arch/ive/ief (2000 - 2005)

De particuliere kranten en televisiezenders trekken de kar van de algemene staking die al sinds 2 december standhoudt, zoveel is duidelijk. Meer nog: ze vormen in feite de voornaamste oppositiepartij in Venezuela. Journalistiek heeft al lang plaats moeten ruimen voor propaganda en politiek activisme, terwijl de reclameboodschappen op TV moeten wijken voor weer een nieuwe speech. De overheid kan rekenen op één televisiezender, de Nationale Radio, een persagentschap en een aantal kleinere zenders. De "vuurkracht" van de oppositie is echter heel wat indrukwekkender: Radio Caracas Televisión, Venevisión, Globovisión, Televen, CMT en Meridiano TV, en daarnaast meer dan 90% van de 80 bestaande kranten. Van pluraliteit is amper sprake, of zoals de gematigde chavist William Querales het stelt: "de media zien een land dat ik niet zie".

Volgens El País zou de dominantie van de media in de crisis vooral te wijten zijn aan het vertrouwen dat de bevolking zou verloren hebben in de traditionele politieke partijen sinds de overwinning van Chávez in 1998. De media hebben hun rol overgenomen en oefenen een haast hypnotiserende invloed uit op de Venezolanen. Een andere cruciale vraag is waarom de media (op uitzondering van de staatsmedia) zo'n slechte relatie hebben met Chávez.
Volgens dezelfde krant zijn er twee hoofdredenen: ten eerste is er de slechte behandeling van Chávez: met zijn verdachtmakingen en provocaties t.o.v. de media zou hij een verkeerde reactie uitgelokt hebben en zo zelfs uitgeverijen en journalisten die hem in het begin steunden, tegen zich in het harnas hebben gejaagd. El País citeert hierbij de media-analist Pablo Antillano, die meent dat het Chávez vooral ontbreekt aan p.r.-talenten. De vrijheid van meningsuiting is er, verzekert hij, maar Chávez zelf weet er niet mee om te gaan.
De tweede reden die de krant opgeeft om de houding van de media te verklaren, is misschien wel evidenter: de bedrijfsbelangen die op het spel staan. De maatregelen van de president om verder te nationaliseren en te onteigenen zijn duidelijk in het verkeerde keelgat geschoten bij een aantal kapitaalkrachtige en invloedrijke groepen.
Het lijf aan lijf gevecht tusen Chávez en zijn tegenstanders laat intussen het ergste vermoeden voor de nabije toekomst. In het artikel kwam het woord "burgeroorlog" net niet voor, maar het scheelde niet veel.

Auteur van het originele artikel ("La prensa contra Chávez"): Juan Jesús Aznárez

Even situeren: Juan Jesús Aznárez is de vaste correspondent van de Spaanse krant El País in Venezuela. In de bedrijfs- annex media- annex militaire staatsgreep van 11 april vorig jaar zag hij nauwelijks graten, zij het dat de "burgeropstand" (van staatsgreep spreekt hij nagenoeg nooit) "vervormd" werd door enkele van zijn dirigenten, voornamelijk extreem-rechts en leden van Opus Dei (zie El País van 17 november 2002). Aznárez pobeert die "harde sectoren" in verscheidene van zijn artikels te isoleren om het democratische karakter van het "destabliseringproces" (een ander eufemisme dat hij graag gebruikt) te beklemtonen. De (bedrijfs)belangen van El País in Latijns-Amerika en de historische band tussen de Spaanse ex-premier Felipe González en een aantal "putschisten" (waaronder Carlos Andrés Pérez) zijn daar uiteraard niet vreemd aan.