partijleden die weigerden de militaire bevelen op te volgen, geëxecuteerd waren. De chiiten in het Zuiden blijken redenen te hebben om tegen Saddam in opstand te komen, maar of ze dat nu effectief gedaan hebben; daar gaf het artikel geen uitsluitsel over. Verder wel nog informatie over de humanitaire noodtoestand in de stad.

Verder in LLB van 26/3: artikels over het Amerikaans oorlogsbudget dat "ook explodeert", de autonomie van de Koerden in Noord-Irak, het gevaar van een Turkse bezetting van Koerdistan (met de uitspraak van Danielle Mitterand dat "les pacifistes dénoncent peu les crimes de Saddam Hussein"), hoe Saddam van Bagdad zijn Stalingrad wil maken ("Staline en 'modèle'", een artikel uit Libération), de problemen binnen de Belgische regering met de wapentransporten en het verzet van de pacifisten ("qui recentrent leur action"). Tot slot een overzicht van de Amerikaanse bevelsstructuur ("Un quatre étoiles américain à Bagdad"), een opiniestuk over "les conséquences tragiques d'un antiaméricanisme primaire") en een stukje over "les 'warblogs' ou le journalisme de guerre à portée de tous."

2) De Standaard: "Volksopstand tegen Saddam in Basra"

De bovenstaande DS -titel, breed uitgesmeerd over de cover, liet er geen twijfel over bestaan. Maar in het artikel op het midden van de coverpagina (onder twee kaarten) bleek dan weer dat het dinsdagavond nog onduidelijk was "hoe omvangrijk en belangrijk de beweging is".

Ondertussen weten we via het VRT-Televisiemiddagjournaal van 26/3 dat de toestand in Basra op woensdagmiddag nog steeds "onduidelijk" was én dat Al Jazeera, een omroep die journalisten in de stad heeft, de berichten over een opstand tegenspreekt. De Standaard en La Libre zijn dus veel te voorbarig geweest met hun grote koppen over de "volksopstand".

* Amerikaanse beurs boycot Al Jazeera

De Standaard meldde op zijn cover ook dat de zender "niet meer welkom is op de beursvloer in New York." Kinderachtig gedrag van gefrustreerde beurslui ? De Standaard meldde dat "dit volgens de zender een gevolg is van de manier waarop ze over de oorlog heeft bericht. Een woordvoerder verklaarde dat het bestuur van de beurs voorrang geeft aan zenders die zich richten op 'verantwoordelijke, zakelijke verslaggeving'. Hij bracht de maatregel niet in verband met de oorlogsberichtgeving van Al Jazeera maar kon geen andere nieuwsorganistie noemen die ook van de beurs wordt geweerd."

Op zijn eerste twee binnenpagina's bracht De Standaard een reportage van Le Soir-journalist Alain Lallemand over het verzet van de inwoners van Bagdad en artikels over o.a. de berichten over Irak op het Internet, de zandstorm die de opmars belet, de vrees voor een stadsguerilla en de troepen die Saddam beschutten. In de twee laatste artikels waren de tussentitels telkens erg negatief over de Irakezen. Van Willy Herteleer noteerde DS de uitspraak dat "de sterkte van de Irakezen is dat ze er niet van wakker liggen onschuldige slachtoffers te maken." In het andere stuk lazen we: "Gebruik menselijke schilden wordt akeligste dilemma voor geallieerden." Daarmee zijn we weer helemaal terug in de tijd van de Vietnamoorlog toen ook al gesteld werd dat voor de Vietnamezen een mensenleven eigenlijk van minder belang was dan voor 'ons Westerlingen.'

* De Standaard-titel scheert alle Belgische Arabieren over zelfde militaire kam

Op pagina 4 in DS ging het er ook hevig aan toe. Onder en naast een artikel over de humanitaire ramp die dreigt in Basra (met als tussentitel: "Militaire noodhulp, die moet tonen dat VS het goed menen, loopt vertraging op") vonden we een artikel over de dubbelganger van de vreselijke oudste zoon van Saddam (Odai Hoessein, verkachter, dief ...) en drie artikels die in elkaars verlengde liggen en waarvan de titels duidelijk zijn: "Saddam roept stamleden op tot guerillagevecht", "Irakezen helpen in Jihad tegen VS / Wereldwijd melden militante moslims zich als oorlogsvrijwilliger" en "Belgische Arabieren willen vechten in Irak." Wat dat laatste stuk betreft: natuurlijk willen niet alle Belgische Arabieren dat maar slechts enkele "tientallen die zich komen aanmelden bij de Iraakse ambassade in Brussel om in Irak de wapens op te nemen".

Op pagina 8 bracht DS nog een artikel over de regeringstroubles met de wapentransporten. Op de financiële pagina's volgde een artikel over hoe er "aan het herstel van de Iraakse olievelden straks geld te verdienen valt" daar waar nu "de hele wereld mee betaalt voor de oorlog", aldus de 'kop' van het analyse-artikel van Wim De Preter op pagina 18. Op de opiniepagina's 18 en 19 vonden we ook het Standaard-editoriaal over "De prijs van vrede", drie kritische (tegen de oorlog) lezersbrieven en een opiniestuk uit de Financial Times over de 'nachtmerrie na de oorlog', over de moeilijke wederopbouw van Irak.

3) De Morgen: "Geweld en chaos in Basra"

De Morgen pakte het met bovenstaande covertitel een stuk voorzichtiger aan dan de twee eerder vermelde kranten. De Morgen schreef consequent in de voorwaardelijke wijs ('zou') over de "opstand" in Basra. Naast een foto van Amerikaanse soldaten in een zandstorm titelde de krant: "Vijfhonderd Iraakse doden bij slag om Karbala". Eindelijk nog eens aandacht op een cover voor militaire doden: ook dode mensen.

Binnenin (p 3) stalen de Dixie Chicks de show: de meidengroep wordt in de V.S. geboycot omdat ze de oorlog afkeuren. Op pagina 6 kregen de Amerikaanse wapentransporten en de houding van de regering, bijna een hele pagina en drie artikels. Het verdere oorlogsnieuws volgde pas op de pagina's 12-17.

* "De start van een vrijheidsoorlog"

Eerst ging het weer over de militaire opmars, dan kregen we een verslag uit Bagdad van Rorbert Fisk die uitlegt waarom de gewone Iraki's opstandig blijven. "Jullie begrijpen er niets van" stelde een Irakees tegen Fisk: "Misschien staan we niet altijd achter ons regime, maar we vechten wel voor ons land. De Russen hielden niet van Stalin, maar ze vochten tijdens zijn bewind wel tegen de Duitse indringers. We hebben een lange geschiedenis van strijd tegen de koloniale macht achter de rug, vooral tegen jullie Britten. Jullie beweren dat jullie ons komen 'bevrijden', maar jullie begrijpen er niets van. Wat zich nu afspeelt, is de start van een vrijheidsoorlog tegen de Amerikanen en de Britten." En zo ging dat door, over de waardigheid van de Arabieren, Saddam die voor sociale veiligheid zorgde ..

Op pagina 14 volgde een verslag van vrijwilligers die uit Jordanië vertrekken om tegen de Amerikanen te vechten ("Wij steunen Saddam Hoessein niet omdat hij goed of slecht is, maar omdat hij weerstand biedt tegen de Amerikanen"). Gelukkig hebben de Amerikaanse G.I.'s één troost: "Hoe groter het gevaar, hoe hoger het loon van GI's"; aldus een tweede artikel.

Op pagina 15 volgt de schrijnende toestand in het Zuiden: "Noodhulp voor Iraakse burgers blijft uit" en "Voor ons drinkwater zouden beesten de neus ophalen." Ook de Belgische cameraman die ternauwernood aan de dood ontsnapte doet hier zijn verhaal.

Pagina 16 heeft het over de verdeeldheid van de Arabische landen (of beter van hun regimes), over de toestand in Iran (waar "een VS- invasie het conservatieve regime een formidabele opsteker zou geven, het nieuwe legitimiteit zou verstrekken"), het verzet in de Belgische kunstwereld en een boycot tegen de V.S. die wereldwijd op gang komt.

De opiniepagina 7 is voor Robert Fisk ("De schockerende waarheid over 'schock and wave': er loopt heel wat mis in deze oorlog en "de Irakezen profiteren daarvan" lezen we in de inleiding) en Michael Maas (correspondent voor De Morgen en de Volkskrant in Indonesië). Maas heeft het over "journalisten aan de leiband: de Iraakse oorlog kent alleen maar 'ingebedde' verslaggevers. Het 'nieuws' komt uit het Pentagon en uit het Iraakse ministerie van Informatie en niemand weet wat er echt gebeurt."

De jongerenbijdrage van De Morgen (Mix) opende met het artikel "liever betogen dan bungeespringen". Op de financiële pagina's vernamen we dat de "Oorlog groei in VS en de wereld remt". In de Boekenbijlage was het hoofdartikel gewijd aan het "gebruik en misbruik van geschiedenis in tijden van oorlog; wat heeft George Bush met de Romeinen ?"

4) Le Soir: "Flahaut !! Michel ! C'est nous !! Nom de dieu !"

Le Soir had een foto op zijn cover van twee Iraakse kinderen die uitkijken over Bagdad. Daarboven de titel: "Dans Bagdad prêt à mourir". Correspondent Alain Lallemand had het over hoe de bombardementen de inwoners van de stad aansporen om te vechten tegen de Amerikanen, zelfs zij die tegen Saddam zijn.

Binnenin had de krant drie pagina's berichtgeving over Irak (3,4, 6) en een opiniepagina.

Op pagina drie stonden de krijgsverrichtingen centraal, maar ook de militaire vluchten via Oostende, de verwarring tussen "info ou intox ?", het optreden van de Brusselse politie tegen vredesmanifestanten.

* "Je combatterai l'Américain, même avec un couteau"

Pagina vier toonde het Iraakse verzet door middel van een groep vrouwen (met tussen hen kinderen) met geweren in de hand. "Défendre Bagdad par tous les moyens ?" prijkte er als ondertitel bij. "L'équipe Bush balaie les critiques" titelde NY- envoyé spécial Nathalie Mattheiem en: de Amerikanen "s'interrogent sur le peu d'enthousiasme des Irakiens à fêter leur 'libératon'". Volgens Serge Dumon (Tel Aviv) wordt het "Après Saddam, le déluge". Of tenminste: daar is de politiek van Saddam zelf op gericht.

Baudouin Loos schreef over "Les Arabes louent la 'résistance'". "Si l'Irak tombe, beaucoup de pays arabes tomberont également." En dat was toch wat de Amerikanen beoogden; maar zullen de andere regimes vallen zoals de Amerikaanse strategische denkers het zich droomden ?

Op pagina 6 gaf Le Soir het woord aan drie van zijn correspondenten ter plekke: Lallemand berichtte verder over de toestand in Bagdad (met als tussentitel "Je combatterai l'Américain, même avec un couteau, car si je le laisse prendre ma rue, il prendra mon honneur"), Serge Dumont berichtte over de vluchtelingenkampen die klaargemaakt worden in Jordanië en Philippe Deprez schreef vanuit de Iraakse woestijn over de klimaatomstandigheden ginder.

De foto op pagina 6 toonde een jonge Britse soldaat die twee gevanggenomen Iraki onder controle houdt. Van de tweede Irakees die naar de camera gericht zit, is het gezicht onherkenbaar gemaakt: "Le prisonnier sans visage". Het gevolg van de polemiek over het tonen van krijgsgevangenen. Op de opiniepagina stelt ULB professor J.M. Nobre-Correia echter: "Il faut montrer des images de prisonniers pour que l'on voie l'horreur de la guerre, mais sans voyeurisme".

In een ander opiniestuk bepleitten Etienne Davignon (de burggraaf) en Franklin Dehousse (professor) voor een genuanceerde Belgische aanpak. Ze wijzen op het belang van de Belgische belangen ... In de cartoon die bij het stuk hoort zien we Davignon en Dehousse in een vliegtuigje dat met een rakket beschoten wordt. "C'est fini de survoler notre territoire" wordt er van beneden geroepen. Waarop Davignon en Dehousse schreeuwen: "Flahaut !! Michel ! C'est nous !! Nom de dieu !"