arch/ive/ief (2000 - 2005)

En dit was bij aankomst omstreeks 17u. nog niet het geval: ik stoot na een fikse wandeling op enthousiaste jongelui die honderduit praten over hun actie en hun bezetting. Ze willen verhinderen dat dit natuurgebied zou omgetoverd worden in een industrieterrein, een stelplaats voor de lijn en ander fraais door het stadsbestuur onder leiding van burgervader Patrick Moenaert (CD&V). Ik krijg een heuse rondleiding en ze laten me de lock-ons zien, een methode om zich vast te ketenen en een uiting van geweldloos verzet, die ze geleerd hebben van de bosbezetters in Engeland. In kanjers van bomen op zowat 20 m hoogte hebben ze een 15-tal boomhutten en uitkijkplatformen gebouwd. De boomhutten zijn geïsoleerd en hebben een mogelijkheid tot verwarming voor tijdens de winterperiode.
Rond het koetsiershuis, of liever de ruïne ervan, is het verzamelen geblazen: activisten komen af en aan, keuvelen, drinken een pint, maken afspraken. Het was immers vandaag een spannende dag: de politie kon alle momenten binnen vallen en de boel ontruimen.
Wat op zich een moeilijke klus zou zijn, gegeven de ‘infrastructuur' die de milieuactivisten
opgebouwd hebben. Ze zijn vastberaden en willen doorgaan tot de finish, tot dat het Bijzonder Plan van Aanleg gewijzigd wordt en het bos de bestemming en het statuut krijgt van een natuurgebied.

Het Lappersfortbos bevindt zich op een steenworp van de Brugse kernstad en ligt middenin
een industriezone achter de metaalfabriek Bombardier en in de nabijheid van het spoorwegemplacement en vlakbij het kanaal Brugge – Gent.
Om tal van redenen zou en moest dit bos verdwijnen. Het Vlaamse gewestplan voorzag onder meer om het bos te veranderen in een industriegebied. In juni 2000 keurde de stad Brugge een Bijzonder Plan van Aanleg goed omtrent deze bestemming.
Een deel van het bos is bestemd voor kmo's, het grootste stuk van het bos wordt een busstelplaats voor De Lijn. In april van dit jaar is dit industriegebied ineens voor het stadsbestuur niet meer nodig. Maar de activisten zijn niet onder de indruk: het gehele bos moet behouden blijven. Het Lappersfortbos is immers een verbindingsgebied tussen andere stukken bos in de groene gordel rond Brugge. Als dit stuk zou verdwijnen wordt het territorium zo klein dat het voor verschillende diersoorten onleefbaar wordt.
Omtrent de ecologische waarde van het bos zijn er nog geen studies verricht. Even grasduinen op het Net leert ons dat er heel wat spechten, uilen, valken, salamanders wonen. Bovendien is het ook een overstromingsgebied dat zijn nut bewijst in tijden van felle regenval, zoals afgelopen zomer dit illustreert.
Verder wordt de Chartreuse ook bedreigd, eveneens een waardevol bos –en weilandgebied in Sint-Michiels. Die zou de bestemming krijgen van kantoorzone voor MNO's. Voorts is er ook een archeologische site op de Chartreuse; twee leprozerieën van de 16de eeuw en een bronstijdsite. Overigens is het onbekend welke bedrijven er zich zouden vestigen: de actievoerders vrezen dat de gebruikelijke kmo-bende het gebied in beslag zullen nemen en het uitzicht zullen veranderen à la Boomsesteenweg/A12 in het Antwerpse.
Tot dusver is dit in het Brugse niet gebeurd: de randgemeenten met hun typische lintbebouwing zijn nog niet aan de stad vastgekoekt. Met het ontsluiten van de Brugse zuidrand zou dit wel eens het geval kunnen zijn.

Maar er is meer aan de hand: de bezetting van het Lappersbos is voor links en progressief Brugge ook van grote symbolische waarde. Het Lappersfront krijgt de steun en de actieve medewerking van het Groene Gordelfront die de geesten en de harten in de stad bewerkt.
Te meer dat het bos uitgerekend het eigendom is van Fabricom, een symbool van het kapitalisme hier ten lande. Alhoewel het om een lokale kwestie gaat, leggen de milieuactivisten vrijwel naadloos het verband met de gang van zaken op globaal vlak en kaderen ze hun actie in een antiglobalistisch perspectief, motiveren ze hun strijd vanuit een antikapitalistisch discours. Ze weten dat de fijne lieden van Suez, geranten en aandeelhouders, het op globaal vlak het niet te nauw nemen met de verhouding mens – natuur en enkel zich laten leiden door winstmotieven.
Ook de klassieke politiek krijgt er van langs, inclusief Agalev die slechts met mondjesmaat hun actie steunt. Toch wel merkwaardig voor een groene partij: dergelijke actie doet immers denken aan Agalev van pakweg 20 jaar geleden. Wie herinnert zich nog het duwvaartkanaal rond Oelegem?
De milieuactivisten krijgen ook de steun van de buurtbewoners die hen helpen met logistiek en ravitaillering. Er worden rondleidingen gedaan, workshops gegeven over directe actie, vormen van geweldloos verzet bestudeerd. Relatief nieuw en vanuit Engeland overgewaaid is het zich kwetsbaar opstellen. De activisten op hun tripods en lock-ons brengen hun fysieke integriteit letterlijk in gevaar. Ze hebben tevens tunnels gegraven om zich in op te sluiten. Ze dreigen als het ware met zelfdoding wat eventuele ingrepen van ordestrijdkrachten kan afschrikken in het licht van de publieke opinie. Het zich kwetsbaar opstellen wekt bovendien sympathie. Het is tevens een strategie die we ook bij ‘tute bianchi' in Italië kennen.

Bij het schrijven van dit artikel is het inmiddels bekend dat Vera Dua, minister van leefmilieu, belangstelling heeft om het bos aan te kopen. De cruciale vraag hierbij is of de minister ook de zogenaamde ‘planschade' bij de wijziging van het BPA wil betalen. Wanneer het BPA wordt aangepast en de industriezone verandert in een groenzone, zakt de prijs van de grond en heeft de eigenaar Fabricom recht op een schadevergoeding. Over de grootte van die schade lopen de schattingen uiteen: van 1,5 miljoen tot 5 miljoen Euro.
Minister Dua lijkt bereid om een deel van die schade te betalen maar vraagt tevens ook een inspanning van het Brugse stadsbestuur. Tot dusver is het niet bekend of de burgemeester Patrick Moenaert hierop in wil gaan. Hij wil immers dat tenminste een deeltje van het bos wordt opgeofferd om de baan naast het kanaal te verbreden.
Uiteraard zijn de milieuactivisten daar tegen, want dit bewerkstelligt de ontsluiting van de Brugse zuidrand.

Ondertussen gaan de lappersfronters door met hun strijd en is iedereen die een handje wil toesteken meer dan welkom. Neem uw slaapzak, luchtmatras en tent en ga genieten van het herfstweer in een laatste stukje natuur.

Bronnen:
De Standaard 7/8/2002 Cedric Lagast: Reportage; Milieuactivisten bezetten al jaar lang het Lappersfort
De Standaard 18/09/2002 Toekomst Lappersfort morgen beslist
De Nar 17/4/2002 Klaes Maertens: Lappersfront alive and digging!
http://www.lappersfront.tk

Er is weldegelijk reeds onderzoek gedaan naar de ecologische waarde van het Lappersfortbos. Hieruit bleek dat dit niet zomaar een bosje is, maar dat er maar liefst 7 verschillende biotopen in het bos te onderscheiden zijn. Niet direct een unicum, maar voor Vlaamse bossen best een bijzondere situatie en dus een extra inspanning om het bos te bescherming zeker waard.
In een steengoed artikel in De Morgen van zaterdag 14 september werden de resultaten van dit onderzoek uitvoerig besproken, inclusief over andere functies van het bos zoals corridor en waterbergingsgebied. Verder stond er ook 4 portretten bij van mensen die iets met de bezetting te maken houden. Al bij al een mooi artikel vol munitie om dit bos integraal te beschermen en uit handen van beton en kapitaal te houden/halen. Helaas heb ik het artikel doorgegeven aan de Lappersfronters, misschien kan iemand die de krant wel nog heeft liggen even hieronder een samenvatting maken van de opgesomde bevindingen van het onderzoek?