Galicië tussen de tragedie en de hoop

Men is nochtans al heel wat gewoon, want 7 van de 11 grootste zeerampen in Europa de laatste 30 jaren vonden plaats nabij Galicië. Zo'n 70% van de olie die wereldwijd per schip vervoert wordt, passeert via de kusten van Noord-West Spanje. In feite is het dus geen wonder dat er geregeld eens iets misloopt, temeer daar de maritieme wetgeving vooral uitblinkt door haar laksheid - al het gejammer van Loyola de Palacio (de Spaanse Eurocommissaris voor Energie en Transport) ten spijt. De beloofde maatregelen na de ramp met de Erika in Bretagne (1999) zijn blijven steken in het bureaucratische moeras van de Europese Unie.

Men zegt vaak dat in extreme situaties de onkunde van een regering duidelijker dan ooit naar boven komt en in Spanje is dat niet anders. Een eindeloze lijst van foute beslissingen, onbegrijpelijke blunders en flagrante tekortkomingen prijkt op het palmares van de regeringspartij PP (voor wie de Spaanse politiek niet goed kent: de PP is een select clubje van neoliberalen, oud- en neofranquisten en leden van het rechts-katholieke Opus Dei). Zo begrijpt niemand waarom de eerste 5 dagen na het zinken van de Prestige (13 november) geen enkele expert of technicus geraadpleegd werd (alle cruciale beslissingen werden genomen door functionarissen), waarom het leger zo laat (na meer dan 2 weken) in actie kwam, waarom hulp van Groot-Brittannië in eerste instantie geweigerd werd, waarom de president van de lokale regering (Xunta) in Galicië Manuel Fraga (een trouwe dienaar onder Franco) de dag van de ramp gaan jagen is in de buurt van Madrid, enzovoort.

Maar er zijn nog meer gebuisden: te beginnen met de tanker zelf natuurlijk, een sterk staaltje van maritiem kapitalisme. Een onoverzichtelijk netwerk van bedrijven, rederijen en kapitaalhouders (zie b.v. http://forums.transnationale.org/viewtopic.php?t=554) zorgt ervoor dat diegenen die werkelijk fouten hebben begaan, moeilijk te vatten zullen zijn. Onbegrijpelijk - maar langs de andere kant niets anders dan "marktlogica" - is ook waarom de eerste (cruciale) 6 uren na het uitsturen van de SOS door de Prestige de sleepboten NIETS ondernomen hebben wegens contractbesprekingen... De Spaanse regering probeerde daarna nog het schip te verslepen naar Franse en vervolgens Portugese wateren, maar het kwaad was al geschied. De beslissing om de tanker meer zee-inwaarts te slepen, zorgde logischerwijze enkel voor uitstel van de catastrofe - blijkbaar heeft niemand van de Spaans regering ooit uit het raampje van een trein gespuwd in de richting van de locomotief. Het "bushiaanse" voorstel van de Defensieminister om de hele boel gewoon plat te bombarderen kon ook al niet overtuigen, tot spijt van de man zelf natuurlijk. De regering blonk overigens wél uit in het misleiden en manipuleren van de gewillige media: men mocht plots niet meer spreken van olievlekken maar van "vlekjes" en elke vorm van kritiek werd afgedaan als gebrek aan patriottisme.
Ook de zogenaamde "experten" die voorspelden dat de olie op de bodem van de oceaan een vaste vorm zou aannemen, vielen jammerlijk door de mand.

Heel veel gebuisden dus - de olietanker en zijn kapitein (tot op het laatste moment enkel geïnteresseerd in het opstrijken van een verzekeringspremie), de sleepfirma's, de Spaanse regering, de oppositie (de sociaal-democratische PSOE ruikt vooral electoraal succes en de nationalistische partijen vallen op door hun afwezigheid), het leger, het merendeel van de media, de Europese Unie,...
Slechts één groep weet met overtuiging de test te doorstaan: met duizenden trekken mensen vanover heel Spanje naar Galicië om er de plaatselijke bevolking te helpen met het opkuisen van de aangespoelde stookolie ("chapapote" noemen de "galegos" het goedje). Een heel intensieve klus en gezond is het ook al niet, maar het maakt de solidariteit met Galicië enkel maar indrukwekkender. Er is trouwens nog heel wat werk aan de winkel voor de moedige vrijwilligers, want de vervuiling van de kust zou nog tot 2006 duren...

arch/ive/ief (2000 - 2005)