arch/ive/ief (2000 - 2005)

Eén van mijn soms storende karaktertrekken is dat ik me veel te nauw betrokken voel bij mensen en zaken die me dierbaar zijn.

Ik ben professioneel schrijvelaar en laat me een tijd aan een medium verbonden zijn en ik voel de onstuitbare aandrang om de krant of het tijdschrift helemaal zelf vol te schrijven en ook zelf de reclameregie te voeren. Ook in 'mijn' branche neemt de middelmaat soms onthutsende vormen aan.

Ik schrijf hoofdzakelijk over klassieke muziek, uit oprechte bezorgdheid voor de toekomst van het ensem ble/orkest/operahuis tel ik schroomvol de aanwezigen bij een voorstelling zorgvuldiger na dan de chef-boekhouder.

En laat me iemand leren kennen, en ik wil die prompt aan een beter lief, beter werk en een beter leven helpen. Nu ken ik regisseur Jan Bucquoy slechts zeer oppervlakkig, maar na het zien - en herzien en nog eens bekijken - van zijn laatste langspeelfilm, de documentaire La vie politique des Belges werd het me weer te machtig. Tenzij er in extremis nog een Kabouter Plop-film in de zalen komt, is dit zonder enige twijfel de stomste Belgische film van het jaar. En dan nog: de makers van Plop geven op zijn minst nog blijk van enig professionalisme, iets waarvan je deze prent met de beste wil van de wereld niet kan verdenken.

Mijn probleem in deze is echter dat ik bevriend ben met de producent (Francis Desmet) van deze negorij. Dit stuk doet me dus pijn, maar er is jammer genoeg ook nog iets als beroepsernst.

La vie politique des Belges is, het spijt me, een draak van uiterst formaat.

De film volgt de verkiezingsstrijd in 1999 van twee marginale partijen - Tarte van de Brusselse taartensmijter Noël Godin en Vivant van zakenman Roland Duchâtelet (die ons middels een peperdure reclamecampagne, waaronder talloze 20m²-panelen, een basisinkomen voor eenieder beloofde). Op zich kan er geen bezwaar tegen bestaan om pas nu een film over deze verkiezingen uit te brengen. De Belgische verkiezingen van 1894 - de eerste met algemeen, maar weliswaar meervoudig stemrecht (en alleen voor mannen) - hadden stof kunnen bieden aan talloze meeslepende documentaire films, alleen ontbreekt het daartoe aan voldoende bewegende beelden.

Jan Bucquoy had voor dit gegeven talloze (video)camera's te zijner beschikking, het jammere is alleen dat de cineast onderweg blijkbaar door dezelfde vraag werd overvallen als degene die zich bij elke kijker opdringt. Waarom?

Waaom deze film? Is er in 's hemelsnaam niets beters te draaien dan de fotosessie van de 36 Tarte-kandidaten die een na een dezelfde plakbaard omgorden? Of ellenlange verkiezingsbijeenkomsten van Vivant, waarin volslagen onbenullige kandidaten zich uitgebreid voorstellen?

Met deze twee laatste vragen is het basisprobleem van deze film in feite gesteld. Op zich is die fotosessie of die oeverloze zever een droomkans voor elke cineast van enig kaliber. Het camerawerk overstijgt jammer genoeg zelden het niveau van dat van regionele TV (en dan ben ik nog heel vriendelijk), over de montage zwijg ik liever. Ook vooraanstaande regisseurs zijn soms gedwongen om een film te draaien louter en alleen voor het geld, maar die leveren steevast piekfijn vakwerk. Aangezien deze prent duidelijk niet overgebudgetteerd was, had het Bucquoy gesierd als hij na een paar maanden deemoedig aan zijn producent had verteld dat deze film - zijn idee! - alles bij elkaar genomen nergens op sloeg en dat hij er liever mee ophield. En even goede vrienden, dan.
Maar ondanks het feit dat hij klaarblijkelijk alle vertrouwen in het project had verloren, bleef Bucquoy doordraaien - wat ons uiteindelijk opzadelt met 90-en-een-beetje minuten wanhopig ongeïnspireerde cinema.

Daarnaast is deze film onkies.

Het Brusselse partijtje Tarte was een opvolger van Banaan/Banane, een van de grondleggers daarvan was Jan Bucquoy. En gedurende enige tijd beloofde Roland Duchâtelet de zolang verhoopte oneindig-goede-geldschieter van de cineast te zijn.

Kortom, hij maakt dus een film over twee partijtjes waarbij hij onredelijk dicht betrokken is.
Het siert hem weliswaar dat beide partijen even lullig uit deze prent naar voor komen, maar daarmee zijn we weer bij die eerdere vraag beland.

Als je dan toch niets te zeggen hebt, waarom de wereld dan per se willen vervelen met jouw niets?

Heel pijnlijk is echter het traag over het scherm defilerende citaat waarmee de film afsluit: 'Als verkiezingen écht iets zouden kunnen veranderen, zouden ze allang verboden zijn'. Daarom allicht dat vrije verkiezingen in grote delen van deze wereld inderdaad verboden zijn.

Net zoals vrije pers en vrije cinema. 'Als films écht iets zouden kunnen veranderen, waren ze allang verboden.'
Deze film en deze cineast zijn daarvan vrijgepleit. Erger nog, met het talent dat hij hierbij aan de dag legt, kan Bucquoy net zo goed reclamefilmpjes voor het Vlaams Blok gaan draaien.

Het mag duidelijk zijn dat Jan Bucquoy nu een schrikbarend dieptepunt van zijn ooit zo beloftevolle filmcarrière heeft bereikt.

Vandaar deze oproep. Componist Gioachino Rossini (1792-1868) was in de uiterst productieve eerste helft van zijn leven (de andere vulde hij, uiterst welgesteld, met muzikale niemendalletjes en suprême kookkunst) niet de meest gedisciplineerde mens. Daarom dat een moegetergde impresario hem ooit met twee lijfwachten in een hotelkamer opsloot. De opera die die avond in première ging, had nog geen ouverture. Vel na vel moest de componist naar beneden gooien (want de partituur moest ook nog gecopieerd worden voor de muzikanten), en de lijfwachten hadden een duidelijke opdracht: 'Als het niet snel genoeg gaat, gooi je hem maar door het raam!'

In een ideale wereld zou ik Bucquoy van een gerieflijke suite in een veelsterrenhotel voorzien, met als enige eis dat hij regelmatig enige decente filmideeën onder de deur schuift. Op die manier zie ik deze mens nog mooie dingen realiseren.

Enig probleem is evenwel de hotelrekening. Belt een van jullie lezers Roland Duchâtelet?

Peter Vermeersch

* Deze bespreking komt uit de eerste e-versie van Belgian DOC dat morgen na een te lange onderbreking weer verschijnt; met recensies over nieuwe documentaires, interviews met makers en producenten en festivalnieuws. Belgian DOC wordt net als e-DIOGENE(S) gratis verzonden. Aanvragen: mediadoc.diva@skynet.be

Wat de Bucqoy-film betreft: andere, meer 'positieve' visies/besprekingen zijn welkom.

http://www.transatlanticfilms.be/