De toren van Dolly, het schaap

Axe deadorant: promiscuïteit gegarandeerd! Door Janko Jatidjan De toren van Dolly, het schaap: Ik vermoed dat iedereen het verhaal van de toren van Babel wel kent. Voor diegenen die er nog niet van gehoord hebben, een korte schets: Heel lang geleden, zo staat er in de Bijbel (Genesis 11:1-9), sprak iedereen dezelfde taal. De nakomelingen van Noach en zijn zonen hadden de vloedgolf overleefd, en trokken naar het land Sinear. Daar wilden ze een toren bouwen die tot aan de hemel zou reiken. Gods plan echter was er een van verspreiding over de hele wereld. Om de hoogmoed van deze mensen te bestraffen zorgde God ervoor dat de bouwers ineens verschillende talen spraken, zodat ze niet meer konden samenwerken. De bouw van de toren lag stil en de Babylonische spraakverwarring begon. Volgens sommige taalkundigen zou er ooit, lang geleden ook slechts één taal bestaan hebben. In deze visie heeft deze proto-taal zich tot verschillende talen ontwikkeld, nadat de mens zich vanuit Afrika over de hele wereld had verspreid. Andere taalwetenschappers gaan er echter vanuit dat op verschillende plekken in de wereld taal telkens opnieuw is `uitgevonden`. Het laatste woord is hierover nog niet gesproken. Wat wel vaststaat, is dat de wereld op dit moment nog zo`n zes tot zevenduizend levende talen kent. Dat zijn er ooit twee keer zo veel geweest. En maar liefst de helft van de nog bestaande talen is stervende, omdat er geen kinderen meer zijn die ze leren. Duidelijk is dan ook dat nog veel meer talen zullen verdwijnen. De reden ligt voor de hand: door de toenemende contacten over de hele wereld zijn er steeds minder geïsoleerde bevolkingsgroepen, die aan hun eigen taal genoeg hebben. De rol van wereldtalen zoals Engels, Spaans en Chinees zal steeds belangrijker worden, zodat er volgens sommige schattingen zo rond het midden van deze eeuw nog maar zeshonderd afzonderlijke talen over zullen zijn. Eigenlijk leert het verhaal over de Babylonische spraakverwarring ons geen geschiedenisles, maar eerder een verhaal over de strijd om macht over de natuur, of wat sommigen liever schepping noemen. Thomas More kwam in zijn ‘Utopia' tot de conclusie dat de hoogmoed van de mens bepalend zou zijn voor de inrichting van de samenleving. Het is naïef te zeggen dat de beheersing van de natuur door de mens de mensheid alleen maar heeft goedgedaan, net zoals het naïef is de Bijbel maar al te letterlijk te nemen. Als we de toren van Babel zouden zien als de toren van kennis, moeten we toch met onze spijt vaststellen dat onze toren behoorlijk wankel staat. Wankel in die zin dat de kleinste steen de boel kan doen instorten. De mens plaatst zichzelf in de plaats van God, de schepping, , Allah, de natuur, ... noem maar op. Let op, het gaat hier om de toren van kennis en niet die van wijsheid. "Kennis spreekt en wijsheid luistert" zegt men soms. "Kan een wijze dan niet spreken ?" kan je jezelf dan afvragen. Natuurlijk kan hij spreken! Hij moet toch verstaanbaar zijn opdat de mensen hem zouden begrijpen. Misschien begrijpen de mensen hem gewoon niet? Misschien willen de mensen hem niet begrijpen? Of nog beter: Misschien laat de maatschappij ons niet toe hem te begrijpen? We moeten ons niet afvragen in hoeverre we vrij kunnen kiezen, maar eerder tussen wat kunnen we kiezen. In een kapitalistisch systeem als het onze wordt niet alleen het aanbod op de vraag afgestemd, men gaat de vraag echter beïnvloeden. Een zuiver voorbeeld hiervan is reclame: "In hoeverre vergroot onze kans op promiscuiteit indien men "AXE-deodorant" gebruikt?" In hoeverre hebben we al aan de perverse gevolgen van ons consumentengedrag gedacht? Zijn we niet eerder geneigd te denken dat het de taak is van de overheid hieraan te denken en regulerend op te treden? We lijken psychologisch afgestompt te zijn door het brood van de welvaartmaatschappij en de spelen van de consumptiemaatschappij. Fastfood-microgolf-voedsel enerzijds, een miljarden-film over het einde van de mensheid anderzijds. We zouden de mensen grosso modo in twee groepen kunnen indelen: zij die sceptisch staan tegenover vooruitgang, en zij die minder sceptisch door het leven gaan. De kennis en zijn grotere broer, de wijsheid. De kennis die consument vernieuwing voorlegt eenerzijds, en de wijsheid die de kennis op de vingers tikt wanneer hij nog een blokje op de toren legt. De kennis staat hier voor onze ethiek, onze moraliteit, ons zinsbesef,... kortom wat op onze lever ligt: het geweten. Het komt er eigenlijk op neer dat de maatschappelijke wijsheid ons ontbreekt. Mensen die de grootste hoeveelheid kennis hebben vergaard, bijvoorbeeld de universitairen, hebben meestal ook de hoogste materiele rijkdom. We blijken meer geïnteresseerd te zijn in de luxe-voordelen die uit deze kennis kunnen voortvloeien. "Materialisten" worden ze ook genoemd. Aangezien kennis macht is zouden we kunnen concluderen dat de materialisten ook de hoogste materiële rijkdom nastreven. Kortom het kapitalistisch principe van kapitaalverhoging wordt in stand gehouden zolang het systeem de consument maar zoet houdt. Dit alles moet gezien worden in de huidige samenleving, de samenleving waar we nu in leven. De kern van omgaan met technologie is goed samengevat in de wet van Forrester, dewelke zegt: "korte termijn voordeel is lange termijn nadeel, korte termijn nadeel is lange termijn voordeel." Net zoals kinderen, die iedere dag afzien van het leren, pas de vruchten van hun werk proeven als ze geslaagd zijn. Zo begeeft de mensheid zich op glad ijs, wanneer hij de van verboden vruchten wil proeven. Vier illusies zouden aan de basis van de kortzichtige ondoordachtzaamheid kunnen gezien worden. Het gaat hier voornamelijk om psychologische illusies die zowel op individu als maatschappij kunnen toegepast worden: - De onfeilbaarheidsillusie: de idee dat de wetenschap met genoeg tijd en geld elk probleem wel kan oplossen. - De controle-illusie: het gevoel dat men de gevolgen van wetenschappelijk ingrijpen kan berekenen. - De Everest-illusie: als de berg kan beklommen worden moet hij ooit beklommen worden. - De onkwetsbaarheids-illusie, die zegt dat alles wel goed komt. We zouden kunnen zeggen dat de mensheid heeft geleerd de natuur te beheersen en te voorspellen. De mens blijft natuurlijk een wezen tenmidden andere wezens. Leven dat wil leven tenmidden van leven dat wil leven. Als de wetenschapper de middelen heeft om te kunnen ingrijpen in het leven van andere wezens, verlegt hij zijn doelen steeds verder. Waarom hij gaat bijvoorbeeld eerder van een varken een mens proberen te maken dan van een mens een varken. Heeft hij nog zicht op de doelen die hij zich stelt? Laat de regering zich niet te veel leiden door economische belangen in plaats van door het welzijn van de consument en het belang van een leefbare samenleving. Wil een duurzame voedselproductie bevorderd worden, dan moet deze ook het uitgangspunt zijn. De wetenschappers hebben de macht om de samenleving ervan te overtuigen dat genetische manipulatie meer goed kan brengen dan kwaad. Maar het is de overheid die de macht heeft om de samenleving kritisch in te lichten en zelfs te manipuleren. Anderzijds is genetische manipulatie een kind van de technologische vooruitgang in onze samenleving. Voedselschaarste wordt vaak als argument aangehaald om onderzoek verder te zetten. Men vergeet dan dat de oorzaak van die voedselschaarste deels een onrechtstreeks gevolg is van de vooruitgang zelf. Voedselschaarste wordt voor een deel veroorzaakt doordat een groot deel van de graanoogst gebruikt wordt als voeding voor slachtdieren. Vlees wordt dan een luxe op wereldvlak, een luxe echter die de ongelijkheid in stand blijft houden. Van waar heeft het westen zijn rijkdom gehaald? Waarom zijn er nog zoveel onderontwikkelde landen op de wereld, terwijl we hier voedseloverschotten moeten weggooien? Het antwoord is eenvoudig: geld. Draait alles niet om geld? Wij zijn mensen die uit de natuur hun primaire behoeften pogen op te heffen. En aangezien eten en drinken de meest primaire zijn, valt hier ook het meest geld te rapen of eerder te besparen? Genetische manipulatie kan de mensheid redden, maar misschien nog makkelijker de mensheid en zijn wereld naar haar ondergang helpen. Met andere woorden: De huidige wetenschappelijke vorderingen doen de toren van Babel op een stapel speelgoedblokken lijken. Welke waarschuwingen we ook zullen krijgen, we hebben ze al gehad. We moeten ze enkel zoeken, tussen de hamburger en de film door.

arch/ive/ief (2000 - 2005)