arch/ive/ief (2000 - 2005)

Het einde van de VN en van de illusies

Velen binnen de vredesbeweging hadden hun hoop gesteld op de VN en op de wapeninspecties. De woordvoerder van het Anti Oorlogsplatform Irak: "Nu heeft het Irakese regime laten weten toch in te stemmen met wapeninspecties. De regering Bush, die er in werkelijkheid op uit is om gewoon Saddam Hoessein ten val te brengen, komt daardoor in een moeilijker positie, omdat een belangrijk argument om een grootschalige militaire operatie uit te voeren is weggevallen." Het zal inmiddels wel voor iedereen duidelijk zijn dat de VS sowieso van plan waren om Irak militair aan te vallen, VN of niet, ontwapening of niet. Wel hadden ze liefst zoveel mogelijk steun bij de publieke opinie en van de bondgenoten. Daarvoor hebben ze de wapeninspecties gebruikt en hadden ze heel graag rugdekking van de VN.

Volgende uitspraken van kopstukken van het establishment van de VS behoeven weinig commentaar. John Bolton, huidig onderminister van Buitenlandse Zaken en verantwoordelijke van de regering Bush senior kort na de Golfoorlog van ‘91: "Het succes van de Verenigde Naties tijdens de Golfoorlog was niet het gevolg van het feit dat de VN plots succesvol was geworden. Het was omdat de VS d.m.v. president Bush [senior] gedemonstreerd hadden waar het werkelijk om gaat bij internationaal leiderschap, bij de uitbouw van een coalitie en bij internationale diplomatie. (…) Wanneer de VS de leiding hebben zal de VN volgen. Wanneer het onze belangen dient, dan zullen wij de VN volgen." Bush junior heeft dit lesje goed ingestudeerd.

Henry Kissinger, topadviseur in veiligheidszaken gaat nog een stap verder. Voor hem is het internationaal recht sinds 11 september een vodje papier geworden. De soevereiniteit van de volkeren bestaat niet langer: "De nieuwe aanpak is revolutionair. Het ten val brengen van een regime als doel van militaire interventie breekt met het internationaal recht, dat werd ingesteld na de Vrede van Westfalen in 1648. (...) Dat was gebaseerd op het principe van de niet-interventie in de binnenlandse aangelegenheden van andere staten. (…) Maar de terroristische dreiging overstijgt de natiestaat. (…) We zullen moeten een internationale militaire macht oprichten die de toelating heeft om te interveniëren. (…) En indien nodig zullen de VS zich het recht voorbehouden om alleen te interveniëren."

In verband met de wapeninspecties stelt dezelfde John Bolton: "Onze politiek dringt aan op een regimewissel in Bagdad en die politiek zal niet gewijzigd worden of er nu inspecteurs zullen zijn of niet" en vice-president Cheney: "Een terugkeer van de inspecteurs is absoluut geen garantie van [Saddam's] naleving van de VN-resoluties".

Eens te meer is een deel van de vredesbeweging in de val gelopen. Ik stel voor om in de toekomst de zaken iets ernstiger, realistischer en minder naïef te benaderen; om iets duidelijker afstand te nemen van de regeringspartijen en los te breken uit het carcan van de grote ngo's, die helaas al te veel verbonden zijn met de traditionele politiek. Twaalf jaar geleden verdedigde een vergelijkbaar deel van de vredesbeweging het embargo tegen Irak, dat ondertussen aan anderhalf miljoen mensen het leven heeft gekost. Deze onvergeeflijke fouten kan je niet blijven maken. Een beetje naïviteit kan wel, maar als ze hardnekkig wordt verliest ze haar onschuld.

Zeggen dat de VS ons land niet meer mogen gebruiken voor het vervoer van de moordtuigen, nu alles ongeveer ter plaatse is, is wel erg demagogisch en al te doorzichtig. Uiteraard moeten we alles op alles zetten om deze oorlog te stoppen. Maar minstens zo belangrijk - op lange termijn - is het gegeven dat het establishment deze oorlog zal gebruiken voor de versnelde uitbouw van een Europees offensief interventieleger. Verhofstadt: "Hoe meer men in onze straten betoogt, hoe dringender de uitbouw van een waarachtige Europese Defensie". Cynischer kan het niet: de vredesbeweging als gangmaker voor het Europese imperialisme. Wil het anti Oorlogsplatform Irak niet gebruikt worden als nuttige idioot, dan zal ze hierover een zeer klaar standpunt moeten innemen.

Het zijn beslissende dagen om uit te maken of de vredesbeweging al dan niet functioneert als verlengstuk van de regering, of ze bereid is haar hardnekkige naïviteit te overwinnen.

Marc Vandepitte, Stop USA, auteur van Irak: Startschot van de Derde Wereldoorlog. Brussel 2003.

Beste Marc,

wat een verbetenheid, dat verhaal over de vredesbeweging en jouw constante eenzijdige benadering (ik geloof dat zowat al jouw laatste stukken 'analyses' zijn van de 'vredesbeweging', moeten we toch eens grondig uitspitten in een debat of zo?). We weten ondertussen nu wel echt waar de waarheid en het 'juiste pad' ligt. Al die verloren energie ook nochtans nodig om op de echte tegenstanders te schieten.

Ter zake: Hier meteen een antwoord op het 'gebruiken' van de vredesbeweging als nuttige idioot: een standpunt m.b.t. het Europees leger. Over het hoofd gezien? Verspreid als persbericht op 19/02. voor meer info en de correcte weergave van een van de vredesorganisaties (Marc, scheer je alle organisaties over een kam?), zie http://www.vrede.be en onze bijdrages op http://www.uitpers.be

hier het verspreide bericht:

"Louis Michel trekt verkeerde conclusies uit Irak-crisis"

Volgens minister van Buitenlandse Zaken is Europa "het slachtoffer van de pacifisten" en hebben we "in het verleden te weinig gedaan om onze militaire capaciteit op peil te houden". Daarmee kiest Louis Michel voor het Amerikaans recept, dat ervan uitgaat dat politiek gezag noodzakelijkerwijs wordt bepaald door grootte en kracht van het militair potentieel.

Voor VREDE vzw is dat niet alleen een verkeerde, maar ook verwerpelijke conclusie. VREDE vreest dat Michel de Irak-crisis misbruikt voor een verborgen agenda, namelijk verder een militair verlengstuk breien aan de economische grootmacht Europa. België leek nochtans even te willen tonen dat respect en politiek gezag ook verkregen kunnen worden via vreedzame en diplomatieke weg.

Michels pleidooi voor een sterker militair Europa zal alleen maar de neiging vergroten voor een gewelddadige aanpak van crisissen zoals rond Irak. De VS-regering heeft de aanslagen van 11 september misbruikt om de reeds stijgende defensiebudgetten extreem hoog op te trekken van 265 miljard dollar in 1996 naar 396 miljard dollar dit jaar. De leden van de NAVO staan al verschillende jaren onder druk om hun defensiebudgetten eveneens sterk op te trekken. Vooral België en Duitsland werden al op de vingers getikt.

VREDE vzw is niet a priori gekant tegen een efficiëntere inzet van middelen in functie van strikt defensieve taken. VREDE vzw kant zich evenwel uitdrukkelijk tegen een beleid, dat kiest voor een nieuwe golf van bewapening en militarisering binnen een interventiedoctrine, zoals dat in april 1999 binnen de NAVO is vastgelegd in het Nieuw Strategisch Concept en kort daarop ook tijdens de EU-top in Helsinki. Europa mag niet in het voetspoor treden van de VS, maar moet eindelijk een geloofwaardig alternatief gemeenschappelijk veiligheidsalternatief uitstippelen.

De vredesbeweging heeft altijd gesteld dat niet meer, maar minder bewapening het antwoord moet zijn op de veiligheidsuitdagingen van de 21e eeuw. De Belgische regering moet dan ook kiezen voor een beleid dat de oorzaken van geweld wegneemt, zoals de twee-maten-twee-gewichten politiek, armoede, milieuvernietiging en het stijgende verbruik van natuurlijke grondstoffen. De huidige Irak-crisis is immers het gevolg van de groeiende energiebehoeften van de VS. Tijdens het Belgisch voorzitterschap van de EU heeft de vredesbeweging binnen het NGO-forum een memorandum opgesteld dat wijst op de noodzaak aan een ander veiligheidsbeleid.

Daarenboven moet in crisissituaties gekozen worden voor niet-militaire oplossingen met respect voor het internationaal recht. Het is onaanvaardbaar dat Amerikaanse NAVO-functionarissen stellen dat het Transatlantisch bondgenootschap een autonome organisatie is die zich niet moet onderwerpen aan het gezag van de Verenigde Naties. Het lidmaatschap van beide organisaties lijkt alsmaar moeilijker verenigbaar. VREDE vzw vindt dan ook dat in België dringend het debat moet worden geopend over het NAVO-lidmaatschap en de wenselijkheid om zoals andere EU-landen te kiezen voor een neutrale status.

Beste Ludo,
Ik begrijp niet waarom je zo reageert. Je bent woordvoerder van het anti oorlogsplatform, het is dan ook meer dan normaal dat je kritiek krijgt. Je moet daar tegen kunnen en de discussie sec houden. We moeten in Vlaanderen een serieuze discussiecultuur leren ontwikkelen. Ik reken mezelf ook tot die ‘we'. Schelden, de persoonlijke toer opgaan, overtrokken reageren, … we moeten dat vermijden.
Verbetenheid is iets dat me vreemd is, maar misschien kan jij mijn karakter beter inschatten. Het is overigens al een heel tijdje geleden dat ik op Indymedia iets heb gepost. De laatste 10 stukken waren nogal analytisch, met name besprekingen van documenten van het establishment van de VS en andere analytische zaken.
Ik beperk me echter niet enkel tot geopolitieke analyses. Ik vind de te volgen strategie ook belangrijk. Daarover ging mijn bijdrage. Ik stel vast dat jij telkens en telkens opnieuw reageert op alles wat niet in overeenstemming is met de lijn van het anti-platform. Het is alsof je de politieke lijn van de vredesbeweging probeert te bewaken. Dat is je goed recht, maar dan vind ik het een beetje raar dat uitgerekend jij het woord verbetenheid hanteert voor een ander, die slechts zeer sporadisch tussenkomt in het debat, maar swoit.
Blijkbaar is de teneur van mijn artikel niet goed overgekomen. Ik doe een nieuwe poging. Verhofstadt, maar ook Michel, W. Claes, en andere kopstukken zeggen allemaal luidop hetzelfde: ze steunen de vredesbetogingen en verbinden daaraan de noodzaak van een Euroleger. Dat is het politieke gegeven in België, en dat is de uitdaging voor de vredesbeweging bij ons. Komt daarbij dat we leven in een pre-electorale fase waarin de meeste partijen zullen proberen te profiteren van het anti-oorlogsgevoel bij de bevolking. Word je gerecupereerd of niet, loop je in die val of niet? Daarvoor staat de vredesbeweging, of ze dat nu wil of niet.
Waardoor wordt de hoofdboodschap, die via de media wordt vertolkt, van een betoging bepaald? In de eerste plaats door de prominente aanwezigen (politici), door de ordewoorden, welke delegaties (groepen) de betoging kleuren (vaak letterlijk met de kleur van de vlaggen), … De intenties van de organisatoren zijn daarbij volkomen bijkomstig. Het feit dat je prompt gereageerd hebt tegen een Euroleger is uiteraard positief, maar is een marginaal feit in vergelijking met de recuperatiepogingen van het politieke establishment, op hetgeen de media van een betoging ‘maken'.
Op dit moment sturen groenen en sociaal-democraten aan op symbolische, brave en vage betogingen en willen ze uiteraard betogingen waarin ze zonder probleem kunnen optreden en waaruit ze electorale munt kunnen slaan.
Wil de vredesbeweging haar geloofwaardigheid bewaren dan moet ze daar ondubbelzinnig positie tegen innemen, anders wordt ze willens nillens een verlengstuk. Dan moet ze de hypocrisie van de regeringspartijen ondubbelzinnig aanpakken. Dan moet ze haar eisen consequent formuleren: bijvoorbeeld de uitstap uit de Navo is vandaag een minimale vereiste. Als deze voorwaarden niet voldaan zijn dan zijn we een verlengstuk van de regering, of je dat nu graag hebt of niet. Dat is de verantwoordelijkheid van de vredesbeweging vandaag. Diegenen die dat niet zien of niet willen zijn, die zich beperken tot ‘hun eigen goede intenties', diegenen zijn in mijn ogen naïef. Die houding heeft te maken met een aantal factoren: de politieke lijn en de quasi monopoliepositie van de organisaties van het middenveld in België, de sterk verspreide (via onderwijs, media, politici) idealistische visie op de wereldproblemen, de neiging van geëngageerde mensen hun goede intenties te projecteren op de wereldproblemen, enz. Er is hier echter geen tijd of plaats om dat uit te werken.
Ik heb in mijn tekst tenslotte ook verwezen naar het verleden. Het embargo was een verlengstuk van het Westers imperialisme. Een deel vredesbeweging heeft daarvoor opgeroepen, ofschoon ze andere bedoelingen daarmee had; maar die bedoelingen zijn totaal bijkomstig, want het zijn niet de intenties van de vredesbeweging die de concrete invulling van de politiek zal bepalen. Wel is de vredesbeweging van cruciaal belang voor het establishment om de publieke opinie voor zich te winnen, of toch zoveel mogelijk. Daar moeten we ons van bewust zijn.
Er zijn toen onvergeeflijke fouten gemaakt. We moeten daar uit leren. We kunnen het niet maken om opnieuw de imperialistische agenda mee te helpen realiseren.
Ik veronderstel dat je het in elk geval met het laatste eens bent.
Groeten, Marc

Ik begrijp niet waarom je zo reageert. Je bent woordvoerder van het anti oorlogsplatform, het is dan ook meer dan normaal dat je kritiek krijgt. Je moet daar tegen kunnen en de discussie sec houden. We moeten in Vlaanderen een serieuze discussiecultuur leren ontwikkelen. Ik reken mezelf ook tot die ‘we'. Schelden, de persoonlijke toer opgaan, overtrokken reageren, … we moeten dat vermijden.
Verbetenheid is iets dat me vreemd is, maar misschien kan jij mijn karakter beter inschatten. Het is overigens al een heel tijdje geleden dat ik op Indymedia iets heb gepost. De laatste 10 stukken waren nogal analytisch, met name besprekingen van documenten van het establishment van de VS en andere analytische zaken.
Ik beperk me echter niet enkel tot geopolitieke analyses. Ik vind de te volgen strategie ook belangrijk. Daarover ging mijn bijdrage. Ik stel vast dat jij telkens en telkens opnieuw reageert op alles wat niet in overeenstemming is met de lijn van het anti-platform. Het is alsof je de politieke lijn van de vredesbeweging probeert te bewaken. Dat is je goed recht, maar dan vind ik het een beetje raar dat uitgerekend jij het woord verbetenheid hanteert voor een ander, die slechts zeer sporadisch tussenkomt in het debat, maar swoit.
Blijkbaar is de teneur van mijn artikel niet goed overgekomen. Ik doe een nieuwe poging. Verhofstadt, maar ook Michel, W. Claes, en andere kopstukken zeggen allemaal luidop hetzelfde: ze steunen de vredesbetogingen en verbinden daaraan de noodzaak van een Euroleger. Dat is het politieke gegeven in België, en dat is de uitdaging voor de vredesbeweging bij ons. Komt daarbij dat we leven in een pre-electorale fase waarin de meeste partijen zullen proberen te profiteren van het anti-oorlogsgevoel bij de bevolking. Word je gerecupereerd of niet, loop je in die val of niet? Daarvoor staat de vredesbeweging, of ze dat nu wil of niet.
Waardoor wordt de hoofdboodschap, die via de media wordt vertolkt, van een betoging bepaald? In de eerste plaats door de prominente aanwezigen (politici), door de ordewoorden, welke delegaties (groepen) de betoging kleuren (vaak letterlijk met de kleur van de vlaggen), … De intenties van de organisatoren zijn daarbij volkomen bijkomstig. Het feit dat je prompt gereageerd hebt tegen een Euroleger is uiteraard positief, maar is een marginaal feit in vergelijking met de recuperatiepogingen van het politieke establishment, op hetgeen de media van een betoging ‘maken'.
Op dit moment sturen groenen en sociaal-democraten aan op symbolische, brave en vage betogingen en willen ze uiteraard betogingen waarin ze zonder probleem kunnen optreden en waaruit ze electorale munt kunnen slaan.
Wil de vredesbeweging haar geloofwaardigheid bewaren dan moet ze daar ondubbelzinnig positie tegen innemen, anders wordt ze willens nillens een verlengstuk. Dan moet ze de hypocrisie van de regeringspartijen ondubbelzinnig aanpakken. Dan moet ze haar eisen consequent formuleren: bijvoorbeeld de uitstap uit de Navo is vandaag een minimale vereiste. Als deze voorwaarden niet voldaan zijn dan zijn we een verlengstuk van de regering, of je dat nu graag hebt of niet. Dat is de verantwoordelijkheid van de vredesbeweging vandaag. Diegenen die dat niet zien of niet willen zijn, die zich beperken tot ‘hun eigen goede intenties', diegenen zijn in mijn ogen naïef. Die houding heeft te maken met een aantal factoren: de politieke lijn en de quasi monopoliepositie van de organisaties van het middenveld in België, de sterk verspreide (via onderwijs, media, politici) idealistische visie op de wereldproblemen, de neiging van geëngageerde mensen hun goede intenties te projecteren op de wereldproblemen, enz. Er is hier echter geen tijd of plaats om dat uit te werken.
Ik heb in mijn tekst tenslotte ook verwezen naar het verleden. Het embargo was een verlengstuk van het Westers imperialisme. Een deel vredesbeweging heeft daarvoor opgeroepen, ofschoon ze andere bedoelingen daarmee had; maar die bedoelingen zijn totaal bijkomstig, want het zijn niet de intenties van de vredesbeweging die de concrete invulling van de politiek zal bepalen. Wel is de vredesbeweging van cruciaal belang voor het establishment om de publieke opinie voor zich te winnen, of toch zoveel mogelijk. Daar moeten we ons van bewust zijn.
Er zijn toen onvergeeflijke fouten gemaakt. We moeten daar uit leren. We kunnen het niet maken om opnieuw de imperialistische agenda mee te helpen realiseren.
Ik veronderstel dat je het in elk geval met het laatste eens bent.
Groeten, Marc