arch/ive/ief (2000 - 2005)

De Morgen en de prijs van de persvrijheid.

"De persvrijheid dat is een mythe die enkel bestaat in de grondwet.  In de echte wereld is de persvrijheid recht evenredig met het kapitaal waarover je beschikt."
Je zou het haast vergeten, maar De Morgen, het dagblad dat zichzelf vandaag aan adverteerders verkoopt als zijnde het meeste gelezen dagblad bij kaderpersoneel was ooit een arbeidersdagblad.

In de negentiende eeuw werd het media landschap wereldwijd gekleurd door een redelijk radicale & democratische media.  Toen tegen het einde van die eeuw de socialistische beweging en de vakbonden vorm begonnen te krijgen konden zij dan ook rekenen op een "eigen" media.

De heersenden klasse was daar absoluut niet mee gediend en trachtte dan ook die dag een weekbladen aan banden te leggen met allerlei wetten en regels.  Maar die wetgeving en repressie konden niet verhinderen dat radicale & democratische media een steeds groter publiek bereikten. Niet alleen rees er veel protest tegen die wetten, men wist ze al te dikwijls op allerlei manieren te omzeilen.  Tegen het midden van de negentiende eeuw werd het dan ook duidelijk dat de strategie van repressie niet werkte.

Later zou blijken dat de wetten van de markt een veel effici‘nter instrument zouden zijn in het aanbanden leggen van die radicale en democratische media.  
In de tweede helft van 19¡ eeuw ontstond zowat overal in de geïndustrialiseerde wereld een bloeiende lokale pers maar kwamen er nagenoeg geen nieuwe "arbeiders" media.

Wie in Groot Britanië omstreeks 1837 een weekblad wilde opstarten kon dat reeds doen met een opstart kapitaal van ruim duizend pond. Het was voldoende om verspreiding van 6.200 exemplaren te hebben om uit de kosten te zijn. Een eeuw later (1928) startte de Sunday Express met een kapitaal van 2 miljoen pond en een bereik van 250.000 alvorens het min of meer uit de kosten was. [1] Op een eeuw tijd hadden de wetten van de markt ervoor gezorgd dat massa-media maken een voorrecht werd voor de elite, enkel zij kon voldoende kapitaal verzamelen om zich aan dergelijk onderneming te wagen.

Toch waren er tot enkele jaren geleden in heel Europa nog heel wat dag een weekbladen die hun wortels kenden in de "Socialistische" beweging.  In België had je bijvoorbeeld De Morgen (voordien De Vooruit), het was de Nederlandstalige krant van de Socialistische beweging. 
In de jaren '70 en '80 stelde die socialistische beweging haar deuren open voor de mei 68 ers.   Zo werd één van de woordvoerders van de Belgische mei 68 beweging , Paul Goossens, de hoofdredacteur van die krant.  Toen het dagblad eind jaren '80 een te onafhankelijk koers ging varen en de Socialistische partij de subsidie kraan een beetje dichtdraaide kwam het dagblad in financi‘le moeilijkheden. Duizenden mensen trokken de straat op om geld, in de zamelen om hun dagblad te redden.

Maar het mocht niet baten, de socialistische gedachten waren al zo ver zoek in die socialistische beweging dat zij vonden dat een dagblad gewoon moest werken volgens de wetten van markt.  De subsidie kraan werd volledig dichtgedraaid en het dagblad stond te koop.

Het dagblad werd opgekocht door Vanthillo (De persgroep) een ultra liberaal media magnaat. Alhoewel de persgroep uitsluitend in Vlaanderen opereert kan je toch spreken van een echt media imperium.  De Persgroep is naast de enige aandeelhouder van uitgeverij De Morgen ook eigenaar van Het Laatste Nieuws & de Nieuwe Gazet (Aurex); Dag Allemaal, Joepie,... (Sparta); heeft 50% van de aandelen in de Vlaamse Media Maatschappij (VTM, kanaal 2, JIMtv, Mango, Qmusic, TOPradio). Via een samenwerkingsverband Roularta zit de persgroep ook in de RTVM die een hele waaier van regionale televisies in Vlaanderen overkoepelt.  Tenslotte is de persgroep ook samen met Concentra Post eigenaar van de Antwerpse Televisie maatschappij (ATV).

De nieuwe baas van het oude Socialistische en mei '68 vlaggenschip De Morgen werd dus de Persgroep.  

Maar wie is de persgroep, wie zijn de nieuwe bazen van De Morgen?? Wel in de raad beheer van de Persgroep vinden we volgenden mensen.  (We voegen er telkens het lijstje van bedrijven aan toe waarvan deze ÒherenÓ ook beheerders zijn.) [1]

De oud 68er werd opgevolgd door een liberaal met een progressief imago en op minder dan 10 jaar tijd werd het eens linkse dagblad niet meer  of minder dan een toonaangevend liberaal dagblad.  De oude hoofdredacteur (Paul Goossens) mag af en toe nog eens een column of opiniestuk schrijven.
Van de oorspronkelijke redactie van De Morgen blijft zo goed als niets meer over, ze mochten op brugpensioen gaan, werden aan de deur gezet of vriendelijk verzocht elders te gaan werken.  Ze werden vervangen door een ploeg die zichzelf progressief acht omdat ze opgroeiden met Humo & Neil Young, een joint roken, thuis de afwas doen,... of migranten voor kut-Marokkaantjes uitschelden.
Zeker er zijn mensen in die ploeg die het goed menen, doch ze moet werken volgens de wetten van de markt, waar journalisten per letter worden betaald (spaties niet inbegrepen), en geen tijd (geld) meer hebben om enig degelijk onderzoek te verrichten. Als een oude medewerker van De Morgen een boek schrijft over de rijkste Belgische families in Belgi‘ is het Vanthillo zelf die tussenkomt om te verhinderen dat er bespreking komt van dat boek in de financiële katern van de krant.  (Hij werd er namelijk in vernoemd)

Zeker, bedrijfsmatig is De Morgen uit de rode cijfers, er wordt zelfs winst gemaakt.   De krant omschrijft dan ook zijn doelpubliek als : "blauw, rood & groen" en aan adverteerders verkoopt het zichzelf als het dagblad dat het grootste bereik heeft bij "kader leden".

Je zou het haast vergeten maar ooit was De Morgen een arbeiders dagblad.