BOLIVIA:

Relaas van de feiten van de laatste twee dagen

El trópico

Donderdag 13 feb, 8.34u

1 dode en 3 gewonden in de zone Entreríos del trópico cochabambino (Chapare), waar blokkades zijn opgeworpen sinds donderdagmorgen. Evo Morales, cocaboervertegenwoordiger en afgevaardigde van MAS vertelt bovendien dat er vorm van eenheid bestaat tussen de politie en de cocaboeren inzake het verzet tegen 'el impuestazo' (de belastingsverhoging). De blokkades werden echter opgeworpen als gevolg van de mislukte onderhandelingen met de regering over de coca. Het centrale gedeelte van de zone zou volledig geblokkeerd zijn en van daaruit groeit de blokkade-beweging. In de stad Cochabamba zelf zouden volgens Bolpress tanks zijn aangekomen om de mars te doen stoppen voor de aftreding van de president en vicepresident. Alhoewel de stad gemilitariseerd is, blijven de mensen op straat komen om de aftreding te eisen. Op het 14 september-plein worden de betogers belaagd met traangas.

La Paz

Donderdag 13 feb, 7.40u

Het Boliviaans conflict verscherpt vandaag, na de harde confrontaties gisteren waarin ongeveer 20 doden en 150 gewonden (waarvan meer dan 100 door toedoen van rubberkogels) vielen en verschillende gebouwen van de regering en pers geplunderd en verbrand werden door de menigte.

President Gonzalo Sánchez de Lozada, die een belastingsverhoging op arbeid wou doorvoeren, op aanvraag van het IMF (lonen van werknemers verlagen en de belastingen verlagen voor bedrijfsleiders) beging de fout die de Argentijnse bourgeoisie niet beging bij de opstanden van 19 en 20 dec 2001: zij die de belangen van de burgers verdedigen mee in de zak van de getroffenen van de maatregel te stoppen, nl. de politie. Als gevolg daarvan kwamen sommige politiesectoren gisteren in opstand tegen de regering, en eisten de annulering van de belastingsverhoging en de aftreding van de president, en kwamen in confrontatie met legereenheden die de opstand wilden breken. Vandaag zetten wegblokkades door boeren deze eis kracht bij, net als de duizenden manifestanten in La Paz. De burgerlijke pers sperekt over een akkoord tussen de regering en de opstandige politie, maar dit lijkt op een loze wanhoopsdaad. Het akkoord wordt niet door alle politie-eenheden aanvaardt.

Ook hier hetzelfde scenario als in Cochabamba: traangas, helikopters van het leger en 8 legertanks zijn ingezet om de massa die roept om aftreding te bedwingen.

La Paz

woensdag

Sebastián Hacher, Indymedia Argentina, brengt persoonlijk verslag uit van de gebeurtenissen in La Paz.

11.00 Plaza Murillo jongeren van het college breken de ramen met stokken en hamers. Het leger, dat paraat staat om de opstandige politie te vervangen begint traangas te spuiten. Politie-eenheden gooien op hun beurt traangas naar het leger vanuit geïmproviseerde loopgraven. De burgers gooien zich op de militairen die gewapend zijn met FAL geweren (voor rubberkogels) en smeken hen ook in opstand te komen. Een journalist van Canal 5 wordt geraakt. Velen zeggen achteraf dat hij overleden is. Ik hoor ook mitrailleurgeschut. Dan trekt het leger terug, zij aan zij, en vlucht in het regeringspaleis. De politie lijkt veld te winnen. Drie militairen blijven achter. De menigte omsingelt hen en neemt hun wapens af. Wat daarmee gebeurt is, weten we niet. Op Plaza Perez zien we geïmproviseerde barricades. Zo'n 200 mensen houden een assemblea waarin ze de aftreding van de president vragen. De massa schrijdt zich naar het Ministerie van werkgelegenheid. Het gebouw is volledig kapot. Beetje bij beetje dringen mensen binnen en die beginnen te plunderen. De overschot aan inboedel dient om de vlammen te voeden. Het zijn jongeren, indianenmannen, mannen in kostuum en oudere mensen. Op die moment zijn er al 89 gewonden en tussen 13 en 18 doden gevallen en is de intrekking van de belastingsverhoging in zak en as. De eis is nu "que se vaya el gringo": dat de president (met een Noord-Amerikaan (gringo) accent) opkrast.

Net zoals het Ministerie van werkgelegenheid brandt ook het gebouw van de vicepresident Goni. Iemand roept om op te trekken naar 'het roze huis': sinds jaren het gebouw van de MNR, de partij die samen met de MRI de regering uitmaakt. De massa besluit op zijn voorstel in te gaan. Dat gaat overal echter gepaard met efficiënte besluitvorming. Het Boliviaanse volk is erg georganiseerd en heeft een rijke geschiedenis van sociale strijd. Onderweg komen we een groepje agenten tegen. Ze zijn mager gewapend en sommigen dragen motorhelmen om zich alsnog te beschermen. Ze worden genegeerd. De relatie is tegenstrijdig: sommigen huldigen, anderen beledigen hen, anderen roepen hen toe hen nooit meer te onderdrukken.

Terwijl honderden jongeren het partijgebouw vernietigen worden andere gebouwen geplunderd. De regering roept op de televisie op tot kalmte. De avond valt en de plunderingen veralgemenen. Een groep mensen verbrandt de zetel van de MIR, de andere regerende partij. De woede tegen de pers ontlaadt: 4 televisiekanalen zijn buiten dienst, waarvan sommigen geplunderd en vernield zijn. Computers vallen vanuit de hoogte naar beneden. Op het plein heerst nog steeds dezelfde spanning, met schoten en schuilende soldaten.

We proberen informatie te krijgen over de andere steden. We weten dat in El Alto de hele dag confrontaties plaatsvonden, dat in Cochabamba enorme demonstraties zijn gehouden en dat in andere steden de politie aan het muiten is geslagen.

Sinds enkele minuten heeft de regering aangekondigd dat de militairen door de straten zullen patrouilleren. Er zijn geruchten over staat van beleg. Er zijn geen camera's in de straat, de weinige kanalen die nog uitzenden werken met telefonische reportages. De plunderingen houden niet op en er gaan ook geruchten dat enkele gevangenissen geopend zijn. Niemand wil gefilmd worden. Uiteindelijk zal de revolutie niet op televisie komen.

Dit artikel wordt gevolgd door een reeks commentaren waarin de vraag gesteld wordt wat de rol van de politie kan zijn in een revolutie. Na de akkoorden werd de universiteit, die bezet werd door studenten dewelke hun steun aan de politieopstand betuigd hadden met een actie, ontruimd ... door diezelfde politie. De zicht op de feiten worden weer helder als de protesten van gepensioneerden, cocaboeren, studenten en in feite de algehele boliviaanse bevolking die het geld niet heeft om het beleid te bepalen in herinnering wordt gebracht. Protesten tegen het cocabeleid, sociaal beleid (pensioenen), ALCA (vrijhandelsakkoord dat heel Zuid-Amerika vrijmaakt voor plundering door de kapitalisten) en daarmee gerelateerd: de verkoop van Boliviaans aardgas. Vergelijk deze basisstrijd die een lange geschiedenis en de laatste maanden reeds vele hoogtepunten kende, met de opstand van de politie, die om niet meer gaat dan de gevolgen van de maatregelen waartegen de bevolking reeds jaren ingaat. Nu de staatskas steeds minder gespijsd word en zal worden na verdere liberaliseringt, moet bezuinigd worden (uiteraard op de lonen). De opstand van de politie mag dan qua geweld revolutionair overkomen, de inhoud is oppervlakkig en opportunistisch. Dat neemt niet weg dat uiteraard iedereen tegen de voorgestelde maatregel protesteert: het is een directe aanval op het brood van morgen en een gevolg van de onwilligheid om de eisen waar het volk al tijden om schreeuwt en veel bloed voor vergoten is, in te willigen.

Donderdag, 17.42u

Slachtoffertellingen van de laatste twee dagen tot nu toe: 21 doden, honderden gewonden en honderden gearresteerden. Grootse betogingen en confrontaties in La Paz, Cochabamba en Santa Cruz, de drie grootste steden van Bolivia. In Potosí, waar zich de mijn bevindt die eigendom is van president Sanchez (!), blokkeren de mijnwerkers de weg en hetzelfde gebeurt in Chapare, waar één dode en drie gewonden vielen (volgens de laatste berichten).

Op donderdag waren de betogingen in alle steden vreedzaam. De poging van de massa in La Paz, om naar Plaza Murillo af te zakken kostte gisteren veel bloedvergieten. Vandaag is de weg versperd door honderden soldaten en oorlogstanks. De schermutselingen en plunderingen van gebouwen en banken, gepaard gaande met confrontaties en aanhoudingen (100 tot nu toe in La Paz alleen al) vonden slechts plaats ná de betoging. Gelijkaardige scenarios in C en SC. De aanleiding van het conflict (inkrimping van de lonen door de perverse belastingsverhoging op arbeid) is alweer opgeborgen maar het verlangen naar het vallen van de president en zelfs het gehele parlement is uit de walging opgebroken.

Kogels tegen het volk

Op El Prado (hoofdstraat van La Paz) werd gezien hoe militairen de punt van de geweerloops op lichaamshoogte richtten. Niet alleen manifestanten maar ook een persfotograaf raakte er gewond (waarvan men dus moeilijk kan zeggen dat hij een fysiek gevaar betekent). Hoe ver het leger wilde gaan wordt al helemaal geïllustreerd door de schoten op twee artsen die een gewonde hulp verleenden. Eén van beide werd geraakt in de borst.

Een ander zaak was de rol van de politie. Het akkoord dat om 5 u donderdagmorgen werd bereikt, werd niet door alle eenheden aanvaard. Een menigte omsingelde een politiekantoor en eisten wapens. De eerste reactie was niet vijandig. Toen de groep hen bedreigde dichter te komen, werden de reglementaire wapens pas boven gehaald.

Wapens. De klassieke leuzes "fusil al pueblo, el pueblo no se calla" (geweer aan het volk, het volk zwijgt niet) en "el pueblo armado jamás será aplastado" (het gewapende volk zal nooit verpletterd worden), werden heel de dag gehoord. Ook kon je ontploffingen van dynamiet horen: traditioneel ingezet bij opstanden of stakingen van mijnwerkers.

Na de middag voegde zich een nieuw element aan de gebeurtenissen toe: de politie keert weer tot de 'normale' gang van zaken. In La Paz werden de taken terug verdeeld tussen de politie en het leger waarmee gisteren nog gevochten werd. De militairen stopten met het afweergeschut en legden zich toe op de bewaking van publieke gebouwen, terwijl de politie de plunderingen onderdrukte en jongeren arresteerde. Hetzelfde gebeurde in Santa Cruz, waar eveneens partijzetels werden aangevallen.

De pers zond afwisselend beelden van de plunderingen en Juan Pablo II uit, die opriep tot kalmte. Ook de 'bezorgde' (met één oog op de koers van de beurs, nvdr) wereldleiders mochten een poging wagen: vanuit Washington, de presidenten van MERCOSUR, alle kerken en de bedrijfswereld klonk commentaar. Washington liet zijn steun aan de president herhalen, riep uiteraard op tot kalmte en verklaarde de vrede en welvaart in Bolivia zoals in het verleden verder te steunen. Cynischer kan het niet.

Argentinazo en Bolivia?

De herinnering aan de decemberdagen in Argentinië (2001) werd dezer dagen veelvuldig opgeroepen. Klopt de vergelijking? Uit de analyse van de argentijn ter plaatse (en auteur van de overzichtsartikels) hou ik het volgende over:

• de aanleiding (van de gebeurtenissen van de laatste dagen, nvdr) was een opstoot binnen de staatsstructuren: tussen politie, regering en leger (al maanden verkeert Bolivia in algemeen conflict met de regering, waarvan vele blokkades, doden, gewonden en honderden gearresteerden het gevolg, nvdr) TOV de aankondiging van de staat van beleg, in combinatie met de confiscatie van de spaargelden in Argentinië (dus in eerste instantie opstand van de lagere middenklasse)
• Ondanks de gelijkenis tussen 'que se vayan todos' en 'que se vaya el gringo, carajo' wordt de eis in Bolivia onmiddellijk gesteund (gerecupereerd?) door de georganiseerde sectoren als vakbonden en door bijvoorbeeld Evo Morales (vertegenwoordiger cocaboeren en afgevaardigde MAS, de zetelt in het parlement). Nochtans wordt ook om de sluiting van het parlement geroepen.
• De dynamiek van de situatie is ook anders. Alhoewel woensdag een mix van mannen in maatpak, arbeiders en studenten op Plaza Murillo werden gezien, zorgde de sfeer in de pers van vandalistische plunderingen en het hoge dodenaantal 's avonds voor een ommekeer. Vandaag protesteerden in hoofdzaak arbeiders, studenten en boeren.
• In Argentinië droop De la Rua voor niemand méér af dan voor z'n eigen clan. Sánchez de Losada werd, ondanks zijn aftocht, omarmd door de VS en verschillende LatijnsAmerikaanse presidenten, die weten dat verkiezingen mogelijks een overwinning van MAS (socialistisch) zouden kunnen inhouden, wat een bedreiging vormt voor de economische plannen, die de voorzetting van de plundering van de natuurlijke rijkdommen van Bolivia inhouden.

Bolivia, mi querida, mijn geliefde Bolivia

Het beeld gevormd door het kruipen van het bloed door de straten, de kelen schor van furie en het beven van het regime staat in de pupillen gegrift als een enorme stap in de monumentale taak waaraan geen van onze landen kan ontsnappen. De geur van gas, de vlammen die teren op het oude systeem vooraleer een nieuw kan ontstaan, de oproep tot strijd op straat en wijk zijn de eerste passen van een volk dat heeft beslist dat het lot iets is dat men kan veranderen.

Bolivia is een wonderschoon land vol vitaliteit. Wanneer wij aan de zijde liepen van mijnwerkers zonder pensioen, samen met jonge arbeiders en studenten die dynamietbommen gooiden onder het zingen 'dat hij afdruipt de moordenaar' konden we niet anders dan ontroerd worden. Het waren de forceurs van een enorme traditie van strijd, wiens voorgeschiedenis in de reuzenbetogingen van de COB (Arbeiderscentrale Bolivia) van de jaren '80 en in de doorgewinterde revolutionairen van 52 ligt, van dewelke de huidige regerende partij erfgenaam en verrader is, en wiens protagonisten van de toekomst samen opstrekken om weer opnieuw hun eigen geschiedenis te schrijven.

Een geschiedenis die geschreven is met bloed, zoals alle volkeren hun geschiedenis schrijven. Een geschiedenis die wij niet bereid zijn te bekijken vanuit de comfortabele zetel van de toeschouwer .

Sebastián Hacher

El impuestazo concreet

De voorgestelde belastingsverhoging ('impuestazo') zou 12.5% bedragen op de lonen uit de publieke sector.

Het IMF en 'el impuestazo'

Belangrijk ook is het feit dat het IMF woensdag (dag van de zwaarste rellen) drukt op het feit dat de maatregel 'noodzakelijk is om het fiscaal tekort van 9% tot 6% te brengen'. Gouvernementele bronnen bevestigen die uitspraak door IMF.

Junkfood- & bankenriots

In El Alto overmachtigden groepen apparatuur van privé- en stadsbedrijven en zouden er incidenten zijn geweest tussen hen en de arbeiders van die bedrijven, bezorgd om hun werk te verliezen. Tijdens de inval van het leger na zo'n confrontatie in een Coca-cola-fabriek overleden 2 personen. De exacte gebeurtenissen zijn niet bekend. Coca-cola wordt gehaat in Bolivia omdat het een afnemer van cocabladeren is, terwijl de Amerikaanse regering de gedeeltelijke uitroeiing lobby't. De anti-drugslobby zou in het voordeel van Coca-cola spelen: het goedje zou minder gedronken worden omdat de Bolivianen de traditionele mate van cocabladeren verkiezen. De afbouw van de cocateelt zou de consumptie van coca-mate indijken. Daar zit iets in. (Iemand meer informatie? Waarschijnlijk is dit een gekend feit. Ik ben niet vertrouwd met het thema.) Coca Cola en La Papelera (ook producent van bubbeldrank) zouden samen aan de rebellie een verlies van 30 miljoen dollar en 5000 slaven hebben overgehouden.

Ook de banken moesten het uiteraard ontgelden.