Koen Raes' recensie va Ya Basta! in Samenleving & Politiek

Recensie Ya basta! Globalisering van onderop; Dessers, Dumolyn & Jones, Academia Press, Gent, 2002

De andersglobalisten worden door de media vooral in beeld gebracht bij grootse manifestaties naar aanleiding van één of andere wereldtop. Seattle, Porto Alegre, Genua, Praag, Brussel en recent nog Firenze hebben de activisten een gezicht gegeven als (nieuwe) sociale beweging met een behoorlijk groot mobilisatietalent (450.000 manifestanten in Firenze, dat is niet niks). Minder aandacht is er voor de inhoudelijke identiteit van de beweging, een obligate verwijzing naar Hardt en Negri's Empire niet te na gesproken. Dat is niet helemaal onterecht: andersglobalisten kan men, zoals iedere nieuwe sociale beweging, beschouwen als activisten op zoek naar een theorie, die zeer goed weten waartegen ze zich verzetten – de neoliberale globalisering die het economisch wereldsysteem in een kapitalistisch keurslijf wil dwingen – maar eerder voorzichtig zijn bij het formuleren van alternatieven. Daar zijn ook heel goede redenen voor te vinden: het alternatief bij uitstek voor het kapitalisme heet sedert de 19e eeuw ‘het socialisme' en daar willen andersglobalisten niet meteen mee worden vereenzelvigd, omwille van het begrip, het weze in zijn marxistische, leninistische, maöistische of sociaal-democratische variant. Ze zoeken hun inspiratie eerder bij de Zapatisten en hun legendarische subcomandante Marcos, de Lappersfrontbosactivisten of het studentenprotest op het Tien an Men plein in Peking. Hiermee is meteen ook een cruciaal kenmerk van de andersglobalistische beweging gegeven: hun voorkeur voor concrete acties als bron van inspiratie boven theoretische geschriften. Dat de media hun aandacht dus vooral richten op het andersglobalisme als beweging is dus niet geheel zonder grond.
Dat blijkt uit het boek van drie Vlaamse andersglobalisten, waarin zeer veel aandacht gaat naar verslaggeving over specifieke acties. Ya Basta! is een soort van collage van interviews, tekstfragmenten, gedichten en korte analyses waarin de ‘generatie Genua' aan het woord wordt gelaten en waarin we druppelsgewijs met de vele aspecten van de beweging worden geconfronteerd. Het is op zich al een grote verdienste van de andersglobalisten dat zij de vinger op de wonde hebben gelegd van een wereldsysteem dat uitpuilende welvaart met schrijnende armoede combineert, door hun acties precies te concentreren rond die gebeurtenissen waarin de contouren van de nieuwe wereldorde, ‘met het wijnglas in de hand' gestalte krijgen: de vergaderingen van de Wereldhandelsorganisatie, de G8, de top van Davos, het Internationaal Muntfonds, de Europese Unie. Die radicaal mondiale ingesteldheid onderscheidt hen reeds uitdrukkelijk van de traditionele organisaties en politieke partijen die er maar niet in slagen buiten nationale keurslijven te treden. Voortdurend wordt er gewezen op de wereldwijde actieradius van Mac Donalds, Nike, CNN, Coca Cola, Shell of de Wereldbank en op de verbanden tussen de welvaart en de ellende waarvoor ze tegelijkertijd aansprakelijk zijn. Anderzijds hebben andersglobalisten een duidelijke voorkeur voor lokale en basisdemocratische vormen van verzet, voor protestbewegingen die van onderuit en binnen de marges van het mogelijke met nieuwe vormen van produceren en samenleven experimenteren.
Het optimisme dat uit alle teksten in Ya Basta! weerklinkt, is aanstekelijk omdat het allesbehalve naïef kan worden genoemd: men is zich zeer sterk bewust van de loodzware machtsstructuren die de nieuwe kapitalistische wereldorde in het gelid brengt en van de enorme lokroep die van de vrijemarktideologie, ook in de ontwikkelingslanden, uitgaat. Het komt er, in deze tijden van mediatieke, informatieve overkill, die zo makkelijk tot moedeloosheid inspireert, op aan hardnekkig naar krijtlijnen te zoeken voor een nieuwe wereldorde, waarin economie en ecologie, democratie en technologie, multicultuur en egalitarisme met elkaar kunnen worden verzoend. Ya Basta! is zeker geen andersglobalistische bijbel of receptenboek, maar een aanstekelijk verslag over het wereldwijde verzetsdenken, in al zijn multipele uitdrukkingsvormen. Berusting of postmodernistisch relativisme zijn wel het laatste waartoe deze bundel inspireert: actie en analyse, daar komt het op aan.

(SAMPOL, Jg. 9, Nr. 10, 2002, p.41)

Andere recensies van dit boek zijn te vinden op http://www.yabasta.be waar u eveneens meer info kan bekomen over de cyclus rond globalisering die her en der in het Vlaamse landschap wordt georganiseerd door het Masereelfonds.

arch/ive/ief (2000 - 2005)