arch/ive/ief (2000 - 2005)

Met één klap is Jose Maria (Joma) Sison, Filipijns politiek vluchteling in Nederland, blut en dakloos. Toen hij in de supermarkt Albert Hein en bij zijn tandarts wilde betalen, merkte hij dat zijn bankrekening geblokkeerd was. Op… 11 september kreeg hij een brief van de gemeente Utrecht in de bus. Een schok: ze nemen hem zijn toelage en zijn huisvesting als asielzoeker af! Dit zijn de concrete gevolgen van een nieuwe "anti-terrorisme" maatregel van de Nederlandse regering, op vraag van de Verenigde Staten. Er gaan ook geruchten dat de Verenigde Staten de uitlevering van Sison kunnen eisen. Dit gaat gepaard met een internationale mediacampagne tegen hem en tegen de Filipijnse revolutionaire beweging.

Fase 1: Demonisering

Op 20 augustus bracht het actualiteitsprogramma 2Vandaag op de Nederlandse televisie een uitzending met Jose Maria Sison. Aanleiding was het feit dat de Verenigde Staten de Filipijnse Communistische Partij (CPP) – waarvan Sison de stichter is – en het Nieuwe Volksleger (NPA) op hun lijst van "terroristische organisaties" hadden geplaatst, en dat Nederland op vraag van Washington de bankrekeningen van Sison had geblokkeerd. Eerste vraag van journalist Jan Peters Lohper: "U hebt toch heel wat bloed aan uw handen…". Als opener kan dat tellen. Terwijl een commentaarstem het heeft over het NPA, ziet de kijker beelden van mannen in militair uniform die een armoedig boerenhutje met kogels doorzeven, en van vervaarlijk uitziende, gemaskerde mannen met zware wapens. Een grove mediamanipulatie, want voor iedereen die de Filipijnen kent is het glashelder dat dit beelden zijn van het regeringsleger en de paramilitaire CAFGU's!
Even later komt de cover van het Report 2002 van Amnesty International (AI) in beeld. 2Vandaag toont hieruit een ‘citaat', met aanhalingstekens en al, als zou het NPA een lijst bezitten met 345 mensen die moeten geëxecuteerd worden. Nakijken op de website van AI en navragen bij het departement Azië van het AI-hoofdkwartier in Londen leren dat dit ‘citaat' een puur verzinsel is!
Vorige maand ging een foto de wereld rond van een meisje in Manilla die een poster vasthield met daarop "Two faces of terror": Osama Bin Laden en Jose Maria Sison. La Libre Belgique drukte de foto in het groot af. De hint is duidelijk: Sison is het evenbeeld van Bin Laden, en is dus vogelvrij verklaard.
Op 16 september verschijnt in het weekblad Newsbreak in Manilla een lang artikel tegen de CPP, het NPA en Sison. Het blad baseert zich op uitspraken van ‘dissidenten' die de revolutionaire beweging de rug hebben toegedraaid om… te suggereren dat de Verenigde Staten de uitlevering van Sison kunnen vragen! Want "de CPP-NPA hebben herhaaldelijk gedreigd Amerikanen schade toe te brengen" en "het NPA heeft al buitenlanders gekidnapt". "Niets hoeft Nederland ervan te weerhouden om [Sison] uit te leveren aan de VS als de Amerikanen erom vragen", besluit het artikel.

Fase 2: Het wild opjagen

Op 13 augustus vaardigde de Nederlandse regering ‘Sanctieregeling terrorisme 2002 III' uit, gericht tegen de New People's Army/Communist Party of the Philippines en Jose Maria Sison. De bedoeling: Sison het leven financieel en materieel onmogelijk maken. "Alle middelen die toebehoren aan [Sison] worden bevroren. Het is verboden financiële diensten te verrichten voor of ten behoeve van [hem]. Het is verboden aan [hem] rechtstreeks dan wel middellijk middelen ter beschikking te stellen", zo staat in Artikel 2. Enkele dagen later is de persoonlijke bankrekening van Sison al geblokkeerd. "Op vraag van de Europese Unie", beweert de bankbediende…
Jose Maria Sison is al jaar en dag asielzoeker in Nederland. In het kader van de Regeling Opvang Asielzoekers (ROA) ontvangt hij een toelage voor persoonlijke uitgaven, een sociale woning en een verzekering tegen ziektekosten. In een brief gedateerd 10 september maakt de gemeente Utrecht daar abrupt een eind aan, op grond van de ‘Sanctieregeling terrorisme 2002 III'. "Dat betekent dat u geen toelage meer zult ontvangen voor persoonlijke uitgaven en niet langer verzekerd bent tegen ziektekosten", legt de gemeente sec uit, en "u mag niet langer gebruik maken van de woning op de Rooseveltlaan 778".
Joma Sison woont daar met zijn vrouw Julie en hun zoon Jasm. "Wij hebben nog geen oplossing voor de huisvesting van uw gezinsleden", vervolgt de brief lakoniek. "Wij staan hen voorlopig toe in het huis dat wij aan u ter beschikking hadden gesteld te blijven." Dus Joma wordt koudweg uit zijn huis gezet, en als uitzonderlijke en tijdelijke gunst mogen zijn vrouw en zoon er blijven wonen!
Met dezelfde grootmoedigheid suggereert de gemeente Utrecht dat Sison deze beslissing bij de minister van Financiën kan aanvechten op humanitaire gronden – wat voorzien is in de ‘Sanctieregeling terrorisme 2002 III'. Joma zegt hierover: "Er is inderdaad een hypocriete bepaling dat ik, als ik om hulp smeek, die kan krijgen op ‘humanitaire gronden'. Maar als ik op die basis zou smeken om de essentiële middelen van bestaan, trap ik dan niet in de val door de onrechtvaardige principes en maatregelen van de ‘Sanctieregeling' te aanvaarden? Schendt de Nederlandse overheid soms mijn rechten als erkend politiek vluchteling niet door mij alle bestaansmiddelen te ontnemen en me te vernederen door mij te verplichten erom te smeken?"

Fase 3: Een stok om de hond te slaan

De (zeer relatieve) bescherming die Sison als vluchteling in Nederland geniet, kan helemaal voor de bijl gaan als de Verenigde Staten zijn uitlevering zouden vragen. Momenteel loopt in de VS geen enkele criminele zaak tegen hem, op basis waarvan een uitlevering mogelijk wordt. Maar ook dat zou snel kunnen veranderen. Toevallig wordt net nu de moord op de Amerikaanse kolonel James ‘Nick' Rowe weer opgerakeld.
Op 21 april 1989 – jawel, meer dan 13 jaar geleden! – nam een stadsguerrilla-eenheid van het NPA in Manilla Rowe onder vuur. De man, een gedecoreerde Vietnamveteraan, stond aan het hoofd van de Joint U.S. Military Advisory Group (JUSMAG) in Manilla. Die trainde het Filipijnse leger in opstandbestrijding en werkte met de CIA aan een strategie om de CPP en het NPA te infiltreren. Rowe zou de control officer van die infiltranten zijn geweest.
Rowe is de hoogste Amerikaanse militair die in de Filipijnen tegen een kogel aanliep, en dat kunnen de VS moeilijk verkroppen. Bij elke onderhandeling over de vrijlating van politieke gevangenen in de Filipijnen komt de VS-ambassade tussenbeide om te eisen dat de vermoedelijke daders van de aanslag, Donato Continente en Juanito Itaas, zeker nooit mogen vrijkomen. De zaak Rowe kan voor de VS het voorwendsel zijn om de uitlevering van Sison te vragen – ook al is het een raadsel hoe een werkloze professor en asielzoeker in Nederland hiervoor verantwoordelijk kan worden gesteld. Maar het uiteindelijk doel van de VS is natuurlijk komaf te maken met de man die nog steeds een belangrijke rol speelt als hoofdadviseur van het Nationaal Democratisch Front (NDF) - dat alle Filipijnse revolutionaire organisaties overkoepelt - en als éminence grise van de revolutionaire beweging. De VS hebben immers een viscerale afkeer van bevrijdingsstrijd omdat, zoals Joma Sison het zegt, "dat bevrijding van hùn imperialistische uitbuiting betekent".