arch/ive/ief (2000 - 2005)

Maria Vindevoghel was delegee bij Sabena. Ze nam mee het initiatief voor een klacht tegen het bedrijf. Ze is ontzet en verdrietig over de zelfmoord van Willy Mees, die bij de cargo werkte. Na het failliet werkte hij onder de curatele, voor de overname door BGS. Zijn collega's zeggen van hem dat hij "echt gebeten was door zijn werk", "altijd klaar voor nog een inspanning." Maar precies door altijd meer te vragen van de werknemers, komt men tot zo'n dramatische situaties.

Hoe leg je die zelfmoord uit?

Maria Vindevoghel.
Volgens de collega die me het nieuws vertelde, kon Willy het failliet niet verkroppen en ook niet dat Sabena vervangen werd door een bedrijf dat de werkomstandigheden vijftig jaar achteruit draaide. Het is echt verschrikkelijk geworden, de stress neemt voortdurend toe.

Hoe is de situatie voor de ex-Sabeniens over het algemeen?

Maria Vindevoghel.
Ik denk dat het voor veel mensen heel slecht gaat. Een arbeider die mee de klacht ondertekende zit nog altijd zonder werk en zijn vrouw ook, hij zei me dat de facturen zich opstapelen en dat hij niet weet hoe eruit te geraken. Hij zei zelfs: "Ik kon maar niet begrijpen hoe Michel Rongé (de co-piloot van de laatste vlucht van Sabena die ook een eind maakte aan zijn leven, nvdr) zo'n daad had kunnen stellen. Ik vroeg me af hoe een vader van vier kinderen zoiets kon doen. Vandaag begrijp ik beter hoe dat mogelijk is."

Veel mensen zien de dingen zwart in, zowel arbeiders die op de dop staan als mensen die heropgenomen zijn door BGS of andere soortgelijke bedrijven. Bij mij in de cleaning zijn er een aantal die het niet meer zien zitten. Ze vragen om de uurroosters te veranderen, of om minder uren te doen. Niemand kan nog iets plannen. Als man en vrouw in ploegen werken dan is er geen gezinsleven meer, hé.

Hoe voel je je daarbij?

Maria Vindevoghel.
Razend maakt mij dat. Verhofstadt en zijn regering zijn verantwoordelijk voor het failliet van Sabena én voor de zelfmoord van Willy Mees en Michel Rongé. Vandaag trekken ze van leer tegen Abou Jahjah, ze maken er een misdadiger van en ze arresteren hem op een totaal willekeurige basis. Maar zij zijn zelf misdadigers. Niet diegenen die de moed hebben te protesteren tegen een racistische moord. Wat er vandaag in Antwerpen gebeurt, dat noem ik fascisme. Het zijn Verhofstadt en zijn ploeg die de gevangenis in moeten, voor al de miserie die ze veroorzaken.

Nele Vandenbempt is Dokter voor het Volk in Schaarbeek. Kort na het failliet van Sabena voerde ze een medische enquête over de morele en fysieke gevolgen van het failliet. We belden haar op en ook zij is geschokt over de zelfmoord Willy Mees.

Nele Vandenbempt.
Veel arbeiders kregen een depressie na het failliet. Onze enquête bij 144 arbeiders onthulde dat een derde van hen depressief was en nog een derde klaagde over stress. Willy Mees was overgenomen door BGS waar de arbeidsomstandigheden nog moeilijker waren: nog meer flexibiliteit, nog meer stress. Dat heeft zijn hele situatie nog verergerd natuurlijk.

Ik denk dat hij het failliet niet heeft verteerd. Al wat voor hem Sabena uitmaakte, is verdwenen. De mensen krijgen hun uurrooster bijvoorbeeld zelfs geen week op voorhand, ze kunnen hun gezinsleven helemaal niet plannen.

Je moet ook niet onderschatten dat veel werknemers een soort schuldgevoel ontwikkelen. Ze voelen zich schuldig dat sommigen van hun collega's of vrienden niet opnieuw aan de slag konden. Het failliet had al veel banden en sociale contacten verbroken. Maar met zoveel flexibiliteit raak je moeilijk aan nieuwe sociale relaties, nieuwe vrienden... Al die elementen samen scheppen de voorwaarden voor depressies en dat kan tot zelfmoord leiden.