arch/ive/ief (2000 - 2005)

Lubbers vertrekt niet alleen van eigen onderzoekswerk. Collega journalisten, activisten en onderzoekers vertellen over hun ervaringen met de wanpraktijken van bedrijven die meer over hebben voor een groen imago dan voor het milieu zelf.

* Meer spionnen aanwezig dan echte leden ...

Een eerste bijdrage gaat over 'greenwash' of het verspreiden van desinformatie om een verantwoord milieu-imago voor te wenden. Vooral in de oliesector zijn de voorbeelden legio. Andere tactieken zijn: het afsluiten van samenwerkingsovereenkomsten met milieubewegingen als vrijbrief voor nieuwe activiteiten, het ontkennen van milieuvraagstukken en het manipuleren van informatie via eigen milieu- educatieve pakketten, sponsoring, spionage, intimidatie,...

Er wordt een enorme creativiteit aan de dag gelegd om zich te kunnen omringen met een vleugje groen. Om de campagne van London Greenpeace te ondergraven engageerde Mc Donalds twee detectivebureaus om te infiltreren in de milieuvereniging. Achteraf bleek dat op sommige vergaderingen van de vereniging meer spionnen aanwezig waren dan echte leden.

* Naïviteit is voor milieuactivisten totaal misplaatst

Een ander ontluisterend verhaal betreft de praktijken van het consultancy bureau ABC. Het bedrijf bood zich aan bij NGO's om oud papier op te halen. De opbrengst zou gaan naar een goed doel. In het grootste geheim werd alles terug bij elkaar gepuzzeld en doorverkocht aan betrokken bedrijven. Meer dan één vereniging zag zijn campagne daardoor geboycot worden.

De boodschap van Eveline Lubber is duidelijk. Naïviteit is voor milieuactivisten totaal misplaatst. NGO's en actiegroepen kunnen best de strategieën van bedrijven en inlichtingenbureaus leren herkennen zodat ze er adequaat op kunnen reageren. Ze dienen zich ook te hoeden voor het gevaar gecoöpteerd of gecompromitteerd te worden door de samenwerking met bedrijven. 'Schone schijn' gaat dus ook over het ontmaskeren van nep-grassrootorganisaties en pr-activiteiten. Over hoe als journalist de juiste bronnen te vinden en over hoe bedrieglijke pr-campagnes te ondermijnen met speelse acties als adbusters en net-activisme.

De auteur sluit af met een woordje uitleg over het Pandora-project. Via een mailinglist kunnen onderzoekers en activisten ervaringen en tactieken uitwisselen. Het archief van het Pandoraproject verzamelt informatie over de pr-strategieën tegen campagnegroepen en actievoerders. Voor meer informatie over het project kan je terecht op http://www.evel.nl.

Eveline Lubbers. Schone schijn: smerige streken in de strijd tussen burgers en bedrijven. Amsterdam: Fagel, 2002. 294 p.; ISBN: 90-5914-122-9; Prijs: 19,95 euro; Te bestellen bij: Uitgerij Fagel, fagel@xs4all.nl, 020.676.19.28
---------
Boekbespreking door Lieven Vandeneede, voor Milieurama; overgenomen in DIOGENE(S) nr 42 - mediadoc.diva@skynet.be