arch/ive/ief (2000 - 2005)

Vooreerst dit: De Standaard kunnen we niet bespreken want de krant kwam voor ongeveer de 7de keer in het jongste drietal maanden niet toe. Toen De Standaard nog door De Post bezorgd werd, lukte dat elke dag. Sinds de 'bezorgingdsdienst' Delta Media - een commercieel bedrijf, eentje dat winst moet maken en dus zal besparen waar mogelijk - de verdeling van DS overnam is het steeds weer hopen dat de krant er bij zal zijn. Je kan bij niet-bestelling wel telefoneren naar een paar nummers (een gratis nummer en een te betalen bezorgingslijn), maar dan krijg je in het beste geval de krant één dag of een paar dagen later. Ze beloven wel steeds dat de krant voor 's avonds toekomt, maar geloof dat maar niet. Eén keertje kwam een weekendeditie met drie weken vertraging toe. Dat is dan de commerciële voor-uit-gang.

1) La Libre Belgique: "het risico van een Vietnamisatie is latent"

Van de drie overige algemene (andere dan de twee financiële bladen, L'Echo en De FET) 'kwaliteistkranten' die ons land telt, beginnen we met La Libre Belgique. De cover van deze krant verbaasde om maandagochtend. Op die cover geen spoor van het menselijk leed in Irak. Tenminste niet in beelden. De grote foto op de cover toont een groepje Amerikaanse mariniers dat door de woestijn loopt. Onder de foto staat wel het bijschrift dat dit mariniers zijn nabij de stad Nasiriyah, "où les troupes américaines auraient subi leurs plus grandes pertes depuis le début de la guerre." Boven de foto staat vermeld dat de Irakezen gevangen genomen Amerikaanse soldaten 'getoond' hebben en de dood van verschillende soldaten meldden. Als grote titel prijkt er op La Libre: "Une progression rapide vers Bagdad avec des revers."

Binnenin, op pagina 1, volgen dan toch vijf foto's van gevangengenomen Amerikaanse soldaten. "Een blitz-krieg schijnt uitgesloten gezien de weerstand die de Irakezen onverwacht bieden" schrijft La Libre. En ook: "La diffusion d'images de détenus américains illustre une nouvelle donne médiatique."

Het menselijke aspect - "le facteur humain" - zal beslissend zijn - sera déterminant", titelt La Libre bovenaan pagina 5. Zijn "strategische consultant", Alain De Neve, stelt dat "het risico van een Vietnamisatie" latent is. Eerder (p. 4) had La Libre al gemeld dat "Bagdad se prépare à vivre un long siège". De vraag is of de Amerikanen ondertussen voor de bevolking zullen zorgen in de door hen omsingelde steden. Er blijken in het internationaal oorlogsrecht wel heel veel "ambiguiteiten" voorhanden te zijn, waar ze desnoods gebruik zullen van maken.

Een Turkse inval in het noorden zou de zaken alleen maar verergeren, blijkt op pagina 7. Dat is ook de visie van minister Louis Michel: via de televisie-uitzendingen van zowel RTBF als RTL waarschuwde hij de Turken: "Turkije moet er niet aan denken bij de EU te komen indien Turkse troepen Koerdistan binnentrekken" (Michel bedoelde in Noord-Irak).

Op pagina 8 heeft La Libre het over de Iraakse weerstand en over de Amerikaanse soldaat die in eigen kamp een aanslag pleegde. Bladzijde 9 geeft een overzicht van de betogingen dit weekend wereldwijd: "Deux millions de 'non'". Het verslag van de betoging zaterdag in Brussel, bespreken we verderop.

* Verhofstadt: "Attends quand-même que la guerre soit finie ..."

Op de twee volgende opiniepagina's gaat het over de driehoek "Irak-Israël-Palestina" (het lot van Israëli en Palestijnen blijft hoe dan ook met elkaar verbonden, stellen Albert Aghazarian en Henri Roanne-Rosenblatt) en over de "mythes et réalités du combat urbain" ("de technologie vermag niets tegen guerilla-gevechten" stellen twee universitaire medewerkers, Alain De Neve en Joseph Henrotin).

Op de chroniek-pagina 25 wordt even gespot met de bokkesprongen van Louis Michel. "Volte face ?" staat er boven de cartoon van Michel die tegen Verhofstadt zegt: "Finalement, je me demande si on ne devrait pas aider les américains ..." Waarop de premier: "Attends quand-même que la guerre soit finie ..." Een cartoon die werkelijkheid gaat worden ?

2) Le Soir: "L'Amérique est surprise: la guerre tue"

Le Soir pakt uit met een cover die met die van La Libre te vergelijken is: in woord en beeld ligt nog altijd de nadruk op de snelle opmars van de Amerikanen. Grote titel: "Objectif Bagdad, sur l'autoroute n°8". Daaronder een foto van Amerikaanse miltaire voertuigen die oprukken. En in een neventiteltje: "Des soldats irakiens se promènent à présent en civil. Ils sont une menace constante". Of hoe de aangevallene die zich verzet de bedreiging wordt ...

Op pagina 2 krijgen we van Le Soir een portretje van de acteur Sean Penn die tegen de oorlog is en niet op de Oscarceremonie was. Op 3 volgt een overzicht van "l'offensive", met daarbij ook een gevechtsfoto en uitleg bij de "vive résistance à Oum Qasr" en "les premières victimes". De eerste slachtoffers ?

Pagina 4 geeft een overzicht van het protest in Brussel, New York, Aman (Jordanië) en elders. Van het stuk van de 'envoyé spécial' in Aman, onthouden we de titel: "O Saddam, notre père, notre héros". Dat is duidelijk: er zijn Jordaniers die Saddam hoog inschatten. "Plus la guerre va durer et plus les Arabes seront tentés de passer à l'action" noteerde Serge Dumont in Aman. "Ce n'est qu'un début."

Le Soir geeft op 4 (als enige van onze kranten) ook de visie van een Arabische krant, de Libanese An- Nahar: "Une résistance qui surprend."

Op 5 volgen foto's van 2 gedode en 1 gevangengenomen Amerikanen. En een foto van een met een doek bedekte dode Irakees. Titels: "L'Amérique est surprise: la guerre tue". "Et soudain, le jeu devient réalité". "La guerre découvre son vrai visage." "La guerre frappe les enfants." Aandacht ook voor "La Belgique monte au front turc".

Op pagina 6 nog meer aandacht voor het lijden in Irak. Alain Lallemand,"envoyé spécial à Bagdad", beschrijft in een pagina-groot verslag het dagelijkse leven in Bagdad, "onder de bommen". Titel: "Je voudrais que demain, la guerre se termine."

Op 7 krijgt de Franse professor Pierre Hassner een interview van een volledige pagina. Titel: "La France a fait le jeu des faucons." Volgens Hassner had Europa een derde weg moeten zoeken tegenover "l'arrogance américaine".

3) De Morgen: "media zouden zich wel eens snel tegen Amerika kunnen keren"

De Morgen is van de drie besproken kranten hier, de "beste" in die zin dat de krant meteen op zijn voorpagina uitpakt met (grote titel): "Oorlog toont zijn ware gelaat." Bovenaan prijkt een tekening van een lijdende vrouw en daaronder de foto's van vijf gevangengenomen Amerikanen. "Amerika geschokt door beelden krijgsgevangenen" staat er aan de ene kant naast. Aan de andere kant: "Irak gebruikt vrouwen en kinderen als menselijk schild" (een wellicht Amerikaanse beschuldiging waarvan niet gemeld wordt, waar er ergens in de krant hierover uitleg zou te vinden zijn).

Heel het eerste katern van De Morgen gaat over de oorlog. Vermelden we deze twee covertitels nog: "Bush: Oorlog langer en moelijker dan voorspeld" en "Elitetroepen VS openen noordelijk front" (een bijdrage van Gert Van Langendonck, de eerste correspondent van De Morgen die in Irak, in Noord- Irak, binnen raakte).

De Morgen kondigt op zijn cover ook een reportage aan van de bekende onafhankelijke Britse journalist "Robert Fisk vanuit de ziekenhuizen in Bagdad."

In zijn edito "Propaganda-offensief wordt vuile oorlog" zet Maarten Rabaey zich scherp af tegen de "Amerikaanse regering die voor dit conflict honderden miljoen dollars geïnvesteerd heeft in propaganda." Hij wijst op het "vermoeden" dat de Amerikaanse marine en de luchtmacht "misleiding" als "een officiële informatietaak gaan beschouwen".

Ondertussen is het echter "Irak dat slag thuis haalt op propagandafront" zoals de hoofdtitel op pagina drie leert, en wel met de beelden van krijgsgevangen en gedode Amerikanen. In een kader vernemen we hoe het Iraakse leger een "hit and run -tactiek" toepast. Voor de Brits-Amerikaanse troepen vormt ondertussen ook de "angst voor gifgas een belemmering" leren we op pagina 4 onderaan. Het grootste deel van die pagina is gewijd aan het artikel van Robert Fisk die het leven in de ziekenhuizen van Bagdad beschrijft. "Na de eerste nacht van luchtaanvallen zijn de ziekenhuizen van Bagdad overspoeld met gewonden" staat er als tweede titel. Herinner u: de dag na die eerste bombardementen weigerde de VRT nog om de beelden die het van Irak daarvan kreeg, uit te zenden; dat met de redenering dat men van die beelden hun herkomst niet zeker was ...

* Hachelijke episodes

Op pagina 5 gaat de meeste aandacht naar de "Koerden: banger van Turkije dan van Saddam". Onderaan blijkt dat de "VS bommen richten op Ansar al-Islam", een extremistische moslimbeweging die de jongste dagen opgevoerd wordt, ook in De Morgen, als "de schakel tussen Saddam en Bin Laden" ...

Nog op 5: een artikel over hoe "bondgenoten ruziën over mediabeleid." Britten en Australiërs willen blijkbaar iets meer open zijn tegenover "hun" media dan de Amerikanen. FL schrijft dat "Washington van mediamanipulatie een halszaak maakt" ...

Pagina 6 focust op de republikeinse garde die "klein grut is vergeleken bij US Marines". Maar de krant meldt ook hoe de "coalitie-troepen" soms het slachtoffer zijn van "friendly fire". Een vermoeden dat Rudi Vranckx (VRT) op zondag 23 maart uitte, wordt hier herhaald: "Zaterdag kwam een cameraploeg van de Britse tv-zender ITV in een vuurgevecht terecht. De journalisten werden wellicht beschoten door Britse artillerie. De reporter kwam om, twee van zijn collega's zijn vermist. Eén van hen is een Belgische cameraman. Een andere Belg kon zich redden."

Pagina 7 brengt een andere hachelijke episode uit de oorlog: het moment toen camera's bij verrassing live nieuwe gevechten om de havenstad Umm Qasr konden filmen. Alleen slaat "The Independent"- journalist Andrew Buncombe de plank wel mis als hij een paar keer beweert dat het gebeuren "rechtstreeks doorgestraald werd naar alle huiskamers ter wereld." Niet overdrijven hé.

* "Militairen moeten media misleiden"

Nog op pagina 7 zoomt De Morgen in op een aantal nieuwe militaire termen en op het feit dat "oorlogsbeelden miljoenen televisiekijkers trekken" (een Londens radiostation had het al over 'oorlogsporno'). Gill Tudor (Reuters) citeert in zijn artikel een Israëlische prof volgens wie "de media zich wel eens snel tegen Amerika zouden kunnen keren. Nu zien we weinig doden en gewonden. Zodra de troepen minder zegezeker worden, zou dit wel eens kunnen veranderen."

Dat sommigen bij De Morgen nu al niet meer moeten weten van de trics en trucs van de Amerikaanse overheid, blijkt in het hoofdartikel op p. 5: "Militairen moeten media misleiden". Koen Vidal beschrijft hoe VS -minister van Defensie Rumsfeld het onderscheid tussen propaganda en berichtgeving opblaast met als gevolg, schrijft Vidal, "dat u alles wat u de jongste week op televisie zag, moet wantrouwen." Tja, journalisten hebben zo hun eergevoel, willen hun werk kunnen doen en dus zullen ze botsten met Rumsfeld, de man die ooit openlijk een "Office of Strategic Influence" (een soort Bureau voor Misleiding) wou openen en nu stiekem verder doet wat openlijk niet kon.

Op pagina 8 brengt De Morgen een summier "Arabisch persoverzicht" en een opinie-artikel uit De Volkskrant, van ene Arnout Brouwers die o.a. stelt dat de Europeanen zich aan de hand van de "fabels over de almacht van de VS te gemakkelijk ontslaan van hun eigen mondiale verantwoordelijkheid."

Op pagina 9 tot slot volgen twee korte artikels i.v.m. Irak: "Verhofstadt en Michel waarschuwen Turkije voor inmenging in oorlog" en "Enkel Agalev maakt probleem van Amerikaanse transporten." Op veel steun van de Vlaamse socialisten moeten Agalev (én Ecolo, dat in het artikel gemakshalve vergeten werd) blijkbaar niet rekenen.

4) De drie kranten over de vredesmanifestatie van zaterdag

Rangschikken we de kranten naargelang ze 'objectief' berichtten over de vredesmanifestatie van zaterdag in Brussel, dan komt Le Soir op de eerste plaats. La Libre verdient een tweede plaats, De Morgen komt hier duidelijk op de laatste plaats.

a) Le Soir: Polbru: "Nous avons arrêté Belges et Marocains sans aucune distinction."

Bénédicte Vaes heeft gepoogd om een 'neutraal' feitenrelaas te geven, met vermelding van het uur wanneer wat gebeurde. Over de 'problemen' die er op zondag nog waren, bleef Vaes wel kort: "Dimance, en face de l'ambassade US, trente lycéens se font à nouveau arrêter." Waarom ze dan wel aangehouden werden, daar hebben we het raden naar.

Op pagina 14 volgde wel nog één klein artikeltje over het politie-optreden aan de Amerikaanse Ambassade. François Robert gaf de kritiek dat de agenten er vooral de allochtone jongeren hard aanpakten, maar hij bracht ook het standpunt van 'Polbru' (police de Bruxelles) waarin dat ontkend wordt: "Nous avons arrêté Belges et Marocains sans aucune distinction."

b) LLB: "Le reflet d'une ville de Bruxelles multiculturelle à la colère grandissante"

Over de betoging in Brussel schreef La Libre vooreerst dat er minder volk was maar meer radicale eisen. Uit het verslag begreep ik hoe het kwam dat ik de Groenen die op televisie getoond werden als deel uitmakend van de betoging, zaterdag niet ben tegengekomen: zij hielden namelijk een eigen optocht (richting Tour & Taxis waar ze hun verkiezingscampagne startten) die de vredesbetoging even kruiste. CDH dan weer trok zich snel terug "pour protester contre le présence, en tête de la cortège, d'Abou Jahjah." Tja, wat hadden ze verwacht ? Dat hij afwezig zou blijven op zo'n betoging waar zoals La Libre opmerkt "la communauté immigré est proportionellement plus importante que lors des précédentes défilés. Le reflet d'une ville de Bruxelles multiculturelle à la colère grandissante."

Journalist Olivier Mouton besteedt de tweede grote kolom van zijn artikel aan het verbranden van vlaggen (met drie ernstig verbrande jongeren tot gevolg) en de opstootjes. Maar Mouton eindigt - geheel anders dan bv. zaterdag op VTM - tenminste met begrip: "La guerre est en direct à la télévision. Inévitablement, elle suscite la rage dans les coeurs."

c) De Morgen: "Een kleine oorlog in Brussel"

De Morgen bracht zijn verslag onderaan op pagina 6. Titels: "Vreedzame manifestatie mondt uit in rellen. Een kleine oorlog in Brussel." Lekker opgeklopt weeral ...

Het artikel daaronder, ondertekend met de initialen MR/SS, begint ook 'sterk': "Ha-mas ! Ji-had ! Saddam shahid !" .... Dat waren de kreten die volgens de twee journalisten zaterdag voor de Amerikaanse ambassade weerklonken. Een "grotendeels vreedzaam verlopen betoging mondde er uit in grimmige rellen met de oproerpolitie. Zondagavond werden kandidaat-betogers preventief opgepakt voor het begin van een manifestatie." Aldus het inleidende stukje.

Verderop in de tekst was dan sprake van "een vijftigtal heethoofden" die het aan de stok kregen met "de federale oproerpolitie, die 850 man en vier waterkannonnen inzette. Een paar duizend andere betogers keek toe en juichtte van tijd tot tijd. Toen enkele ramen begonnen te sneuvelen in de omgeving oordeelde de politie dat het welletjes was geweest en chargeerde."

Vervolgens wordt gemeld dat zondagavond door Stop USA opnieuw betoogd ging worden maar dat de politie dat belette. "De omgeving werd afgesloten en volgens de organisatoren werden minstens zestig mensen 'preventief' opgepakt."

Voila. De Morgen meldt dat alleen; stelt er zich niet de minste vragen bij. Nadien gaat het over de betogingen zaterdag elders in de wereld; met aan het eind 9 halve regeltjes over de betogingen in de moslimlanden.