Verdeeldheid binnen klein-links

(Sociaal-) anarchisme, (libertair-) communisme, communalisme, (basis-) democratie,... Het speelt geen rol hoe je het noemt. Daarom simpel: de betere wereld. De mens is er vrij en gelijk, zodat hij er gelukkiger kan leven. Je komt er bij, door een marxistische analyse te maken of een-beste-voor-de-aarde-filosfie te volgen, of gewoon door een bewust kritisch actief burger te zijn. Je ziet dat het kapitalisme de grote boosdoener van al het kwaad in de wereld is. Maar wat moet de antikapitalist dan?
Hij zal eerst zijn gedachten ontwikkelen. Enerzijds krijgt hij ideeën binnen het systeem. Bijvoorbeeld, wat vind hij van de partij Vivant die voor een basisinkomen is. Of wil hij dat België in de NAVO blijft of niet, wat van de migranten te denken,... Dit zijn voorbeelden van meningen binnen het systeem omdat er in zijn betere wereld helemaal geen spraken is van: partij, België, NAVO, migranten,... Om zijn voeling met de maatschappij niet verliezen zal hij ook daar een mening over hebben. Anderzijds zal hij ook ideeën hebben buiten het systeem, de utopie genaamd. Is er een staat, wie beslist over wat, lokaal werken of internationaal, een aarde zonder of met industrie, ...
In ieder geval, deze antikapitalisten zijn een eerste groep binnen de andersglobalisten. Zij stellen iets heel anders voor als het kapitalisme, of weten dat ze het kapitalisme niet willen. Het andere deel bestaat uit mensen die vinden dat de scherpe kanten van het kapitalisme moeten afgeschaafd worden. GAIA, Greenpeace, OXFAM, Broederlijk Delen, 11.11.11, ATTAC, JNM,... zijn er voorbeelden van en zij leggen zich als organisatie op één gevolg van het kapitalisme toe zonder de bron aan te pakken. Sommigen worden dan ook betaald door het systeem, terwijl het individu wel antikapitalist kan zijn.
Dit zijn de twee grote groepen binnen de andersglobaliseringbeweging. Binnen de antikapitalisten zijn er ook nog verschillenden strekkingen. In België heb je van partijen: Socialistische Arbeiders Partij (SAP). Daarbij hoort ook de SJW en de POS, Links Socialistische Partij (LSP) met Internationaal Verzet, Blokbuster en Actief Linkse Studenten, VONK, Partij Van De Arbeid met daarbij de Marxistische-Leninistische beweging en Chénge the World, geneeskunde voor het volk,.... En als laatste: Kommunistische Partij (KP). Van organisaties: de anarchistische, IRDS (initiatief voor een reële democratische samenleving), christenen voor het socialisme,...
Ik ben ervan overtuigd, als je de wereld wilt begrijpen en veranderen, dat je bezig moet zijn met het bijna allesomvattende systeem: het kapitalisme, en niet met symptoombestrijding. Dan heb je hier in België nog maar enkele keuzen. Ik zal van alle partijen en organisaties een onvolledig overzicht geven. Ik beloof wel niet objectief te zijn, en daarom zou ik graag hebben dat omschrijvingen en verschillen tussen partijen en organisaties worden aangevuld. In de eerstvolgende alinea, ga ik eerste enkele termen verduidelijken.

Socialisme: De vroegsocialisten van toen beriepen zich vooral op rechtvaardigheid, maar ze wisten niet duidelijk wat er precies verkeerd was met de maatschappij en wat het beter zou maken. Daardoor was er brede waaier van opvattingen onder het vroegsocialisme. Ze hadden gemeen dat ze bezig waren met de gewone bevolking, waardoor de tegenstelling tussen enerzijds boeren en arbeiders en anderzijds burgerij naar boven kwam. Met de komst van Marx kwam een einde aan het vroegsocialisme. Voor Marx was dit een utopie. Hij ging het zelf een wetenschappelijk karakter bezorgen. Voor Marx bracht het kapitalisme niets goed en als de massa daar bewust van is geworden en revolteert, komen we in de socialistische maatschappij. Het proletariaat wordt heersende klasse, ze veroveren de democratie en er is een staatsorgaan. Wanneer deze samenleving begint te werken en vele problemen van de baan zijn en men geen staat meer nodig heeft komt men in de communistische samenleving. Daarom is communisme gelijk aan anarchisme. Maar let op, als iemand zich communist noemt, bedoelt hij wel dat er voor het communisme nog socialisme moet zijn. De plaats van de anarchisten in dit verhaal is dat zij dit communisme/anarchisme ook willen bereiken, maar niet via partij en staat. Voor de duidelijkheid zeg ik erbij, dat dit communisme nog nooit bestaan heeft, niet in Rusland, niet in Cuba,... We zijn nog nooit veel verder geraakt dan een tiental revoluties.
Doorheen de geschiedenis, zijn uit het socialisme steeds meer verschillende groepen ontstaan. De eerste splitsing ontstond nog tijdens het leven van Marx. Namelijk Bakoenin, Proudhon en de anarchisten tegenover Marx en de socialisten/communisten. De anarchisten verwierpen de wetenschappelijke methode van Marx en beschuldigde de 1ste Internationale ervan autoritair en centralistisch te zijn. Een sterk gestructureerde organisatie en socialistische staat zullen nooit de vrijheid kunnen brengen. Dit is de eerste tegenstelling in ideologie tussen socialisten (PvdA, Vonk, KP, LSP en SAP) enerzijds en de anarchisten anderzijds. Deze is nog aangevuld geweest door historische gebeurtenissen, die ze elkaar tot op dag nog verwijten.
Met de Russische revolutie is de tegenstelling tussen anarchisten en socialisten nog scheper geworden, maar ook binnen het socialistische kamp. Die tegenstellingen komen voort uit de geschiedenis van Rusland vanaf het begin van de 20ste eeuw. De revolutie is toen geleid geweest door de bolsjevistische partij van Lenin en Trotski met behulp of misbruik van de arbeidersraden (sovjets). Simplistisch gesteld, steunden de anarchisten die sovjets, maar niet de partij van Lenin en Trotski en zeker niet het regime van Stalin dat er nadien gekomen is. Ze zeggen dat Lenin de theorie van Marx zo heeft geïnterpreteerd dat het gerechtvaardigd was om het belang van een staat en partij te kunnen doordrukken. Zo werd alle macht aan de sovjets, in de praktijk: alle macht aan de partij. Een ander verwijt is dat hun rode leger op de anarchisten in Kroonstad geschoten heeft. De Trotskisten-Leninisten-Marxisten (LSP, VONK, SAP, PvdA) zeggen dan weer dat in dat rode leger ook anarchisten zaten en dat Kroonstad aan het samenheulen was met het kapitalistisch buitenland. Toch geven sommige socialisten toe dat het schieten ongerechtvaardigd was en dat het verkeerd is gelopen van zodra Lenin en Trotski andere partijen verboden hadden en een verkeerde economische beleid voerden. De anarchisten zeggen dat de socialisten zo hebben gehandeld dat het mogelijk was dat Stalin als dictator kon opstaan. De socialisten ontkennen dit. Er kunnen veel vragen worden gesteld, waarover de mening van de socialisten mij niet duidelijk is: ze noemen zichzelf naar Lenin en Trotski, maar die werkten volgens de top-down principes. Terwijl de partijen vandaag zeggen dat ze bottom-up werkten. Nog een verwijt van anarchisten is dat bolsjevistische leiding één partij heeft die objectief de belangen van het proletariaat verdedigd, maar zo vervult de leiding zelf de posities die over het reilen en zeilen van de samenleving beslissen in naam van de objectiviteit. En als laatste, hoe kunnen de socialisten zeker zijn dat ze een staat creëren die uiteindelijk afsterft om in het communisme te komen.
Tot hier toe beperkte ik me in de tekst tot de tegenstellingen tussen anarchisten - socialisten. Maar binnen de socialisten is er ook tegenstelling ontstaan tussen SAP, LSP, Vonk en aan de andere kant de PvdA (Partij van de Arbeid). Het eerste kamp noemen zich vandaag de Trotskyisten, maar ze geven toe dat het vanaf een bepaald moment is fout gelopen met Lenin en Trotski. Ik weet niet waar ergens. Is het vanaf dat ze alle groepen buiten zichzelf verboden hebben, of is het vanaf dat de ze de Nieuwe Economische Politiek (NEP) hebben ingevoerd. Wat wel zeker is dat na de dood van Lenin in '24 er de tegenstellingen waren tussen Trotski en Stalin waar de socialistische partijen vandaag kant voor hebben gekozen. Ondertussen wat de naam van de bolsjevistische partij veranderd in de Communistische Partij. Trotski vond dat de partij bureaucratisch was geworden en dat het op niets sloeg dat enkel in Rusland de revolutie had plaatsgevonden. Stalin daarentegen had als antwoord dat er een sterke staat nodig was om de kapitalistische landen tegen te kunnen houden en dat zuiveringen van tijd nodig waren om de op juiste koers te blijven. Ook hier weet ik niet welke toegevingen de PvdA doet over de misdaden van Stalin. Het antikapitalistische kamp is vanaf nu in drie verdeeld van anarchisten, trotskyisten en stalinisten (ze noemen zichzelf soms zo, maar meestal gewoon communisten). Dit wordt alleen maar versterkt door de Spaanse Burgeroorlog en alle ervaringen die ze met elkaar hebben in de laatste 100 jaar strijd.
Tegen de jaren '90 bestaan er verschillende Belgische partijen. De KP is de oudste en is in de jaren '20 afgescheurd van de SP, toen deze al niet meer revolutionair socialistisch was, maar de reformistische kant opging. De SP.a is al zeker niet meer socialistisch, maar eerder progressief binnen het kapitalistische systeem. . De laatste voorzitter van de KP is onlangs gestorven, hoewel de partij al stil ligt van in het begin van de jaren '90. Nu is ze vooral actief over internet. Deze heeft onder invloed van Stalin gestaan gedurende hun bestaan en heeft vandaag niet veel meer betekenen in de anitkapitalistische strijd. In 1968 worden de SAP en de PvdA opgericht, die vandaag nog wel bestaan. Binnen de SP.a is er ook altijd de Vonk gebleven. Maar de verdeeldheid blijft toenemen. De LSP is in de jaren '90 afgescheurd van de Vonk door één verschilpunt. De Vonk gelooft dat je door binnen de SP.a te werken je beter de massa kan bereiken: "Als de ideeën van de top niet de gewenste resultaten (inzake sociale zekerheid enzovoort) oplevert voor de basis, dan zullen ze die top op een bepaald moment dumpen en zoeken naar een nieuwe leiding. Op dat proces moeten linkse inspelen. Uiteraard niet door de zoveelste linkse partij op te richten,..." Dat laatste wou de LSP juist wel omdat SP.a geen arbeiderspartij is meer is.
De verschillen tussen de partijen vandaag zitten hem uiteraard niet enkel in ervaringen en historische gebeurtenissen. Ook in welke strategie te volgen voor naar de betere wereld: directie actie, partij, geweld(loos), ook met symptoombestrijding of niet,... Maar dat is voor een volgende keer of voor iemand anders. Uit al die zaken mag de antikapitalist een keuze maken of hij kan voor zichzelf zeggen dat hij altijd in de oppositie zal blijven in gelijk welk systeem (pessimistisch hyperactivisme).

arch/ive/ief (2000 - 2005)