Islam en holebi's: bericht van binnenuit

Als één van de auteurs van het boek Mijn geloof en mijn geluk, een boek met 24 portretten van moslimhomo's en lesbo's, moet ik constateren dat het slecht gesteld is met homoseksuele jongeren met een islamitische achtergrond. Ze zitten ontzettend met zichzelf in de knoop en krijgen hierdoor weer problemen met hun gezondheid of met de eigen maatschappelijke positionering.

Deze jongeren hebben vaak ook een negatief zelfbeeld. Ze vinden zichzelf vaak vies, voelen zich schuldig omdat ze homoseksueel zijn en bidden tot god opdat Hij hen hetero zal maken. Zoals een geïnterviewde in het boek ook meldde: 'Mijn homoseksualiteit is geen keuze, was het maar zo! Niemand kiest toch voor deze lijdensweg en voor de angst om verketterd en verstoten te worden.' Met andere woorden: deze zogenaamde moslimhomo's en lesbo's hebben het zwaar. Hakan, een ander geïnterviewde zegt: 'Het is verdomde moeilijk om als homoseksueel geboren te worden in een islamitisch gezin. Je bent gedoemd tot een ellendig bestaan. Je eigen ouders verwerpen je alsof je een stuk vuil bent. Als homoseksueel tel je niet mee in de islamitische samenleving. Heel triest voor al die mannen en vrouwen met homogevoelens, ze kunnen die door de omstandigheden geen normale plaats geven in hun leven.'
De meesten hebben het erg moeilijk met hun geaardheid. Enerzijds durven ze hun seksuele voorkeur niet in het openbaar te manifesteren uit angst te worden afgewezen door familie en geloofsgenoten. Anderzijds kunnen ze hun homoseksualiteit niet ontkennen. Veelal mondt dit dilemma uit in een leven waarin de homoseksuele gevoelens geheim worden gehouden. Velen belanden toch in een heteroseksueel huwelijk. Slechts een klein aantal islamitische homo's en lesbiennes kiest ervoor de ouders en de gemeenschap te trotseren door openlijk voor hun homoseksualiteit uit te komen.

Respect voor de ouders speelt een belangrijke rol in de islamitische gemeenschappen. De schaamtecultuur zorgt ervoor dat de eer van de familie belangrijker is dan de ontplooiing van het individu. De cultuur van gearrangeerde huwelijken maakt het extra moeilijk je daaraan te onttrekken. Respect voor hun ouders doet velen er dan ook voor kiezen hun homoseksuele of lesbische gevoelens te onderdrukken en te leven zoals hun ouders dat van hen verwachten.

De meeste geïnterviewden zijn bezig met een middelbare, hbo- of universitaire opleiding, terwijl hun ouders veelal als gastarbeiders naar Nederland of Vlaanderen zijn gekomen. Ze voelen zich vanwege de kansen die ze van hun laagopgeleide en hardwerkende ouders hebben gehad om door te studeren, nog extra respectvol naar hun ouders. Ze zijn dankbaar voor het feit dat ze zich mogen ontwikkelen en willen eigenlijk niets doen wat hun ouders teleurstelt. Ze voelen zich schuldig omdat ze niet aan hun verwachting van een heterohuwelijk en kleinkinderen willen voldoen. Velen voelen zich dan ook niet in staat de heteropartner die hun ouders voor hen hebben uitgezocht, te weigeren. Vaak speelt angst voor represailles en verstoting een grote rol.

Moslimjongeren hanteren in de praktijk verschillende strategieën om hun seksuele geaardheid in overeenstemming te brengen met hun religie. Sommigen laten de islam helemaal los, zoals de negentienjarige Faisal in dit boek. Anderen vluchten juist in de godsdienst en zien af van iedere homoseksuele verleiding, zoals de 22-jarige Sidi: ‘Ik houd van Allah en van mijn familie, ik houd meer van hen dan van mezelf. Ik durf niet te zijn wie ik ben, maar Allah heeft het zo gewild.' De jongeren uit deze groep onderdrukken hun homoseksuele gevoelens en trouwen met iemand van het andere geslacht. Ze hopen dat hun gevoelens vanzelf zullen verdwijnen als ze maar eenmaal een heterohuwelijk hebben gesloten. ‘Dat gevoel dat ik soms heb voor mannen verdwijnt wel hoor, als ik getrouwd ben. Allah gaat me helpen,' zegt de 18-jarige mts-scholier Jamal.

Velen kiezen voor een dubbelleven, zoals Mehmet, 21 jaar en buschauffeur. Hij trouwde uit respect voor zijn cultuur met het meisje dat zijn ouders voor hem uitkozen, is van plan te stoppen met zijn vrouw te vrijen zodra ze een paar kinderen hebben, en heeft een geheime seksuele relatie met een man om toch ook naar zijn homoseksuele verlangens te luisteren.

Sommigen proberen de islam zo te interpreteren dat homoseksualiteit toegestaan is. Zo zegt de 23-jarige Mimoun: ‘De islam heb ik niet naast me neergelegd, ik vind het nog steeds een hele mooie godsdienst. De islam moet je echter vooral bevrijden. En ik ben pas bevrijd nu ik aan mijn homogevoelens heb toegegeven. Volgens mij wil de islam dat ook, dat je toegeeft aan je gevoelens, dat je jezelf bent en je gelukkig voelt.'

Jonge moslims hebben het in Nederland en Vlaanderen al vaak niet makkelijk. De islam heeft de naam in zedelijke kwesties een ouderwetse godsdienst te zijn, terwijl op het politieke vlak het nodige af te dingen valt op het democratisch gehalte van landen met een islamitische meerderheid. De negatieve beeldvorming treft ook moslims in het Westen, vaak ongeacht hun eigen opstelling. Moslimjongeren kampen hierdoor met een gemiddeld negatiever zelfbeeld dan bijvoorbeeld jongeren met Spaanse of Griekse ouders. Het zelfbeeld komt nog eens extra onder druk te staan, wanneer moslimjongeren sterke gevoelens voor de eigen sekse ontdekken. Doordat homoseksualiteit in de islamitische cultuur als een ziekte wordt afgedaan, kunnen ze vaak slechts naar zichzelf kijken als een ziek iemand. Bij de 23-jarige Hakan leidde dat tot een eetstoornis. Hij joeg zichzelf daarmee bijna de dood in, zozeer walgde hij van zichzelf vanwege zijn homoseksualiteit. De 21-jarige buschauffeur Mehmet spreekt in uiterst negatieve bewoordingen over zichzelf: ‘Mijn stilzwijgen wordt door de Turkse gemeenschap gewaardeerd. Ik houd ze eigenlijk allemaal voor de gek, ik ben niet normaal: ik ben een vuile nicht.'

Homoseksualiteit lijkt voor moslims in het Westen vaak een symbolische betekenis te hebben: een voorbeeld bij uitstek van alles wat slecht wordt geacht aan de westerse maatschappij. In het westen waar men het toelaat dat dochters seks hebben, kan het allemaal nog erger; want ze laten hier in het westen ook homoseksualiteit toe. Dat is doorgaans de gedachte van menig eerste generatie moslim in West Europa. "Het komt bij ons niet voor", denken zo'n persoon ook vaak. En hierdoor wordt het nog moeilijker voor moslim homoseksuelen om een coming out te hebben: ZE WORDEN GEWOON ONTKEND, HET BESTAAT IMMERS NIET.

Het zou al heel mooi zijn als ouders met een islamitische achtergrond hun kind als hun kind blijven zien, als het uitkomt voor de homoseksuele geaardheid. Dat het kind niet direct het gevoel krijgt ‘er niet meer bij te horen'. Sommigen hebben het geluk in die positie te verkeren. Al lijken het nog uitzonderingen, sommige homoseksuelen en lesbiennes met een islamitische achtergrond worden geaccepteerd door hun familie, zo blijkt ook uit dit boek. Maar de meesten hebben het zwaar en leiden een dubbelleven en als ze het al eerlijk vertellen worden enkelingen met de dood bedreigd en velen het huis uitgezet.

Onderlinge contacten tussen homoseksuele moslimjongeren, veelal via internet, zorgen ook voor steun en schieten bressen in het zo gesloten lijkende moslimfront. Enkele geïnterviewden in dit boek hebben eigen websites of chatkanalen opgezet als veilig middel om zichzelf als lesbo/homo zichtbaar te maken en om verhalen en steunbetuigingen met lotgenoten te kunnen uitwisselen. Anderen chatten zelf veel op andere sites.Anonimiteit spreekt veel moslimhomo's en lesbo's, begrijpelijker wijs aan. Frappant is dat hetero's uit de moslimgemeenschappen ook internet gebruiken om solidariteit te betuigen.

Homoseksualiteit is niet vies, maar is een kruitvat van gevoelens, die net als bij ieder mens die gevoelens heeft kan exploderen

Homoseksualiteit is wellicht niet binnen de orthodoxie van de islam toegestaan maar iedereen moet het fatsoen hebben om homo's te tolereren en te respecteren

Hatice Kursun en ik, de auteurs van het boek, zijn beiden hetero en hebben voor het schrijven van dit boek, niet veel met homoseksualiteit te maken gehad. Door de interviews die wij hebben afgenomen met jongeren, zijn we het echt over één ding eens: deze jongeren verdienen het niet om als melaatsen behandeld te worden, deze jongeren verdienen een plek in de maatschappij. En belangrijker: ze verdienen het om gerespecteerd te worden als mens, ongeacht hun keuzes of geaardheid. Je hebt in Nederland immer het anti-discriminatie verbod, laten we ons ook daar te allen tijde aan houden!

Wij heteroseksuele moslims in Nederland moeten onze nekken uitsteken voor de homo's uit onze gemeenschap. Zelf kunnen ze het niet, nog niet. Ze worden nog gezien als melaatsen en gestoord. Ze hebben ons nodig om niet meer in de knoop te raken met zichzelf en zeker om het debat te openen, opdat hun ouders, hun broers en zusters, hen kunnen begrijpen. Misschien dat die jongeren dan ook de innerlijke rust krijgen die zij verdienen.
Imad el Kaka

Deze tekst werd uitgesproken als inleiding tot een forumdebat over homoseksualiteit binnen de Islam op 10 november ergens in Nederland (Tropentheater), mijn bron vergat de naam van de stad te vermelden.

arch/ive/ief (2000 - 2005)