Open brief van en aan mensen die aan de verkeerde kant staan

De jongeren waren solidair met Saïd Charki, een jongen uit de wijk, die doodgeschoten werd door politie-agenten. Alhoewel hij dingen had mispeuterd, had hij recht op een proces en niet op kogels. Ze zijn ook solidair met de Palestijnen, omdat deze geen land hebben om te verblijven en systematisch gediscrimineerd worden door de staat Israël. Ze hebben sympathie voor mensen die de Amerikanen treffen. Niet omdat ze iets tegen Amerikanen hebben. Wel omdat ze meevoelen met de slachtoffers van de Amerikaanse buitenlandpolitiek. Ze zijn solidair met de Antwerpse jongeren, die hun woede uitschreeuwden na de moord op Mohamed Ashrak. Ze zijn solidair met Dyab Abou Jahjah, niet omdat ze zijn ideeën zo prachtig vinden, maar wel omdat ze het ondenkbaar vinden dat in een land zoals België mensen kunnen worden opgepakt en gevangen gezet voor hun ideeën.

En wij begrijpen hen. We leggen misschien andere nuances, maar in essentie zijn we het met hen eens.

De jongeren in Antwerpen hebben de heer Jahjah niet nodig om in opstand te komen. De jongeren uit Antwerpen zijn het racisme en de discriminaties beu en hebben hun stem laten horen. Net zoals de jongeren in Kuregem in 1997. Enkele verhalen in en om het jeugdhuis Alhambra maken dit duidelijk:

M verhuist. Hij wil dit kenbaar maken aan de gemeente Anderlecht, om zijn identiteitskaart te laten veranderen. Om dit te kunnen doen, moet hij 's ochtends vroeg - in de kou - in de rij gaan staan. Aan een apart loket voor vreemdelingen, op de koer van het Anderlechts gemeentehuis. Om na enkele uren wachten een afspraak te krijgen voor een maand later. Allochtone buurtbewoners maken een petitie. Ze gaan praten met de autoriteiten, maar er gebeurt niets. Deze vreemde maatregel blijft bestaan. En ze is duidelijk discriminerend: Belgen gaan gewoon naar het loket in het gemeentehuis en worden onmiddellijk bediend.

M is 17 en getuige van een straatgevecht. In paniek belt hij de politie. Enkele weken later worden zijn vrienden, vriendinnen en hun ouders opgeroepen bij de politie voor verhoor. De politie doet onderzoek naar M en zijn verleden. Is hij betrouwbaar? Ouders bellen elkaar, jongeren staan verbaasd. Iedereen vraagt zich af wat er gebeurt. M wordt zelf opgeroepen bij de politie. Ze excuseren zich en zeggen dat het om een vergissing gaat. Door zijn oproep hebben ze gedacht dat hij in drugzaken verwikkeld was. Ze hebben zijn GSM afgeluisterd gedurende 3 maanden (!) en daarna alle mensen opgeroepen met wie hij gebeld had. Is iemand niet onschuldig tot het tegendeel bewezen wordt? Waarom worden M en zijn vriendenkring dan opgetrommeld en ondervraagd? Realiseert men wel wat zo'n dingen teweegbrengen in de wijk, bij de ouders van M, bij de ouders van zijn vrienden en vriendinnen? Zal hij een volgende keer nog de politie durven bellen of zal hij de jongeren 'gewoon'laten doorvechten?

T is medewerkster van het jeugdhuis. Ze volgt een opleiding als maatschappelijk werker. In haar derde jaar krijgt ze te horen dat ze niet meer verder kan studeren. Ze heeft immers de Belgische nationaliteit niet. Ze wordt als vreemde studente aanzien en de school heeft al 2% vreemde studenten. Na discussie blijkt dit weer een vergissing. T is geen vreemde studente: ze heeft immers al haar studies in België gedaan, ze werkt en betaalt belasting. Ze legt al haar documenten voor (ze heeft hiervoor ook weer in de rij moeten staan aan het gemeentehuis) en alles is in orde. Maar ondertussen blijft in haar geheugen gegrift, dat ze voor de ogen van haar medestudenten gekleineerd is en dat ze zich weer eens heeft mogen verantwoorden.

F is 14. Zijn moeder werkt in Kuregem. Af en toe komt hij na school met de metro naar het werk van zijn moeder. "Ik moet vanavond naar je werk komen", zegt F. "Ik zal mijn identiteitskaart en tramkaart maar klaarmaken. Telkens ik naar Kuregem ga, word ik door de politie gecontroleerd aan het station Clemenceau. Enfin, als ik Nederlands spreek, dan laten ze me sneller door".

B is 14 en zit momenteel in het tweede jaar Moderne Wetenschappen. Tegen alle verwachtingen in, want op de basisschool gaf men hem twee keer - in het tweede én in het zesde leerjaar - te kennen dat hij eerder in het BUSO (speciaal onderwijs) thuishoorde.

M is licentiaat fysica. Hij heeft uit frustratie (omdat hij geen job vond) een diploma onderwijsbevoegdheid gehaald. Maar nee, ook in het onderwijs kon hij niet terecht. Hij volgt een cursus Nederlands en heeft nu een job in de Brusselse Nederlandstalige sociale sector. Niet echt in de richting van zijn opleiding, maar blijkbaar de enige sector die zijn kwaliteiten wél op waarde schat.

Praat een uurtje met de jongeren van het jeugdhuis en je kan een boek schrijven over discriminaties, vernederingen en racisme. Het zijn deze dingen die ervoor zorgen dat de jongeren op straat komen, niet Abou Jahjah.

Discriminatie zorgt voor een langzame, maar zekere vernieling van het zelfbeeld van de jongeren. Jongeren sluiten zich af van de maatschappij en leven een eigen leven, los van deze maatschappij. Mensen twijfelen aan hun eigen kunnen in plaats van het racisme aan te klagen. Er komt een zekere gelatenheid, machteloosheid. Iedereen probeert dit op zijn eigen manier te verwerken. Sommigen vechten terug, met woorden of met daden, individueel of in groep, soms op een compleet verkeerde manier.

Maar hun vragen blijven: Wie zijn wij, in een land waarin we opgroeien, in het land dat we als het onze beschouwen? Wie zijn wij, in een maatschappij die ons aanziet als een potentiële vijand, die ons wantrouwt? Een ouder zegt tegen haar dochter: "Daarvoor hebben we in Marokko alles achtergelaten en ons geluk hier beproefd. Daarvoor heeft jouw vader zich in dit land kapot gewerkt . Wat was er ons beloofd?"

Uit de brochure waarmee België in 1962 gastarbeiders ging ronselen in landen als Marokko:

"Als je naar België komt, zal je snel opmerken dat het woord 'democratie'zijn volledige betekenis heeft behouden. De Belgen zijn fier op hun grondwet en de vrijheden die ermee gepaard gaan, namelijk: persvrijheid, cultusvrijheid, vrijheid van onderwijs en de vrijheid van verenigingsrecht met eraan verbonden de syndikale vrijheid."

"Men herkent de Belgen aan hun kwaliteiten zoals gezond verstand, moed, de werklust, het familiegevoel, de onafhankelijkheidszin; ze zijn gastvrij, op grond van hun aangeboren drang naar hulpvaardigheid en ze zijn vriendelijk voor vreemdelingen."

Sinds 11 september is de allochtone bevolking van moslimorigine het slachtoffer van een niet-aflatende haat- en lastercampagne vanwege bepaalde politici en de media. Mensen die hier geboren zijn, worden voortdurend gevraagd zich te rechtvaardigen: "Zijn jullie wel geïntegreerd genoeg, willen jullie je inburgeren (anders zullen we je wel dwingen), wil je Nederlands leren?"

Dit terwijl wij ouders zien die elke dag hamburgers en friet, worteltjes en erwtjes voor hun kinderen klaarmaken, omdat ze de Marokkaanse kost niet lusten. Vorige week vierden de kinderen én het suikerfeest én Sinterklaas. We zien jongeren van allerlei origines op school met elkaar debatteren over de voors en tegens van de ramadan. We zien jongeren van allerlei origines in scholen samen ramadanmaaltijden houden. We zien lange wachtlijsten voor Nederlandse taallessen.

En daar tegenover staan onze politici: de Somersen, Coverliersen, de Duquesnes en de Verhofstads die oproepen tot oorlog, die bereid zijn wetten te veranderen om mensen die het niet met hen eens zijn in de bak te draaien. Zetten zij hiermee ook niet aan tot geweld ten aanzien van het allochtone deel van de bevolking? Zijn we niet op weg naar nog zwartere zondagen?

Het wordt tijd dat we op de rem gaan staan. Kunnen we niet tot een charter komen waarin gelijkheid en gelijke kansen door de regering gegarandeerd worden? Waarin de echte problemen worden aangepakt (discriminatie in het onderwijs en op de arbeidsmarkt) en waarin het verboden wordt voor politici om bevolkingsgroepen te stigmatiseren? Of blijven wij in de jeugdhuizen gedoemd om de jongeren te kalmeren? Om hen met racisme en discriminaties te leren omgaan? Moeten wij hen leren om die vernederingen maar te slikken, om te verhinderen dat er rellen komen?

We willen jongeren voorbereiden op een maatschappij waarin zij als volwaardige burgers naar een kwaliteitsschool kunnen gaan. Waarin zij kunnen gaan werken volgens het diploma dat ze behaald hebben. Waarin zij een tweede taal kunnen aanleren, of - zoals vele Belgen - kiezen om er maar één te spreken, al vinden wij dit zeer spijtig.

Wij willen dat ze met plezier kunnen leven, opgroeien en wonen in een buurt zoals Kuregem (zonder dat er voortdurend gezegd wordt dat deze buurt 'explosief' is). Dat ze een hoofddoek kunnen dragen of hun godsdienst kunnen beleven zonder als achterlijk beschouwd te worden.

Zolang dit niet kan, worden wij op één of andere manier gedwongen om aan de verkeerde kant te gaan staan. We zijn geen sympathisanten van Abou Jahjah, maar als men hem opsluit worden wij gedwongen om zijn kant te kiezen omdat hij onrechtvaardig behandeld wordt. Er was in de wijk geen specifieke sympathie voor Saïd Charki, de jongen die in 1997 vermoord werd. Hij zat in louche zaakjes. Maar hij verdiende het niet om vermoord te worden. Mohamed Ashrak had kunnen leven en een aantal van zijn idealen waarmaken. Het mocht niet zijn.

Vele jongeren in deze wijk dromen van een toekomst in hun land, België. Ze willen schoollopen in goede scholen, ze willen een kans op een job, ze willen van Kuregem iets maken.

We willen er met Alhambra voor zorgen dat ze deze kans krijgen, zelfs al moeten we hiervoor aan de verkeerde kant blijven staan.

Touria Aziz, Imen El Haffad, Mustapha Hamouda, Eric Gijssen,
Karima Hammout, Khadija Aziz, Yassin El Asri, Mohamed Achargui,
Mohsin Mouedden, Bouchra Debboun, Jamal Makran,
Miloud Merzguioui, Veronique De Leener, Zakaria Boutaarourt, Mohamed Chouitari

Wil je reageren? Schrijf ons via: Alhambra@AlhambraNet.be Wil je meer weten over ons jeugdhuis?
Bezoek ons op: www.AlhambraNet.be

arch/ive/ief (2000 - 2005)