Géén digitale revolutie?

Zo'n drie jaar na de profetie van de digigoeroe's,
vragen velen zich af: "Wel, waar blijft ze nu verdomme,
die digitale revolutie?" Jon Katz, een bekend
publicist op Slashdot.com, schreef enkele weken
geleden dat de bewuste omwenteling op een dood
spoor zit. Ook Jan Benjamin vond onlangs in NRC
Handelsblad dat de digitale revolutie grandioos
mislukt is, want het Internet heeft noch een nieuwe
economie, noch een nieuwe vorm van onderwijs noch een andere
overheidscommunicatie doen ontstaan.

Als vette winsten en digitale loketten de maatstaven
zijn waaraan het welslagen van die zogenaamde
revolutie moet worden gemeten, mij best. Maar is het
niet wat makkelijk om, nu bekend is dat de natte
dromen van economen en schooldirecteuren niet zijn
uitgekomen, te roepen dat er niks veranderd is?

Volgens het Amerikaanse bureau NUA maken wereldwijd
meer dan 580 miljoen mensen regelmatig gebruik van
Internet. Niet alleen in dichtbekabelde gebieden als
Europa en de Verenigde Staten, maar ook China en
Brazilië. Volgens datzelfde bureau sijpelt breedband
momenteel door tot in de verste uithoeken van de
wereld en bestaan er meer dan 135.000 Russische
websites. Van een revolutie gesproken.

Een ander fenomeen dat revolutionair kan
worden genoemd, is de distributie van open source software
via Internet. Door te zoeken naar nieuwe manieren
om computerprogramma's te ontwikkelen en te verspreiden,
wordt de macht van de grote boze softwarebedrijven
steeds opnieuw uitgedaagd en zelfs gebroken.
Zoals de naam al aangeeft, staat open source voor
computerprogrammatuur waarvan de broncode
niet afgeschermd wordt door allerlei copyrightwetten,
maar zichtbaar is voor iedereen.
Hierdoor hoeven bijvoorbeeld bugs in een softwarepakket niet
verwijderd te worden door een professionele [en dure]
programmeur, maar kan elke bekwame IT-hobbyist
bestaande programma‘s verbeteren. Resultaat: een
snellere ontwikkeling, goedkopere software en meer
keuzemogelijkheden. Aangezien open source programma's
vaak gratis beschikbaar zijn, kan je ze zo van
Internet plukken. Zelfs hele besturingssystemen kan je
gratis downloaden en gebruiken, zonder je af te vragen
wanneer een of andere sigarenrokende IT-directeur over
zijn licentie komt jammeren.

Wat ook heeft kunnen meedeinen op de cybergolven, of
er eerder vrolijk in rondspatte, is de
anders-globalisatiebeweging. Bij elk groot protest, of
het nu in Seattle, Genua of Praag plaats had, gingen
tientallen websites in de lucht, waarlangs activisten
met elkaar in contact kwamen. Een initiatief als
Indymedia, een collectief van media-activisten dat
sinds Seattle niet meer weg te denken is uit deze
beweging, dankt zijn hele bestaan aan het Internet.
Internet heeft ertoe bijgedragen dat politieke,
sociale en culturele activisten veel makkelijker met
elkaar konden communiceren en hun acties beter konden
uitbouwen. Dan zwijgen we nog over de hacktivists, een
groep politiek geëngageerde hackers, die momenteel aan
programma's werkt om de Internetcensuur in ondermeer
China en Iran te omzeilen. Is dat geen revolutie op
zich?

Is het ten slotte niet erg vroeg om de digitale
revolutie al dood te verklaren? Mag je verwachten dat
een medium, dat zich overigens nog elke dag verder
ontwikkelt, in drie jaar tijd de hele wereld een nieuw
tijdperk inslingert? Zou het kunnen dat de revolutie,
die Katz en Benjamin als mislukt beschouwen, slechts
een begin is van een hele lange evolutie?

arch/ive/ief (2000 - 2005)