arch/ive/ief (2000 - 2005)

Wapentransporten: wat als het zaakje ontspoort?
by Pierre Dorremans Friday January 17, 2003 at 10:15 PM
pierre.dorremans@vonk.org

Na burgemeester Willockx van Sint-Niklaas toonde ook de Antwerpse burgemeester Leona Detiège (SP.a) zich deze week verontwaardigd over het feit dat zij niet op de hoogte werd gesteld van wat er op het grondgebied van de Stad Antwerpen gebeurt. Zij heeft gelijk. Want inderdaad spelen veel van die wapentransporten zich ook af in de haven op de Antwerpse rechteroever. Denken we maar aan kaai 903-905, kaai 702-704 en de Ro-Ro-terminal van P&O aan het Churchilldok. Allemaal op Antwerps grondgebied dus. Ook al het spoorwegverkeer tussen Duitsland en de Antwerpse haven gebeurt via Antwerpen, dwars door de bebouwde kom.

De Amerikaanse wapentransporten zijn grosso modo onder te verdelen in twee groepen: enerzijds voertuigen en helikopters, anderzijds containers. Tussen die containers bevinden zich ook munitietransporten.

Een werknemer in de Antwerpse haven legde volgende getuigenis af:

“Op kaai 702, op de punt van het Delwaidedok en het Kanaaldok, vonden er de afgelopen maanden munitietransporten plaats. Het moest blijkbaar wel allemaal heel snel gaan. De containers werden onmiddellijk na aankomst op de kaai op het schip geladen. Blijkbaar mogen zij daar niet blijven staan.�

Een dokwerker vertelt ons het volgende:

“Op kaai 420 (P&O terminal Churchilldok) werden de afgelopen maanden geregeld zandkleurig geverfde militaire vrachtwagens geladen van het type ‘Bedford’. Ik kan mij moeilijk voorstellen dat die camions leeg zijn, dat zou niet erg economisch zijn. Maar wat hebben ze dan bij? Munitie?�

Verarmd uranium

Heel wat munitie bevat sedert de jaren ’80 ‘penetrators’ op basis van verarmd uranium. Uranium heeft een zeer hoge dichtheid en verhoogt de kinetische impact en het penetratievermogen van het projectiel op een pantser.

Verarmd uranium is een bijproduct van de verrijking van uranium. Verrijkt uranium wordt gebruikt in kerncentrales en in nucleaire wapens. Wat overblijft is de minder radioactieve restfractie van het uranium. Dit noemt men verarmd uranium. De radioactiviteit ervan is niet zeer hoog, maar wél reëel.

Niet alleen projectielen, maar ook bepantsering kan verarmd uranium bevatten. De Amerikaanse Abrams-tank bijvoorbeeld is met dit type bepantsering uitgerust. Ook transporten van rollend materieel kunnen dus met verarmd uranium te maken hebben.

Er is wel wat vakliteratuur te vinden over mogelijke ongevallen met verarmd uranium, en over decontaminatie van slagvelden waar deze wapens werden gebruikt. Daaruit blijkt dat de situatie vooral zorgwekkend wordt wanneer verarmd uranium wordt blootgesteld aan temperaturen boven de 500 °C voor langer dan een half uur. Dan ontstaan er namelijk aerosolen die klein genoeg zijn om ingeademd te worden. Wanneer de substantie blootgesteld wordt aan langdurige vuurhaarden met geforceerde trek dan wordt de productie van deze aerosolen gestimuleerd.(1)

Een andere studie (2) simuleerde een ongeval met een metalen scheepscontainer geladen met munitie op basis van verarmd uranium. Zo u wil is de conclusie ‘geruststellend’: de fragmenten werden grotendeels teruggevonden in een straal van zestig meter. Enkele fragmenten geraakten honderd tot tweehonderd meter ver.

Wapentreinen in je achtertuin…

Indien zo’n ongeval zou plaatsvinden op kaai 702 zijn ‘alleen maar’ de dokwerkers de pineut. Maar langs welke wegen geraakt de munitie op de kade?

We mogen van de veronderstelling uitgaan dat de Amerikanen hun gevaarlijkste wapentuig niet over de weg transporteren. Dat zou helemaal waanzin zijn. Blijft dus het spoor. Inderdaad, de NMBS verwacht tussen nu en half februari niet minder dan tweehonderd treinen uit Duitsland, geladen met Amerikaans legermateriaal.

Langs welke routes bereiken deze treinen de Antwerpse haven? Er zijn er twee. De noordelijke route doorkruist zowat heel de dichtbevolkte Antwerpse agglomeratie en legt dan het laatste stuk naar de haven af door de achtertuinen van de residentiële wijken in Ekeren. De zuidelijke route doorkruist Mortsel, Berchem, Antwerpen-Zuid en Zwijndrecht. Een ongeval met ernstige repercussies in een straal van zestig tot tweehonderd meter ver is geen aangenaam vooruitzicht.

Is zo’n ongeval niet denkbaar? In geen geval. Vorige woensdag nog brak een vrachtwagen door de vangrail van de autostrade Antwerpen-Gent ter hoogte van Zwijndrecht en kwam op de voornoemde zuidelijke spoorweg terecht. De spoorlijn waarlangs op dat ogenblik al het materiaal bestemd voor de 'Algon' passeerde.

Deze vrachtwagen had evengoed een chemische lading kunnen vervoeren. Zo passeren er daar elke dag honderden vrachtwagens. Er had op dat ogenblik ook een trein met Amerikaans legermateriaal kunnen voorbijrijden…

De Silver Ray

Er kunnen zich ook andere incidenten voordoen. Laten we van de veronderstelling uitgaan dat alles veilig aan boord geraakt van een roll-on roll-off schip van de Amerikaanse marine. Roll-on roll-off schepen staan erom bekend niet van de veiligste te zijn. Hoe komt dat? In tegenstelling tot andere vrachtschepen waarvan de ruimen gecompartimenteerd zijn, lopen de dekken van een RoRo-schip nagenoeg door van boeg tot achtersteven. Anders zou zo’n schip vrijwel niet te laden zijn: de voertuigen rijden langs één luik (doorgaans langs achter) het schip op en vinden hun plaats op de dekken.

Het gevolg is dat een brand aan boord van zo’n schip moeilijk te localiseren is, én dat er door de ‘trek’ die ontstaat enorm hoge temperaturen worden bereikt. In het voorjaar van 2002 brandde in Antwerpen het RoRo-schip ‘Silver Ray’ uit. Aan dezelfde kaai trouwens waar de Tellus, de Takebana en andere Amerikaanse schepen de afgelopen maanden helikopters en ander materieel afleverden of oppikten: de beruchte ‘helikopterkaai’ nummer 420.

De brand aan boord van de Silver Ray duurde tien dagen. De brandweer stelde vast dat de temperatuur in het schip opliep tot 900°C. Vergelijk dit met de gegevens uit bovengenoemde studie (gevaarlijke aerosolen worden gevormd vanaf 500°C en méér dan een half uur) en verdere commentaar wordt overbodig.

Staan de hulpdiensten paraat?

Rest dus de vraag of de autoriteiten voorbereid zijn op dit soort situaties. Wat dat betreft kan men het ergste vermoeden. De Antwerpse brandweercommandant klaagde reeds op 5 november dat hij geen informatie kreeg over de Amerikaanse wapentransporten (ATV-nieuws van 5 november 2002).

De scheepvaartpolitie werd evenmin op de hoogte gesteld. Het CLW (Centrum tegen Lucht- en Waterverontreiniging van de Stad Antwerpen) dat geacht wordt technische bijstand te verlenen in rampensituaties, ook niet. Minister van Defensie Flahaut van zijn kant beweert tot vorige vrijdag niet op de hoogte te zijn geweest van de transporten. Van de kant van het Belgisch Leger valt dus ook al weinig heil te verwachten. Blijkbaar wordt verondersteld dat onze koloniale overheersers, de Amerikanen, wel zullen weten wat goed voor ons is?

Deze situatie is compleet onaanvaardbaar. Niet alleen wordt de Belgische bevolking meegesleurd in een oorlog waarmee ze niets wil te maken hebben, zij wordt ook blootgesteld aan ernstige risico’s. Als de verkiezingscampagne dan toch zo nodig moet draaien rond veiligheid dan mogen de partijen zich hier ook eens over uitspreken…

Wij roepen alle Antwerpenaren die tegen de oorlog zijn daarom dringend op om me te stappen met het contingent van het Antwerps AntiOorlogsComité (AAOC) in de betoging van aanstaande zondag 19 januari in Brussel. Wij verzamelen om 12 uur in de hal van het Centraal Station van Antwerpen.

-------
(1) Elder J.C. and M.C. Tinkle. Oxidation of Depleted Uranium Penetrators and Aerosol Dispersal at High Temperatures, LA-8610-MS.Los Alamos, NM:Los Alamos Scientific Laboratory of the University of California, December 1980.

(2) Haggard D.L., C.D. Hooker et al, Hazard Classification Test of the 120 MM, APFSDS-T, M829 Cartridge: Metal Shipping Container, PNL-5928. Richland, WA: Battelle Pacific Northwest Laboratory, July 1986

Geen sluitend bewijs.
by KaM Friday January 17, 2003 at 11:11 PM

Er is nog geen sluitend bewijs dat verarmd uranium echt schadelijk voor de gezondheid is tenzij je er van uit gaat dat er een complot bestaat van de wapenindustrie & co om de zaakjes toegedekt te houden natuurlijk........... . Nu alle middelen zijn goed zeker om de mensen wakker te schudden?

Zever in pakskes, KaM
by Agua 121 Saturday January 18, 2003 at 04:08 AM

Jij maakt gebruik van dezelfde taktieken die overheid en industrie in de jaren '80 toepasten om kritiek op de vervuiling die met hun bedrijvigheden samenhing de grond in te boren. Geen sluitend wetenschappelijk bewijs, terwijl elk gezond denkend mens gewoon WEET dat er stront aan de knikker hangt. Voor wie werk jij eigenlijk? En als je al zo overtuigd bent, neem dan de proef op de som, of hou je grote wafel: eet er een taloortje van, van dat 'verarmd' uranium, wij zullen wel kijken hoe het je vergaat. Want dàt wist je toch al wel (hoop ik): alles wat we doen komt vroeg of laat terug op ons bord. Ze noemen dat het boomerang principe. En nog, je geeft wel blijk van heel veel vertrouwen in die wapenindustrie...

Nuancering
by KaM Saturday January 18, 2003 at 11:46 AM

Ik baseer me gewoon op een aantal 'wetenschappelijke' rapporten die zeggen dat het NIET zeker is wat de gevolgen zijn van verarmd uranium. Dat is alles. Werk ik daarvoor bij de wapenindustrie? Ik dacht van niet en dan nog? Mag ik al geen vertrouwen meer hebben in de wetenschap of tellen enkel de rapporten die in uw kraam passen? U bent ook tegen genetische manipulatie van (landbouw)gewassen zeker (ook op basis van even 'wetenschappelijke' gegevens)

Enige nuancering is dus op zijn plaats. Nu dat een wapen schadelijk is voor de gezondheid is uiteraard logisch vooral voor diegene die aan de verkeerde kant van de loop staan.

Omkering bewijslast
by Erik De Bruyn Saturday January 18, 2003 at 06:22 PM
erik.debruyn@vonk.org

De milieuwetgeving werkt op basis van het 'voorzorgprincipe'. Dat betekent dat tenzij sluitend kan worden aangetoond dat iets (een product of procédé) NIET schadelijk is voor mens en milieu, er van moet worden uitgegaan dat het dat WEL is. Er geldt dus omkering van de bewijslast en dat is maar goed ook.

Ondergetekende is milieuambtenaar

Concentratie
by KaM Saturday January 18, 2003 at 07:38 PM

Kun je dat 'voorzorgsprincipe' ook een keertje aan de Amerikanen uitleggen want ik denk dat ze het nog niet goed hebben begrepen.

Nu blijft dat sommige 'goedbedoelende' milieumensen de wetenschap soms op een ongeloofelijke manier misbruiken om 'hun' belangen te verdedigen en soms niet moeten onderdoen voor de lobbyisten van de grote bedrijven die het milieu om zeep helpen. We moeten gewoon voorzichtig zijn als we wetenschappelijke bronnen gebruiken.

Nu de haven van Antwerpen herbergt de grooste concentratie chemische industrie ter wereld (na Houston) en elke dag passeren honderden wagons gevuld met chloor en andere chemische producten. Ze zijn dus wel wat gewoon.

Groeten

Duiding
by Agua121 Sunday January 19, 2003 at 06:39 AM

Iemand uit mijn omgeving was militair en lijdt nu ten gevolge van zijn functie aan een ‘soort van golfsyndroom'. Tekort aan rode bloedlichaampjes leidt tot een algehele verzwakking van het lichaam, met extreme vermoeidheid tot gevolg. Jarenlang werd er niet naar omgekeken. Tot voor kort via medicatie deze ‘ongemakken' voor een deel werden verzacht. Jaren heeft het geduurd voor deze persoon met –een deel van- zijn verhaal naar buiten kwam. De strikte militaire opleiding legt een blok op het meedelen van menselijke en gevoelsinformatie. Naar aanleiding van deze discussie deed ik toch nog even navraag of ik die informatie hier mocht gebruiken. Ik ben er me bewust van dat ik ‘getraced' kan worden en wil de privacy van deze mens, die me nauw aan het hart ligt, vrijwaren. Deze persoon vond het ongehoord dat aan de schadelijkheid van verarmd uranium nog getwijfeld wordt. Na vraag of militairen voldoende geïnformeerd waren over radioactiviteit bleek dit wel het geval. Hoofdprobleem was dat men hen niet had verteld dat zulke wapens werden gebruikt, en of de plaatsen die de militairen bezochten wel vrij waren van radioactiviteit. Ik kan het niet anders verwoorden: deze nalatigheid kost mensenlevens ‘aan beide zijden van de loop'. Opmerking: het waren de Amerikanen en de Britten die hadden nagelaten aan onze militairen te melden dat wapens met verarmd uranium werden gebruikt. En nog: het is de bedoeling dat deze wapens pantserdoorborend zijn. Niemand heeft er enig zicht op of er naast verarmd uranium ook niet ‘wat rijkere' radioactieve stoffen in verwerkt zijn (o.a. ziekenhuismateriaal).
Mijn eindconclusie van dit verhaal: deze persoon bestaat in levende lijve en wil niet dat anderen dit opnieuw moeten doorstaan. Zelfs je ergste vijand mag je dit niet toewensen. Cut the crap en start living.

Misschien ben ik slechts een van de weinigen die een basiscursus kernfysica kreeg op school. Dat maakt van mij geen expert, maar het geeft me wel de mogelijkheid om dit onderwerp in een breder perspectief te beschouwen.

Informeer je eens wat meer over kernenergie en de gevolgen van radioactiviteit op mens en omgeving.

Over kernenergie zal je wel veel vinden in de bibliotheek en op 't net, terwijl Greenpeace over degelijke en onderbouwde rapporten beschikt. Ook bij Voor Moeder Aarde is meer informatie beschikbaar.

Over de gevolgen van radioactiviteit raad ik een boekje aan waarbij ik echter meteen een waarschuwing geef: niet echt geschikt voor gevoelige zielen. Ik moet zeggen dat ik echt moest walgen bij het zien van de foto's van mutaties en bij lezing van de tekst. Wees niet bevreesd om dit boek langere tijd aan de kant te laten, heavy stuff, even for die-hards. Ik heb zitten wenen als een kind toen ik dit las en begreep wat het betekende.
"Chernobyl:environmental, health and human rights implications", ISBN 3-00-001534-5, Publ. IPB, Vienna, Austria, 12-15 April 1996, Permanent People's Tribunal, International Medical Commission on Chernobyl (IMCC). Hierin komt duidelijk naar voren dat de kritische 'klokkenluiders' systematisch op een academisch zijspoor werden geschoven, zij werden verdacht gemaakt en verloren dikwijls hun job. Hieruit komt ook naar voren dat de kernenergie industrie en lobby liever de normen aanpast aan de reële stralingswaarden, dan dat men de industrie verplicht om nauwgezetter toe te zien op het naleven van veilige normen. "Nood breekt wet" , of zoiets. Sommige studies worden uitgevoerd in opdracht van grote bedrijven die erop toezien dat de studie pas in de openbaarheid komt als het de nadelige milieuinvloeden in een voldoende twijfelachtig daglicht stelt. "Niet voldoende wetenschappelijk bewezen" is een foefje dat al veel te lang meegaat. Er is wel degelijk een vuiltje aan de lucht!

Zoals onze milieuambtenaar hier ook stelt, is daarom het ‘voorzorgsprincipe' in werking getreden. En ja, KaM, ik heb grote en gerede twijfels, naar analogie met de kernenergie-problematiek, dat er ook met genetisch gemanipuleerde organismen, stront aan de knikker hangt. Radioactiviteit blijft, afhankelijk van de stof, van korte tot zéér lange tijd schadelijk (tot miljoenen jaren). Die schadelijkheid uit zich in mutaties van DNA (waarin de genen opgeslagen zijn) van levende wezens. Laat nu net het kunstmatig muteren van dat DNA het streefdoel zijn van genetische manipulatie, in de zucht naar maximale winstverwachtingen voor de nieuwe agro-industrie. Hierbij worden genen tussen planten en dieren uitgewisseld alsof het niets is. De resultaten die economisch bevredigen worden zo snel mogelijk op de (wereld)markt gebracht. Er geldt dat het doel de middelen heiligt. Voor mij is de weg naar de toekomst er een van beproeving na beproeving. Ik wens me niet neer te leggen bij wat sommige vakmensen als enig zaligmakend voorstellen vooraleer het over een langere periode en in veilige omstandigheden werd uitgetest en besproken. Niet alleen onder academici, maar vooral onder de mensen zelf, die deze middelen uiteindelijk deel zien worden van hun leefwereld, en merken dat men hen bij de neus neemt. Ik zeg niet bij voorbaat dat alle genetische manipulatie slecht is, maar ik weiger deze zonder verdere kritiek door mijn strot te laten rammen. Zoals het nu ‘de gang van zaken is' worden genetisch gemanipuleerde gewassen ontwikkeld en gepantenteerd uit economische overwegingen. Men maakt hierbij gebruik van alle mogelijke middelen (o.a. dumping die de niet gemanipuleerde gewassen uit de markt prijst, en als dat niet lukt, door het aanbieden ervan aan volkeren in hongersnood). De gewassen worden soms zó ontwikkeld dat het geen vruchtbaar zaaigoed meer kan opleveren, zodat de boer die in deze val trapt verplicht wordt elk jaar nieuw zaaigoed te kopen. Wat ethische, sociale en ecologische motivering betreft kan dit tellen! Of hoe ook de boerenstiel zou kunnen muteren tot compleet levenloos instrument van de agro-industrie. Maar ook boeren hebben een hart, en laten dat meer en meer spreken.

KaM, in een vorige discussie vertelde je dat je student was, welke richting? Je eerste stuk hier zette me aan tot een nogal kortaf reactie, niet echt persoonlijk bedoeld, wel om je met twee benen op de grond te zetten. Je vraag wie de Amerikanen dat voorzorgsprincipe gaat duidelijk maken blijft hangen… Het kan niet anders dan dat de Amerikanen weten dat wij dat principe hanteren. Vraag is waarom ze pertinent blijven weigeren om iets aan de internationale milieuvervuiling te doen. Die vraag stellen is ze al gedeeltelijk beantwoorden. Met het voorgaande moet dit duidelijk zijn.

Wat Chloor betreft, hoewel het als bestanddeel van zout in zeeën en oceanen een helende werking kan uitoefenen, zijn er vele kunststoffen met chloorverbindingen zoals PVC die in de natuur enorm moeilijk worden afgebroken. Greenpeace heeft daarover interessante informatie.

Wat goedbedoelde milieukritiek betreft, dit is goedbedoeld. Of het ook goed terecht zal komen is een vraag die niemand met zekerheid zal kunnen beantwoorden. Wat bedoel je met de wetenschap misbruiken, en wie bedoel je hier,KaM? Ik denk dat ik voldoende voorbeelden aangehaald heb dat wetenschap soms misbruik maakt van haar kennis maakt macht maakt geld delirium om de natuurlijke samenhang te vernietigen. Denk je niet dat het nogal eigen is aan mens zijn om datgene te promoten waar je achter staat, waarvan je 't meest heil verwacht? Ik beweer niet dat mijn schrijven wetenschappelijk is, wel dat het een diep-doorvoelde beleving is. Om het nog een beetje leesbaar te houden tracht ik er hier niet teveel wetenschappelijk ballast aan vast te hangen. Toch blijf ik proberen geen loze woorden te uiten.
Groeten