arch/ive/ief (2000 - 2005)

De kandidaten

Elke verkiezingsstrijd begint natuurlijk met de selectie van de kandidaten. In België kennen we de steeds weerkerende machtsstrijd binnen de partijen, het ellenbogenwerk, de politici die in de media een verkiesbare plaats opeisen alsof zij, en niet de kiezers, uitmaken wie er in het parlement terechtkomt. In Cuba gaat het er heel anders aan toe.
De Cubaanse volksvertegenwoordigers in spe worden naar voren geschoven door de massaorganisaties, zoals de vakbond, de boerenorganisaties, de studentenbewegingen, de vrouwenorganisatie en de wijkcomités. Voor de selectie consulteren deze organisaties uitgebreid hun leden. Als criteria gelden bekwaamheid en inzet voor de gemeenschap, niet kapitaal of TV-bekendheid. Uiteindelijk probeert een selectiecommissie uit de naar voren geschoven kandidaten de meest geschikte te halen. Hierbij dient er voor gezorgd te worden dat ongeveer de helft van de kandidaten ook in een gemeenteraad zetelt. De gemeenteraadsverkiezingen vonden in november vorig jaar plaats, bij deze verkiezingen nemen verschillende kandidaten het tegen elkaar op voor een plaatsje in de raad.
Na deze selectieprocedure, waarin de Communistische Partij geen enkele rol speelt, blijven 609 kandidaten over, afkomstig uit alle sectoren van de maatschappij: arbeiders (uit de zware industrie, de toeristische sector, de voedingsindustrie,…), technici, leraars, verplegers, dokters, ingenieurs, boeren,… . Bij de afgelopen verkiezingen was 33% van de kandidaten kleurling en steeg het percentage vrouwen tot 36.

De campagne

Geen verkiezingen zonder campagne, zelfs in Cuba niet. Hier echter geen loze beloftes, geen miljoenenfactuur.
Om het volk de kans te geven kennis te maken met zijn kandidaten worden in de eerste plaats A4-blaadjes met daarop het curriculum van de kandidaten opgehangen in openbare gebouwen en andere publieke plaatsen. De Granma publiceert dagenlang een 8 bladzijden tellende bijlage waarin telkens de beknopte CV's van een deel van de kandidaten terug te vinden zijn. Dagelijks verschijnen spotjes op de televisie waarin opgeroepen wordt om te gaan stemmen (Cuba kent geen stemplicht) en de namen en foto's van de kandidaten uit een bepaald kiesdistrict getoond worden. Alle kandidaten komen in de media even uitgebreid aan bod.
Belangrijk zijn ook de ontmoetingen tussen de kandidaten en het volk die georganiseerd worden in scholen, fabrieken, hotels, wijken,… . In de aanloop naar 19 januari vonden maar liefst 11.1102 van deze ontmoetingen plaats, waarbij meer dan 2 miljoen Cubanen rechtstreeks bereikt werden.

De stemming

609 kandidaten, 609 parlementariërs, het grootste gedeelte van de selectieprocedure is al achter de rug wanneer de kandidaten uiteindelijk ter goedkeuring aan de gehele bevolking worden voorgelegd. Tijdens deze verkiezingen komen in elk kiesdistrict tussen 2 en 5 kandidaten op: de kiezer kan blanco stemmen, enkel op de kandidaten die zijn persoonlijke keuze wegdragen, of hij kan alle kandidaten goedkeuren. Dit laatste noemt een Voto Unido. De massaorganisaties roepen op om zo een stem uit te brengen: het toont de eenheid van het volk en het vertrouwen in de selectieprocedure. Bovendien zorgt een Voto Unido er voor dat minder bekende, maar daarom niet minder bekwame kandidaten ook aan de vereiste 50% van de stemmen komen.

De resultaten

Ongeveer 98% van de stemgerechtigde Cubanen bracht op 19 januari zijn stem uit, heel war voor een land zonder opkomstplicht. Maar liefst 91,35% opteerde voor een Voto Unido. Slechts 3% stemde blanco, wat neerkomt op een stem tegen het socialisme. De verkiezingen maakten duidelijk dat het vertrouwen van het volk in zijn massaorganisaties en zijn leiding 44 jaar na de revolutie ongeschonden blijft. Cuba hoeft van geen enkel land ter wereld lessen in democratie te krijgen.

"Uiteindelijk probeert een selectiecommissie uit de naar voren geschoven kandidaten de meest geschikte te halen. "

Wat gebeurd er met het land als er onbekwame mensen in zo'n selectiecommissie beginnen te zetelen? Dan kan je er niets tegen doen, want een eigen partij oprichten mag niet.
Ik vind dus dat Cuba op dat vlak wel degelijk lessen in democratie kan krijgen van de rest van de democratische wereld.