Waarom wordt een moeder niet betaald voor het 'maken' van een kind ?

Ik wilde graag een aantal bedenkingen maken bij de tekst "Werkende vrouwen betalen voor de huisvrouwen" van Luciane Opdeweegh en Lut Verstappen (De Standaard 14 maart; zie ook http://www.divazine.be/index.asp?modules=arbeid_69) alsmede op de reacties die deze tekst kreeg op Divazine.

In de tekst lezen we: "Zorgen voor het huishouden, voor de kinderen, een zieke of bejaarde is inderdaad werk dat in onze maatschappij te weinig gewaardeerd wordt. Maar laten we duidelijk zijn, het is geen job."

En waarom zien wij dat niet als job - wat is het verschil tussen dit soort werk en een 'job' - wat betekent 'te weinig gewaardeerd', wat is waarde ?

Waarom betaal je wèl de tijd en het werk die besteed zijn aan het voorbereiden van een kant-en-klare diepgevroren maaltijd, maar zijn de tijd, het werk (om van aandacht en liefde maar niet te spreken) die een huisvrouw of -man aan een maaltijd besteden 'niks' waard ?

Wanneer vrouwen of mannen thuis een brood bakken, wordt dat door de maatschappij niet als 'werk' gezien, wanneer de bakker dat doet wèl.

Wanneer een 'kuisvrouw of -man' een huis schoonmaakt is dat wèl werk en is dan dus geld waard, wanneer een huisvrouw of -man hetzelfde werk verricht is dat geen werk en geen geld waard.

In onze maatschappij is geld dat je geeft aan een vzw vanaf een bepaalde som belastingaftrekbaar. Vrijwillig werk - zelfs dagelijks - voor een vzw is dat niet. Het overgrote deel van het vrijwillig werk wordt gedaan door 'niet-werkende', (huis)vrouwen. Waarom is geld wèl belastingaftrekbaar maar tijd niet, ze zeggen toch altijd, "time is money",... ?

Wanneer een kind 6-7-8 uur per dag naar de crèche word gebracht, dan doen de dames en heren die in die crèche werken wèl aan 'werk' of noem het een job als je dat wilt, maar een huismoeder of -vader die voor haar of zijn eigen kinderen zorgt niet ?

Wanneer het ziekenhuis voor een zieke zorgt, of een bejaardetehuis voor een bejaarde, dan is dat wèl werk, wanneer je datzelfde doet voor je naasten, is dat dat niet.

Crèches, bejaardetehuizen, ziekenhuizen... worden (vaak grotendeels) betaald uit datzelfde 'sociale' potje... en de jobs in dat soort instellingen worden weinig gewaardeerd ("Natuurlijk moet er dan wel een einde komen aan het gebrek aan waardering en de slechte verloning voor deze beroepen"). Waarom lijden deze beroepen - die de traditionele taken van vrouwen overnemen - aan een gebrek aan waardering ? Wat is waarde ?

* Zo werkt ons systeem toch ?

Waarom wordt een moeder niet betaald voor het 'maken' van een kind ? (Ik heb het niet over vergoedingen, ik heb het echt over betalen voor het maken van een kind.)

Zijn kinderen (mensen !) dan niet de belangrijkste grondstof van onze maatschappij, en zijn vrouwen momenteel niet de enigen die deze grondstof kunnen maken ?

Schokkend klinkt dat hè, dat mensen grondstoffen zouden zijn. Maar waarom ervaren we dat als schokkend ? Zo werkt ons systeem toch ? Waarom heeft kinderen MAKEN geen financiële waarde - is dat waarde ? - , en is mensen DODEN (en het plannen daarvan) één van de meest lucratieve bezigheden van ons systeem ?

Let wel: ik stel niet voor dat er voor het kinderen maken betaald zou moeten worden, ik stel enkel een vraag ! We kunnen trouwens nu al voorzien dat zodra de medische wereld straks kinderen zonder vrouwenbuiken kan maken, er dan wèl betaald zal moeten worden voor die kinderen. Hoe komt dat ? Wat is waarde ?

* "Counting for Nothing"

Vrouwen werken wereldwijd meer uren dan mannen. Maar het overgrote deel van het werk dat (traditioneel) door vrouwen verricht wordt, wordt niet erkend als werk (het zijn geen 'jobs) door de economische regels die beslissen wat wèl (mee)telt en wat niet. Die regels worden opgelegd aan alle landen die door onze westerse "wereld" economie erkend willen worden.

Die economische regels maken niet alleen het overgrote deel van het werk van vrouwen "onzichtbaar" ("waardeloos" ?), ook een heleboel andere belangrijke elementen van ons dagelijkse leven zoals: schone lucht, schoon water, een ongeschonden natuur, uitstervende dier- en plantsoorten,... zijn in de ogen van ons (economisch) systeem 'niks' waard.

Maar let wel: in steden met veel luchtvervuiling, kun je wel - om nog te kunnen ademen, één van de allerbelangrijkste basisbehoeften van de mens - een zuurstofmasker kopen - dat zuurstofmasker en die zuurstof hebben dus financiële waarde. De 'gewone' lucht heeft er geen ...

Een idee voor de eigenaars van bosgrond: probeer de zuurstof van uw bomen te verkopen ! Heeft u Frans Buyens' film "Waar de vogeltjes hoesten" al eens gezien ?

Het is in dit opzicht interessant aan te stippen dat het verdrag van Kyoto - dat G.W. Bush niet wilde ondertekenen - het recht op luchtvervuiling verkoopbaar wilde maken... We zitten dus in een systeem waar er (financiële) waarde wordt gegeven aan het vervuilen van lucht en aan het doden van mensen, maar niet aan schone lucht en het maken van mensen.

Wie in deze vragen geïnteresseerd is, raad ik de documentaire van Terre Nash "Counting for Nothing" aan. Het is een portret van het Nieuw-Zeelands ex-parlementslid Marilyn Waring en legt op duidelijke én toegankelijke - af en toe humoristische - wijze uit hoe ons economisch systeem in elkaar zit. Waarom bepaalde dingen wèl tellen, en andere niet, hoe we allemaal beïnvloed worden door het economisch systeem, maar vaak niet precies weten hoe de vork in de steel zit en dus met/door het systeem denkfouten maken. Een aan te raden eye-opener.

Deze documentaire is met Nederlandse ondertitels te huur bij Bevrijdingsfilms in Leuven: 016/23.29.35 - http://www.bevrijdingsfilms.be

Met Franse ondertitels: Libération Films: 02/217.48.47

Wie geboeid werd door de film raad ik ook het gelijknamige boek van Marilyn Waring te lezen (in het Engels): Marilyn Waring: "Couting for Nothing - What men value and what women are worth", 2nd edition, University of Toronto Press, ISBN 0-8020-8260-2

arch/ive/ief (2000 - 2005)