arch/ive/ief (2000 - 2005)

In het artikel 'Extremisme' werd het voorstel gelanceerd om eens te onderzoeken "hoeveel linksdenkenden door de soms ronduit neo-stalinistische opstelling van de PVDA - bv. in haar veroordeling van het studentenoproer op het 'Plein van de Hemelse Vrede' - niet zowel van de PVDA als van het linkse politieke spectrum vervreemd raakten" ... "Hier zou onderzoeksjournalistiek naar moeten gebeuren: wie haakte af ? Waarom ? Wat werd er van die mensen ? Zou een boeiend boek kunnen opleveren én wellicht ook nuttige politieke inzichten."

Buelinckx schreef daarop dat hij vorig jaar een thesis afleverde getiteld: 'Radicaal-links in België en de val van de Muur. Hoe overleefden de KP, de SAP en de PVDA de val van het rëeel bestaande socialisme?' Deze licentiaatsverhandeling nieuwste geschiedenis behandelde in grote mate de impact van de gebeurtenissen 1989-1991 op de radicale linkerzijde in België, meer bepaald voor de toen drie belangrijkste politieke formaties KP, SAP en PVDA. Ik heb getracht te onderzoeken op welke manier die drie formaties de val van het 'reëel bestaande socialisme' geanalyseerd hebben en hoe ze die cruciale historische gebeurtenis als partij verteerd hebben. Vooral bij de PVDA heeft dit enige ophef gemaakt naar aanleiding van Tien An Men en de gebeurtenissen in Roemenië. Enkele leden verlieten toen de partij en stapten met hun ongenoegen naar de media. Op volgende URL kan de thesis geraadpleegd worden:
http://home.planetinternet.be/~sintlod8/radicaal_links/radicaal_links_inhoud.htm

Na het doornemen van de thesis van Jan Buelinckx kan ik alleen maar stellen dat deze effectief de moeite van het lezen waard is.

Zijn werkstuk brengt in ieder geval een goed gedocumenteerd overzicht van hoe de drie communistische stromingen in België - de Moskou-gezinde KP, de trotskisten van RAL-SAP en de maoïsten van de PVDA - op de val van de Muur, maar ook bv. op het bloedbad op het 'Plein van de Hemelse Vrede' en andere ontwikkelingen in de 'communistische' wereld reageerden. Onthutsend is bv. te moeten lezen hoe de PVDA - op inspiratie van Ludo Martens - het bij de val van Ceaucescu zelfs nog voor die dictator opnam ... Geen wonder dat heel wat mensen afhaakten, waaronder Wim De Neuter die in de thesis herhaaldelijk aan bod komt.

Maar ... Jan Buelinckx heeft het bijna alleen over de partijen op zich, over hun politieke standpunten en de evolutie daarin. De studie die ik voor ogen heb is er meer één over de mensen die het verhaal van het communisme in België schreven en/of er uit stapten. Waarom is iemand zoals Ludo Martens zo'n onversneden stalinist ? Kan de PVDA ooit komaf maken met het stalinisme ? Wat betekende het voor echtparen zoals ik er midden jaren zeventig enkele kende, om één van de twee lonen volledig aan de partij af te staan ? Wat werd er van al de mensen die de partij na korte of lange tijd verlieten ? Klopt het beeld dat slechts een enkeling in het rechtse kamp terecht kwam en vele anderen hun links engagement op andere manieren realiseerden ? Hoe kijken de kinderen van 'Amadezen' tegen het leven van hun ouders aan ? Op zulke vragen geeft Buelinckx geen antwoord, maar zijn studie levert wel een interessante basis om op verder te bouwen.

Finaal zou een studie over de communisten en ex-communisten in België ook een antwoord moeten kunnen geven op de vraag waarom in België niet gelukt is wat in Nederland wel kon: een brede echt linkse, democratisch-socialistische partij uitbouwen zoals de SP.

(DIOGENE(S) n° 43 - mediadoc.diva@skynet.be)

P.S. Jan Buelinckx meldde ook nog dat "wat de suggestie betreft voor verder onderzoek, VRT-journalist Ivan Ollevier al iets soortgelijks deed over de KP'ers in zijn zeer lezenswaardig boek 'De laatste communisten: hun passies, hun idealen.'" En een SPA'er werd door het artikel "Extremisme" geïnspireerd om een roman over radikaal-links te gaan schrijven. Als dat maar goed afloopt.

Toch effe corrigeren dat de SPA'er niet zelf een roman wil schrijven, maar enkel de suggestie deed. Hij verwees hierbij naar een Noorse roman over een Noorse maoïstische partij ('Leraar Pedersens' of zoiets)