GATS en onderwijs in de aandacht

DE GATS: EEN INLEIDING… (Attac-RUG muurkrant)

Buiten het bereik van de publieke opinie, en met weinig kritisch onderzoek van de media, ondernemen onze regeringen op dit moment de meest verregaande internationale handelsdialoog ooit.

Het Algemeen Akkoord over de Handel in Diensten (GATS, General Agreement on Trade in Services) is één van de multilaterale handelsakkoorden binnen de schoot van de WHO (Wereldhandelsorganisatie). De GATS beoogt de liberalisering van de handel in diensten en de geleidelijke opheffing van overheidsbarrières die de internationale concurrentie in de dienstensector in de weg staan. Private ondernemingen krijgen met andere woorden toegang tot publieke voorzieningen zoals gezondheidszorg, onderwijs, openbaar vervoer, post, sociale zekerheid, water –en energievoorziening… terwijl de ruimte voor overheidsinitiatief op deze terreinen wordt afgebouwd.
Diensten vormen de snelst uitbreidende sectoren in de internationale handel. Gezondheid, onderwijs en water zijn daarbinnen de sectoren met het beste perspectief op winst (de wereldwijde uitgaven voor water bedragen bijvoorbeeld meer dan 1 triljoen dollar) en zijn het jachtgebied geworden van transnationale bedrijven. In vele Derde Wereld landen werd in het kader van de Stucturele Aanpassingsprogramma's reeds een groot deel van de openbare infrastructuur ontmanteld. Dit bood buitenlandse bedrijven de kans om bijvoorbeeld hun onderwijs‘producten' te verkopen aan het lokale, kapitaalkrachtige deel van de bevolking. Miljoenen anderen verloren daardoor de toegang tot onderwijs. Alle Europese landen hebben onderwijs op de GATS-lijst van te liberaliseren sectoren gezet (denk in dit verband aan de Europese Bologna-hervorming). Meer dan honderd landen deden hetzelfde voor de gezondheidszorg. Erg verontrustend is het feit dat de Europese onderhandelingen, die door de Commissie in naam van de lidstaten geleid worden, geheim zijn en dus ontdaan zijn van elke democratische controle en debat.

…een volledig moratorium op de GATS-onderhandelingen en op de draconische wetsbepalingen in de huidige overeenkomst, zoals de aanval op lokale regelgeving. Geen enkele toekomstige GATS-onderhandeling mag overheden verhinderen publieke diensten en sociale programma's voor hun burgers op te zetten.

…dat de Belgische regering en de Europese Unie de liberaliseringsaanvragen en - aanbiedingen publiek maken zodat een discussie over de inzet van de onderhandelingen mogelijk wordt.

…dat de openbare dienstverlening wordt gehandhaafd én uitgebreid. Het doel van openbare diensten is niet winstmaximalisering, maar de maximale bevrediging van de menselijke basisbehoeften. Sectoren als gezondheidszorg, onderwijs, water –en energievoorziening, sociale diensten, openbaar vervoer enz… moeten onafhankelijk van de wetten van de wereldmarkt worden omgevormd tot ‘mondiale openbare diensten' die toegankelijk zijn voor alle burgers ter wereld.

arch/ive/ief (2000 - 2005)