De pers, AEL & Dyab Abou Jahjah

Na zijn vrijlating op dinsdag 3 december - volgens de aandacht die de omroepen en kranten er aan gaven een gebeurtenis van grote nationale betekenis - werd het in de media geleidelijk iets stiller rond Dyab Abou Jahjah. Die had van de rechter de ongewone straf gekregen drie maand lang niet op de openbare weg op te treden. "Abou Jahjah mag niet betogen" kopte De Standaard van 4 december en in een tussentitel: "Dyabolisering van AEL moet stoppen" (zo werd geëist door "jonge AEL-militanten en sympathisanten van de Partij van de Arbeid"). Noteer wel dat "de drie maanden verlengbaar zijn", aldus Leo Stoops in het VRT-journaal van 3 december.

In de 'Kamer' kwam er "een nieuw rondje Abou Jahjah" (dixit De Standaard 6/12). En er was wat heisa rond de klacht wegens 'laster en eerroof' van Abou Jahjah tegen premier Verhofstadt omdat die zich zeer negatief over AEL had uitgelaten (inbegrepen de verdenking dat AEL-patrouilles zouden kunnen dienen als dekmantel voor criminele activiteiten). Maar een premier kan niet veroordeeld worden voor uitspraken in de Kamer, stelde Kamervoorzitter De Croo die zo "Verhofstadt uit de Jahjah-wind zette" zoals De Standaard op 5/12 titelde.

Verhofstadt zelf bleef "opnieuw uithalen naar Jahjah", aldus een covertitel van De Morgen op 5/12. "Verhofstadt zet aanval tegen AEL voort" titelde de FET die zelfde dag. En nog: "Premier is grondwettelijk beschermd tegen klacht van Jahjah."

In Knack werd op 4 december de 'stoerdoenerij' en het uitpakken met juridische acties door de overheid aangeklaagd. Men zou beter de problemen zelf aanpakken. En voor het willen prutsen aan wetten, voor het door de politici inschakelen van het gerecht, daar had Rik van Cauwelaert in zijn edito alleen maar misprijzen voor. "In het nauw gedreven mediocriteit is altijd gevaarlijk."

Een paar dagen later hadden De Standaard, De Morgen, La Dernière Heure ... allen het nieuws dat één van de lijfwachten van Abou Jahjah op de persconferentie na zijn vrijlating, een "voortvluchtige gevangene" was. AEL ontkende daar iets van te weten.

* Bénédicte Vaes: "tombés dans le piège du Blok"

Ook aan Franstalige kant volgde men begin december de ontwikkelingen rond de AEL met aandacht want Franstalige politici houden hun hart vast voor een scenario waarbij het Blok (dankzij het optreden van AEL) bij de verkiezingen aan kracht wint en zo de politieke kaart in Vlaanderen zou hertekenen. Sommigen in Franstalig België vrezen ook het overslaan van het AEL-succes naar Brussel en Wallonië.

Vandaar dat kranten zoals Le Soir, La Libre en La Dernière Heure nogal wat artikels besteedden aan de vrijlating van Abou Jahjah, aan zijn 'verleden' en hoe hij zijn nationaliteit bekwam (groot artikel in Le Soir van 5/12), aan de financiering van AEL, aan de AEL-politie-controlepatrouilles. 'Verbieden' stelde Joëlle Milquet in Le Soir van 8/12 en volgens De Morgen van 10/12 wou senaatsvoorzitter Armand De Decker (MR) daartoe de wet op de privémilities aanpassen.

Opmerkelijk nog het edito van Bénédicte Vaes in Le Soir van 4/12 waarin ze stelde dat de politieke leiding van dit land zich met de 'arrestation à grande spectacle' van Jahjah "gediscrediteerd" had. Een politieke leiding die merkwaardig genoeg AEL verwijten naar het hoofd slingerde die ze nooit deed richting Blok. Daar waar het toch het Blok is dat met zijn haatpropaganda de sfeer in Antwerpen zwaar verziekte. De 'democratische partijen zijn in de val getrapt van het Blok" stelde Vaes vast, "in de val van het splitsen van de samenleving in twee kampen, zoals de neofascistische partij dat wil."

Goed nieuws kwam er echter op 16 december via de driemaandelijkse opiniepeiling van La Libre Belgique die uitwees dat het Vlaams Blok - tot haar eigen verbazing - niet zou profiteren van een "Jahjah-effect". Eerder hadden Blok-kopstukken nochtans beweert: "Abou Jahjah maakt reclame voor ons" (titel boven een interview met Anke Van der Meersch in De Standaard van 9/12).

* De Morgen haalt nog eens uit naar 'Jahjah'

In De Morgen haalde Walter Pauli op 10 december in een bijna-pagina-groot artikel vernietigend uit naar Abou Jahjah: "Wie Jahjah steunt, is niet liberaal, niet progressief, laat staan links." Pauli weet natuurlijk zelf heel goed wat dat allemaal is: liberaal, progressief, links .... De man is niet voor niets adjunct-hoofdredacteur bij De Morgen.

Editorialist Yves Desmet was Pauli al op 7 december voorgegaan in het banvloeken van AEL. Desmet had het over de SPA die een historische afspraak dreigt te missen: die met de zich emanciperende allochtonen, dewelke de partij niet mag overlaten aan "De Winter en Jahjah, die denken dat je het probleem oplost door van heel Vlaanderen permanent een woelige Turnhoutsebaan te maken."

Desmet zit duidelijk niet op dezelfde golflengte als de eerder besproken 'Musty'. Die stelde in P- Magazine van midden december: "Ooit wordt Abou Jahjah minister van integratie."

* De spotters bespot

Ook de cover-columnist van De Morgen, Hugo Camps, mengde zich in de aanval. "Waar halen tweehonderd intellectuelen opeens de tijd vandaan om een daverende open brief te schrijven ?" opende hij zijn stukje op 5/12 waarin hij de tweehonderd Vlaamse academici de mantel uitveegde die in een korte "open brief aan alle beleidsverantwoordelijke" (gepubliceerd in De Morgen van 3/12) gepleit hadden voor een breed maatschappelijk debat, "een debat dat niet enkel mag gaan over Abou Jahjah en AEL, die slechts katalysatoren zijn van het opgestapelde onbehagen." Camps dreef de spot met "deze dvd-intellectuelen" die "gekieteld door ene Jahjah de koorts van de Leitkultur weer te pakken hebben", die "grote woorden spreken", maar waarvan hij vermoedt dat ze gewoon jaloers zijn op Verhofstadt, "de eerste intellectueel sinds mei '68 die het tot premier heeft geschopt."

Een maand later, in De Standaard der Letteren, stak Joris Note de draak met De Morgen zelf en met de manier waarop de krant een serie denkfouten maakte tegenover AEL. Zo werd de organisatie bv. door Yves Desmet (4/12) als niet representatief voorgesteld maar een week later (11/12) titelde de krant boven een opiniestuk van een allochtone auteur, dat die auteur "de verbale alleenheerschappij van Jahjah doorbrak". "Hier lijkt AJ veeleer een soort Berlusconi dan een marginale kletser" spotte Note.

* De kernpunten van het AEL-programma

"Het eerste interview sinds de rellen" titelde De Standaard op zijn cover van 14 december. Binnenin volgde een interview met Abou Jahjah getiteld: "Ik ben Ayatollah Khomeini niet". Abou Jahjah gaf zijn kijk op wat er misliep in Borgerhout na de moord op Mohamed Achrak en hij schetste het politiek programma van AEL, met klemtonen op verplichte quota op de arbeidsmarkt, onderwijs dat zich moet aanpassen aan de multiculturele realiteit en huisvesting ("we willen geen getto's"). Verder stelde hij bij de verkiezingen te willen opkomen met een democratische lijst met "mensen van AEL, marxisten, ecologisten en anders-globalisten".

* Buitenlandse pers positiever

Later bleef de naam Abou Jahjah nu en dan opduiken in krantenartikels, zoals bv. in een interview in De Nieuwe Gazet (16/12) met schrijvelaar Herman Brusselmans die Abou Jahjah "een absolute klootzak" noemde. "Een machtsgeile typ die alleen uit puur egoïstische motieven een hele bevolking terroriseert. Wees nu eerlijk: wat hebben ze te klagen, de allochtonen ? Weinig of niks." Enzoverder.

Voor iets positieve berichten over Abou Jahjah moest je in die tijd uitwijken naar ofwel het PVDA- weekblad Solidair dat sterk de verdediging van Dyab en AEL op zich nam of naar buitenlandse publicaties zoals de Nederlandse Volkskrant van 6 december die een informatief overzichtsartikel ('Arab Pride in Antwerpen') bracht over AEL. Op zijn cover kondigde de Volkskrant het artikel aan met de positieve titel: "Berberse Belgen begrijpen Jahjah."

En er was ook het Amerikaanse weekblad Time van 16/12 dat een 'special report' over 'Islam in Europe' bracht met daarbij één pagina over Abou Jahjah. In het artikel lazen we: "The Belgian government picked a fight with the wrong man. Lebanese-born political activist Dyab Abou Jahjah is charismatic, good-looking, articulate and brash - and he may have a point. (...) But Abou Jahjah turned Verhofstadt's allegations into a trial of Belgian attitudes toward the country's 400,000 Muslims. Are Muslims second-class citizens? What will the government do to fight rising racial tension? And why do many second-generation Muslim Belgians still not feel at home?" (blz. 50).

* Een chaotisch Humo-'debat'

Op 17/12, was er een rumoerig debat met o.a. AEL in Gent waar Abou Jahjah niet opdaagde, maar wel Ahmed Azzuz, AEL-voorzitter in Antwerpen.

Op 20/12 volgde een barslecht - kakafonisch - trio-interview in Humo met VLD-voorzitter De Gucht, Blokleider Dewinter en Abou Jahjah. Een debat dat alle mogelijke clichés leek te bevestigen, dat bij de achterban van AEL het eigen gelijk zal versterkt hebben maar dat veel allochtone lezers wellicht verder zal afgeschrikt hebben.

* Naar een links alternatief ?

In Humo stelde Abou Jahjah nog eens zijn plan voor om met diverse linkse stromingen een verkiezingslijst te willen vormen. Hij stelde dat hij wil opkomen "samen met kandidaten van onder andere PVDA, communisten, trotskisten, andersglobalisten en ecologisten die zich niet meer thuis voelen bij Agalev. U zal verbaasd staan wie er allemaal meedoet."

Eerder (18/12) had De Morgen daar een artikel over gebracht (p. 7): "AEL en klein links tasten elkaar af - Abou Jahjah praat met PVDA en andersglobalisten om samen op te komen bij verkiezingen". Op de website van Indymedia (boegbeeld Han Soete was bij de samenwerking nauw betrokken) werd daar al één en ander over geschreven, alsook in andere linkse publicaties.

Volgens De Nieuwe Gazet van 6/01 ontkenden enkele ex-bezetters van het Lappersfrontbos dat ze gesprekken met de AEL voerden. Die gesprekken waren er wel met anderen ter linkerzijde (PVDA, SAP, Leef, ...) maar tot wat voor samenwerking dat moet gaan leiden, dat is begin februari nog niet helemaal duidelijk.

* "Een conservatief tout court"

Een opmerkelijke analyse van Abou Jahjah door een allochtoon historicus kregen we in De Morgen van 30/12. Youssef Bel Abdeljelil stelde onder de titel "Het gebeeldhouwde kind van de media" dat de start van AEL niet mag verrassen: "Negentien jaar in België hebben me aangetoond hoe schrijnend de maatschappelijke positie van de immigranten in de Belgische samenleving is, in het bijzonder die van jongeren die geen ander land kennen dan België. Bij rellen in Vorst, Sint-Joost-ten-Node, Schaarbeek of Kuregem was het al duidelijk dat de jongeren overal op een dik ei broeden. (...) Het enige dat ontbrak om 'rellen' in Antwerpen te doen uitbarsten" (wellicht verwijst de schrijver hier naar de rellen na eerdere pro-Palestijnse betogingen) "was een charismatische figuur die de woede van de jongeren kan kanaliseren en de zaken op een heldere manier formuleren. Abou Jahjah is de gepaste figuur." "In elk immigratieland komt op een bepaald moment een figuur à la Abou Jahjah aan de oppervlakte." Komt daar bij dat "alle mediakanalen op Abou Jahjah en zijn AEL afstormden en ze alle gematigde denkers links lieten liggen."

Volgens Youssef Bel Abdeljelil is Abou Jahjah geen randfiguur of avonturier. Hij verheugde zich er over dat vele migranten afstand van hem namen, want "hij is een conservatief tout court" en zijn idee dat de privésfeer een persoonlijke aangelegenheid zonder meer is, is maatschappelijk gevaarlijk". Die prive- sfeer is maar privé zolang de democratische beginselen worden nageleefd (en vrouwen bv. niet worden geïsoleerd).

* Ex-FET-man Jan Lamers over "verdienste van Abou Jahjah"

De Standaard Magazine nam in zijn lijst van 50 mensen voor 2003 naast Tarik Fraihi ook Abou Jahjah op, "de Libanese Belg die in 2002 vanuit het niets opgedoken kwam in het maatschappelijk debat. DSM had het over de debateertalenten van de man, over hoe hij een "meester is in het verzorgen van zijn eigen imago" en hoe hij met zijn "gekoketeer" met zijn deelname aan de strijd van de Libanese Hezbollah tegen Israël, in eigen kringen zijn imago versterkt. "De autochtone Belgen jaagt hij op die manier de stuipen op het lijf. Maar dat, vindt Dyab Abou Jahjah, is niet zijn probleem."

De naam Abou Jahjah dook ook op in het opiniestuk in De Standaard van 7 januari waarin C. Karanfil, een Belgische van Turkse afkomst, o.a. stelde: "Mocht Jahjah er niet geweest zijn, dan was de moord op Mohammed één dag nieuws geweest, en verder had men over de problemen gezwegen. Nu dwingt Jahjah de mensen om zich heen te kijken en de problemen onder ogen te zien." En op dezelfde pagina, in een ander opiniestuk, schreef Jan Lamers, voormalig directeur van de FET dat "het de verdienste van Abou Jahjah is dat hij onze politici gedwongen heeft hun koppen uit het zand te halen en dat hij de andere allochtonen die zijn standpunt niet altijd (helemaal) delen, ook naar buiten heeft doen komen." Lamers vond Jahjah's standpunten ook "niet eens zo extreem."

* GvA: "Tijd dat AEL nog iets deed, het werd stilletjes"

Toen AEL begin januari klacht neerlegde bij het Comité P, aangaande een politie-controle op allochtonen in Antwerpen, hadden heel wat kranten (waaronder ook bv. La Libre Belgique van 7/01) dat nieuws. De Gazet van Antwerpen van 7/01 schreef zelfs: "Het werd tijd dat de AEL nog eens iets deed, want het werd wat stilletjes."

Was het in januari stil rond Abou Jahjah, Knack gebruikte toch een bewerkte foto van hem - overvloeiend in het hoofd van Filip Dewinter - om zijn editie van 8 januari aan de man te brengen. In dat nummer stond het al vermelde artikel over 'zin en onzin van inburgering', aangekondigd met de grotere covertitel: "Aanpassen of oprotten ?"

Wat later hadden de kranten (oa DS) het nieuws dat AEL ook tegen de Lokerse politie actie wou voeren. In Gent trad in die periode Radiks, een volgens De Standaard (9/01) "radicale organisatie van jonge allochtonen" op het voorplan. Het debat dat Radiks met de Gentse politici organiseerde werd ook op 9/01 in De Morgen neergesabeld: "Gents allochtonendebat ontaardt in dovemansgesprek" en volgens de krant maakte Radiks "een slechte beurt."

Ondertussen legde AEL contacten om in andere steden (zoals Gent) én in Nederland met afdelingen te beginnen. "AEL heeft grote aanhang bij Nederlandse Marokkanen" kopte De Morgen op 24 januari. Rechtse Nederlandse politici (oa van CDA) eisten dat AEL-Nederland zou verboden worden nog voor de organisatie goed en wel bestond. "De meeste Marokkanen in Nederland kennen nu de AEL" concludeerde de Gazet van Antwerpen op 16 januari en "de helft van hen juicht de oprichting van een Nederlandse tak zelfs toe. Bijna een derde die de Liga kent, stemt op zo'n Nederlandse tak als die in de politiek gaat." Maar Nederlandse Turken, die zouden "over het algemeen AEL niet kennen."

* Irak, StopUSA en PVDA

De tweede vredesbetoging die de coalitie StopUSA op 19/01 hield, bracht ook Abou Jahjah weer in de schijnwerpers. StopUSA is een coalitie tussen PVDA, AEL, de kern van Indymedia en nog enkele andere groepen en individuen (waaronder Roberto D'Orazio). Dyab Abou Jahjah mocht zelf niet mee betogen maar zijn naam werd tijdens de betogingen wel geroepen en was te zien op bordjes van zijn aanhangers. Op de cover van het weekblad Solidair prijkte hij op de foto met drie andere initiatiefnemers van StopUSA.

Na de betoging van 19 februari, kwam het AEL in het nieuws doordat zijn verantwoordelijke voor de ordedienst van de betoging, door de politie brutaal gearresteerd werd.

Eerder, op 16 januari, had GvA uitgepakt met het nieuws dat "Abou Jahjah dreigt haven te blokkeren" om zo de Amerikaanse wapentransporten te verhinderen. (Verderop gaan we nog dieper in op een GvA-commentaar van 16 januari.)

De 'Frut' bleef Abou Jahjah op de hielen zitten, want op 17 januari wist de krant te melden dat onze man "32.724 euro krijgt van sponsors in het buitenland." "Financiële steun komt uit Koeweit, Saudi- Arabië en Egypte." Het artikel onthulde echter geen geheimen, maar bracht een samenvatting van het financieel overzicht dat de AEL zelf op haar website publiceerde (http://www.arabeuropean.org).

Nog op 17 januari was er in De Nieuwe Gazet een stukje over Abou Jahjah die met tweetalige - Arabisch-Nederlandstalige verkiezingsaffiches - wil werken. Iets waar enkele CD&V-parlementsleden in het geweer tegen gingen.

* DNG: "Jahjah dreigt met acties als Bush aanvalt"

Abou Jahjah zelf verscheen eind januari weer op het scherm, ook naar aanleiding van de dreigende Amerikaanse overval op Irak. Het was op woensdag 29 januari dat we Abou Jahjah nog eens in het VTM-journaal zagen, als aankondiging van zijn korte tussenkomst die avond in een debat op VTM over de oorlog tegen Irak. In dat debat - in 'Polspoel en Desmet' - zat een sterk staaltje van criminalisering van Abou Jahjah door Yves Desmet. Die legde hem de woorden in de mond dat er "heelder allochtone wijken in brand gestoken gaan worden." Gelukkig zat er nog een helder luisterende Guy Polspoel naast hem om te corrigeren: "Dat heeft hij niet gezegd."

De dag nadien had De Nieuwe Gazet het op basis van het TV-programma, over hoe "Jahjah dreigt met acties als Bush aanvalt".

GvA sprak op 31/1 over "stoute taal van Jahjah: 'als het oorlog wordt, gaan we actie voeren'".

De Nieuwe Gazet meldde op 31/1 dan weer: "AEL haalt in Antwerpen patrouilles van straat". De krant liet Antwerps politiechef Luc Lamine stellen dat "de AEL-patrouilles nooit bestaan hebben. 'We hebben ze maar één keer gezien. Voor het oog van de camera's'". Waarom was er dan zoveel politieke heibel rond ? Waarom vergeleek Leona Detiège met de nazi's en werd er gedreigd met allerlei straffe maatregelen ? Om dus iets te doen ophouden waarvan men nu stelt dat het nooit bestond ! Kafka moet dringend herbegraven worden, dit keer in Antwerpen.

* Troetelkindje van de Staatsveiligheid

Eind januari, begin februari kwam Abou Jahjah ook herhaaldelijk ter sprake in de media-optredens van de nieuwe baas van de Staatsveiligheid, Koen Dassen. Die hamerde op de dreiging van het moslimterrorisme en het is duidelijk dat ook AEL in zijn vizier zit. Dassen stelde dat "Abou Jahjah ongetwijfeld een dubbele politieke agenda heeft. Vraag is of we die al kennen en correct inschatten." (zie ook DIOGENE(S) 38).

De 'dreiging' met acties van Abou Jahjah op VTM, leverde De Nieuwe Gazet een aantal zwaar negatieve lezersbrieven op die op 1 februari gebundeld werden onder de titel "Jahjah dreigt met acties". Hoe negatief veel briefschrijvers wel over Abou Jahjah denken, bleek eerder ook al in het 'open venster' van Humo.

* Een geval 'apart': Gazet van Antwerpen

Blijkens de dagelijkse Vlaamse pers-overzichten van Eric Hulsens is Gazet van Antwerpen de krant die het zwaarst uithaalt tegen AEL en Abou Jahjah. De 'Frut' stond vroeger ook al bekend om haar vaak donkerbruine berichtgeving, maar nu ze haar pijlen kan afvuren op een tegenstander van het formaat van de AEL slaat de vonk blijkbaar pas goed in de pan.

Neem nu dat commentaarstuk van Roger Van Houtte in GVA van 16 januari. Het gaat over het verzet van de AEL tegen Amerikaanse wapentransporten via de haven van Antwerpen richting Irak.

We nemen hier het artikeltje van Van Houtte over en vervolgens de analyse die Eric Hulsens maakte van de retorische en ideologische trukjes van Van Houtte.

* Analyse van een commentaar in Gazet Van Antwerpen 16 januari 2003

a) Citaten uit: "Het is ondenkbaar dat een groepje pan-Arabische nationalisten de haven gaat beschadigen", commentaar door Roger Van Houtte

"Dezelfde Abou Jahjah gaat nu een hele stap verder en dreigt ermee de haven van Antwerpen te blokkeren al de Belgische regering de Amerikaanse troepen- en materiaaltransporten niet meteen verbiedt. Abou Jahjah dicteert maar. Voor hem bestaan er natuurlijk geen internationale verdragen tussen westerse staten. Andermaal verplaatst hij een internationaal conflict naar Antwerpen.

Het is nu al zo vaak gezegd. Of men nu voor of tegen een oorlog is, België kan de Amerikanen niet verbieden troepen te verschepen. Sinds jaar en dag gebeurt dat in Antwerpen. Daaruit een Belgische betrokkenheid in de oorlog concluderen is niet terecht. (...)

Wij zijn evenmin blij met een oorlog, maar het ultra-links gekakel zal zeker niet helpen. Abou Jahjah en zijn AEL hebben vanzelfsprekend het recht om hun mening te uiten. Als gespecialiseerde betogingspartij mogen ze ook manifesteren, wat ze komende zondag in Brussel ook nog eens gaan doen. Maar ze moeten wel van de haven afblijven. Dat is een bron van welvaart voor een hele regio. Het is ondenkbaar dat een groepje pan-Arabische nationalisten de haven gaat beschadigen omdat België niet de politiek bedrijft die hen zint.

(...)Misschien is men in Antwerpen al gewoon aan de grootspraak van de AEL, maar anderzijds weet men toch dat men met een handjevol mensen de sluizen kunt stil leggen.

Als Abou Jahjah en zijn supporters dan toch zo betrokken zijn bij de wereldvrede, kunnen ze misschien beter meteen naar Irak vertrekken om de grote pacifistische leider Saddam Hoessein te beschermen. Ze mogen daarbij gerust de haven gebruiken. Heel Antwerpen zal hen op de kade komen uitwuiven."

b) Welke retorische en ideologische trucjes worden hier zoal gebruikt?

De AEL is een allochtone emancipatiebeweging, met ideeën over de Belgische politiek én met ideeën over hoe het verder moet met de Arabische en islamitische wereld. Van Houtte herdefinieert de allochtone emancipatiebeweging tot "een groepje pan-Arabische nationalisten", buitenlanders eigenlijk, zelfs als ze een Belgisch paspoort hebben. Dat is in lijn met de cover van de krant, over het buitenlandse geld dat AEL "krijgt" - een onjuiste werkwoordsvorm, want er moet staan "gekregen heeft", het gaat namelijk over het verleden. De onterecht gebruikte onvoltooid tegenwoordige tijd suggereert dat er nog steeds geld vanuit het buitenland toekomt voor AEL, maar daarvoor levert de krant geen enkel bewijs.

Kakelen is iets wat kippen doen. Verdierlijking van de tegenstander is een standaardprocédé in strijdretoriek. Het "ultra-linkse gekakel" dat aan AEL wordt toegeschreven is daar een mooi voorbeeld van. Zullen we het even hebben over het gemekker van Van Houtte, het gebalk van de Frut?

"Andermaal verplaatst hij een internationaal conflict naar Antwerpen." DAJ wordt ervan beschuldigd al twee keer een internationaal conflict geïmporteerd te hebben naar Antwerpen, een plaats die - dat is de implicatie - met die internationale conflicten niets te maken heeft. Die "onschuld" van Antwerpen hoeft niet te worden aangetoond, die wordt gewoon geponeerd. Ze is ook moeilijk aan te tonen, Antwerpen is gewoon verstrengeld met de internationale politiek en zijn conflicten. Een stad met een joodse gemeenschap waarin een actieve zionistische lobby zit die Israël steunt, staat niet buiten de internationale conflicten. Een stad waar Amerikaans wapentuig verscheept wordt naar de omgeving van Irak zit tot over haar oren in het conflict. De voorstelling van een onschuldige stad waar een "buitenlander" problemen komt binnenbrengen is een leugen. Het is een culpabiliseringsstrategie: wie de problemen wil aankaarten krijgt er de schuld van.

4. Leugenachtige toewijzingen

De tegenstander bedenkelijke standpunten toeschrijven die hij niet heeft, en die dan krachtig bestrijden, is een klassieke truc. Zo lezen we hier de suggestie dat DAJ Saddam wil beschermen, hem een pacifistisch leider zou vinden. De AEL heeft dat standpunt helemaal niet. Ze vindt alleen dat het probleem Saddam niet door Bush moet worden opgelost. (En dat Bush een veel groter probleem is dan Saddam.)

5. Tweedeling en uitsluiting

De ideologisering van het taalgebruik werkt heel vaak met een tweedeling tussen wij en zij. Zij zijn degenen die niet bij ons horen, de buitenstaanders, de rotte appels, de schuldigen die moeten bestreden, gestraft of verwijderd worden. Wij zijn de onschuldigen, de goeien, de goedmenenden. In de zoveelste variatie op de topos (een terugkerende manier van beschrijven) ga-maar-terug lezen we: "Heel Antwerpen zal hen op de kade komen uitwuiven." Door een mirakel van directe democratie is Roger Van Houtte tot woordvoerder van heel Antwerpen gepromoveerd. Hij wil graag van de AEL verlost worden, en stelt het dan maar voor alsof heel de stad dat ook wil. Een bepaalde groep wel, mogen we aannemen, en GVA werkt er hard aan om die groep groter te maken. Een andere groep niet, en die groep wordt door GVA niet waargenomen, mag niet aan het woord komen, maakt deel uit van de uitsluiting.

Wat zou een zinnig commentaar geweest zijn? In plaats van al die ideologische procédés had Van Houtte wat nuchtere vragen kunnen stellen en kunnen proberen ze te beantwoorden:

- gaan die militaire transporten niet verder dan de NAVO-verdragen opleggen?
- waarom mogen dokwerkers de haven wel blokkeren, maar AEL-mensen niet?
- hoe ziet de tegenstelling tussen het Belgische beleid en de basis (actiegroepen, bevolking...) eruit, hoe groot is de kloof tussen die twee?

Met wat juridische en sociologische analyse en duiding zouden we interessantere lectuur krijgen, die inzicht verschaft in de maatschappelijke werkelijkheid. In plaats van alleen maar in de psyche van Van Houtte. (Eric Hulsens, POM nr 4)

III. Algemeen Besluit: de hamvraag

De berichtgeving over de 'problematiek' van de 'allochtonen' in de Nederlandstalige gedrukte pers (waarover we het hier in hoofdzaak hadden, met daarnaast verwijzingen naar Le Soir en La Dernière Heure) is niet éénduidig negatief of positief.

Ze wordt wel vaak bemoeilijkt door een tekort aan allochtone journalisten die zich toch vaak beter dan de autochtone in de materie zouden kunnen inleven. Ook commerciële elementen staan een degelijke berichtgeving in de weg: het gebrek aan geld voor onderzoeksjournalistiek, de drang om (wegens de oplage- en de kijkcijfers voor de tv-reclamespots) te scoren met sensationele berichten (zie de covers van Knack bv., zie hoe elk gerucht over moslimterrorisme meteen wordt 'opgeblazen', zie hoe een idioot die met zijn vliegtuigje in de toren van de Europese bank wou vliegen, wereldnieuws was ... als de adrenaline op de nieuwsredacties maar stroomt ...), de belangen ook van het economisch establishment dat de media in handen heeft.

Toch kunnen een aantal thema's en sommige allochtonen (vooral jonge vrouwen, zoals in een debat in Nachtwacht bleek) in de pers op sympathie rekenen (aan mannelijke kant geldt dat bv. voor Tarik Fraihi in De Morgen en De Standaard).

AEL en Dyab Abou Jahjah krijgen nu en dan ook wel eens een goed woordje over zich te lezen maar over het algemeen staat de Vlaamse pers (en de omroepen) zeer negatief tegenover hen.

In sommige perioden en in de ene krant (GVA, De Morgen) al wat meer dan in de anderen, krijg je echt een golf van desinformatie over de AEL over je heen waarbij allerlei drogredeneringen ("buitenlandse sturing", "AEL = Blok" en de andere partijen zitten natuurlijk mooi in het o zo redelijke 'centrum') en conflictredeneringen ("AEL voert Midden-Oosten-conflict in Antwerpen in") gehanteerd worden.

Waarom wordt inzake AEL niet - zoals Johan Leman dat in Tertio van 22/01 wel deed - het recht verdedigd dat ieder deel van de bevolking heeft om zijn belangen te verdedigen ? Arbeiders en bv. boeren mogen dat toch ook.

Waarom wordt de politieke dialoog met AEL geweigerd ? Op 9 december verklaarde VLD-voorzitter Karel De Gucht op een debat in Leuven: "ik vind dat men met meneer Jahjah de dialoog niet moet aangaan". Diezelfde dag titelde De Standaard: "Verhofstadt praat niet met AEL" (een besluit gebaseerd op een uitspraak van de premier op VTM). Eén dag later meldde De Standaard het gesprek van Guy Verhofstadt met Paul Kagame, president van de roofrepubliek Rwanda. "Rwandese president op hoogste niveau ontvangen in België" titelde De Standaard. Verhofstadt die ook graag op de foto gaat met een maffiavriend zoals Silvio Berlusconi en Tjetsjenen-moordenaar Poetin, weet zijn vriendjes te kiezen.

Waarom sloot bv. Brice De Ruyver, prof en regeringsadviseur, in De Standaard van 9/12 zijn 'column' "de krijtlijnen van de rechtsstaat" met: "De AEL is de BWP" (Belgische Werkliedenpartij) "niet en haar leider heeft niets gemeen met Anseele" ?

Waarom wordt er zo negatief gedaan over een toekomstige islamitische verzuiling ? Katholieken hebben toch ook hun eigen zuil. Hebben christelijke en vrijzinnige autochtone Belgen schrik van de islam ? Speelt 11/9 nog in de hoofdjes ? En de spanningen in de Golf ?

Zijn het de economische eisen van AEL - via quota naar meer jobs voor allochtonen - die doen schrikken ?

Zijn het platte partijpolitieke elementen die bv. maken dat een krant zoals De Morgen de AEL zo zwaar aanpakt ? De twee partijen waarmee de krant flirt, SPA en VLD, zijn immers beiden tegen AEL gekant, de eerste omdat ze AEL als een bedreiging voor haar kiezerspotentieel ziet, de tweede omdat haar conservatieve achterban haar dat dicteert.

Zijn er naast dat alles misschien nog ander elementen die we uit het oog verliezen ? Een vergelijking die we ons blijven maken - ook al omdat zowel Marcos als Abou Jahjah 'universitairen' zijn - is die met de Zapatistische opstandelingen in Mexico. Die namen zelfs de wapens op en konden toch wereldwijd op veel bijval rekenen. Waarom slaat bv. ook in Belgische anti/anders-globalistische kringen subcommandante Marcos zoveel beter aan dan Abou Jahjah ? Deze vraag is niet simpel te beantwoorden.

Algemener gesteld: hoe vorm je anno 2003 een volkse strijdbeweging die zowel op mediavlak haar mannetje/vrouwtje kan staan (ook via eigen media), die een brede aanhang kan mobiliseren en bovendien ook nog haar programma weet te verwezenlijken (iets wat de Zapatisten ook nog niet gelukt is, geconfronteerd als ze worden met de rechtse president Vincente Fox).

We beseffen het: dit is echt wel een supervraag ... Maar met wat nadenken vinden we misschien wel een begin van antwoord.

Allé, een aanzet toch nog. Het 'verhaal' van Marcos is in vergelijking met dat van Abou Jahjah een stuk 'breder'. Marcos wist de strijd voor de rechten van de arme Indianen in de deelstaat Chiapas, voor de buitenwacht te vertalen in een strijd tegen het neoliberalisme in het algemeen. Een strijd waarin wereldwijd miljoenen mensen zich kunnen herkennen. Door aansluiting te zoeken bij de Belgische anti/andersglobalisten gaat AEL die richting ook uit, maar zeker in de media moet duidelijk gemaakt worden dat de strijd voor de rechten van de allochtonen in België, ook een strijd is voor ieder die met werken zijn brood verdient. Dan zal AEL nog moeilijk beschuldigd kunnen worden van zoals het Blok een "wij tegen zij'-aanpak (allo's tegenover autoch's) te propageren. Die solidaire opstelling moet vervolgens ook bij alle akties tot uiting komen.

JP Everaerts & Frans Theunis

Ter informatie over de POM-nieuwsbrief: POM staat voor: PersOverzicht Multiculturalisme. Worden gevolgd: migrantendebat, AEL, criminalisering van allochtonen, beeldvorming islam, godsdienstvrijheid, racisme, burgerrechten en aanverwante onderwerpen. Met bijzondere aandacht voor Antwerpen en Borgerhout. Met nadruk op woordgebruik, argumentatiestrategieën, beeldvorming, agendasetting. Als materiaal voor analyse en commentaar. Verschijnt (als het even kan) dagelijks. Reacties, feedback en opzegging abonnement: erichulsens@hotmail.com .

Dit e-zine wordt ook online gepubliceerd en gearchiveerd: http://turnhoutsebaan.net/pom

* En nog een visie op Abou Jahjah en AEL : Schrijver Kamiel Vanhole over het gevaar van verplichte inburgering en AEL als alternatief voor SPA

In een interview in Knack van 01/01/03 schetst schrijver Kamiel Vanhole hoe we allemaal nomaden zijn én hij haalt er een historische vergelijking bij om te wijzen op het gevaar van "migranten om de oren te slaan met zoiets als inburgeringsplichten".

Vanhole: "Dat is vreemd en gevaarlijk. In de Weimarrepubliek is het antisemitisme aan zijn opmars begonnen toen een aantal professoren-intellectuelen begonnen te schrijven dat joodse inwijkelingen weliswaar voldeden aan de plichten van de Duitse maatschappij (Gesellschaft) maar zich nog niet voldoende integreerden in de Duitse gemeenschap (Gemeinschaft). Dat onderscheid is een cruciale stap geweest in het aanwakkeren van de jodenhaat.

Nieuwkomers zullen zelf wel inzien dat het handiger is om de taal hier te leren indien ze een job willen vinden. Als een cultuur of taal op zich rijk genoeg is, gaan migranten zich sowieso aanpassen. Als die aantrekkingskracht groot genoeg is, gaan migranten na verloop van tijd het prettig vinden om zich te integreren, omdat ze dan een rijkdom toevoegen aan hun eigen cultuur. Je kunt die integratie echter niet afdwingen."

Over AEL stelt Vanhole:

"Ik vind de Arabisch-Europese Liga (AEL) een waardig tegenwicht voor het Vlaams Blok. Ze stellen natuurlijk radicale eisen. Maar het is eindelijk een ander geluid. Het brengt de zaken in beweging. Het is eigenlijk de taak van de socialistische partij om het op te nemen voor de maatschappelijke underdog. Patrick Janssens gaf aanvankelijk even de indruk dat hij een geluid in die richting zou laten horen, maar dat werd al vrij vlug in de kiem gesmoord. De Belgische Werklieden Partij, voorloper van de SPA is ooit begonnen met de zwakkeren in de samenleving te verdedigen. Misschien dat AEL ook zoiets kan betekenen. Hoewel ik onder het juk van geen enkele radicale partij zou willen leven, noch Vlaams, noch islamitisch, noch communistisch."

Even later geeft Vanhole in het interview nog mee dat "het enige wat je als individu én schrijver kunt doen, is heel wantrouwig blijven tegenover elke vorm van macht."

arch/ive/ief (2000 - 2005)