arch/ive/ief (2000 - 2005)

De nieuwe VN-resolutie: laatste halte richting oorlog

by christophe callewaert Friday, Nov. 08, 2002 at 1:55 PM

Het is zover. Na maanden politiek getouwtrek ligt de nieuwe resolutie over Irak eindelijk ter stemming voor.

Rusland en Frankrijk hebben besloten niet langer dwars te liggen. De woordvoerder van Chirac liet weten dat de nieuwe resolutie "à peu près" overeenkomt met de wensen van Frankrijk en dat de Fransen zich tevreden stellen met dat "à peu près". Poetin noemt de nieuwe tekst bevredigend.
Met dit soort uitspraken proberen Chirac en de Russische president hun gezicht te redden. Zij doen de nieuwe tekst lijken op een compromis, op het resultaat van een lang debat waarbij beide partijen wat water in de wijn doen. Maar de nieuwe resolutie is een overwinning voor Bush. Alleen over het tijdsverlies dat Bush en zijn oorlogskabinet hebben opgelopen, zal er binnenskamers wel heel wat gevloekt zijn, maar uiteindelijk hebben zij de twee dwarsliggers toch klein gekregen.

Frankrijk en Rusland eisten een resolutie in twee stappen. Zij wilden een eerste resolutie die Irak opriep de voorwaarden te respecteren en een twee die in geval niet respectering de VS het fiat geeft om ten strijde te trekken. De nieuwe resolutie legt geen automatische band tussen niet-naleving van de resolutie en het gebruik van geweld. Indien er zich problemen voordoen, moeten de wapeninspecteurs dat melden aan de VN-veiligheidsraad die dan opnieuw moet beraadslagen. Hierin schuilt de dubbelzinnigheid. Er staat letterlijk dat de Veiligheidsraad "de toestand moet onderzoeken". Er staat niet dat er een nieuwe resolutie nodig is die de VS de toestemming geeft om Irak aan te vallen. Dat betekent ook dat Irak niet moet rekenen op een veto tegen nieuw geweld. Het is op dat moment aan de VS alleen om te beslissen hoe hard ze Irak straffen voor de vermeende niet-naleving.

Dat betekent dat het ook aan de VS is om te beslissen of Irak al dan niet de voorwaarden naleeft. Zij kunnen nu gemakkelijk een crisis ensceneren. The Guardian geeft een plastisch voorbeeld: als de sleutel van één of andere deur niet snel genoeg gevonden wordt, kan dat als weerspannigheid beschouwd worden. Zelfs een verkeersopstopping die een inspectieteam ophoudt, kan als obstructie geïnterpreteerd worden. Irak reageerde al dat zij onmogelijk alle wapens kunnen aangeven. Van zodra de inspecteurs ook maar één wapen of bom van onder het zand opgraven, kan dat als een inbreuk op de resolutie beschouwd worden.
Irak heeft ervaring met dit soort inspecties. Zij weten dat de inspecties gebruikt worden om een crisis te creëren om zo een nieuwe oorlog uit te lokken. De voormalige wapeninspecteur Scott Ritter bevestigt dit: "The US will be doing whatever it can to provoke confrontation. There is a big group of people in the US that want war."

De voorgestelde timetable voorspelt weinig goeds. Irak krijgt één week om de resolutie te aanvaarden en dertig dagen om alle wapens aan te geven. Binnen de 45 dagen moeten de wapeninspecteurs hun werkzaamheden hervatten. Zij krijgen zestig dagen om hun rapport af te werken. De inspecteurs worden voor het einde van de maand in Irak verwacht. Eén februari moeten ze dan hun rapport afleveren. Dat betekent dat de VS in ieder geval nog deze winter met hun oorlog kunnen beginnen. Het zal nipt worden, maar de voorgestelde planning is zeker niet toevallig. De oorlogdreiging wordt dus nu wel heel concreet. De laatste bocht is genomen.

PS: Benieuwd ook wat de reactie zal zijn van de Belgische politieke partijen. Wellicht zullen ze zich verheugd tonen dat het lot van de Irakezen nu weer in handen van de VN ligt (wat natuurlijk niet zo is!). We kunnen het hen volgende week zondag eens vragen als ze meelopen in de betoging die oproept om de inspecties te hervatten.

Bronnen:
De Standaard
Le Monde
The Guardian
(allen te vinden op internet)